Петр Дульский

Петр Дульский
Туган телдә исем Петр Максимилиан улы Дульский
Туган 23 март 1879(1879-03-23)
Бессарабия, Орһей шәһәре
Үлгән 15 февраль 1956(1956-02-15) (76 яшь)
Казан
Күмү урыны Арча зираты
Яшәгән урын Федосеев урамы[1]
Ватандашлыгы Русия империясе Русия империясе
РСФСР РСФСР
ССРБ ССРБ
Әлма-матер Казан сынлы сәнгать укуханәсе
Һөнәре рәссам, сәнгать белгече, педагог
Балалар кызы Людмила
Бүләк һәм премияләре «Хөрмәт Билгесе» орденыХезмәт Кызыл Байрагы ордены
Гыйльми дәрәҗә: сәнгать белеме нәмзәте[d]

Петр Дульский, Петр Максимилиан улы Дульский (рус. Дульский Петр Максимилианович, 1879 елның 9 (23) марты, Бессарабия, Орһей — 1956 елның 15 феврале, Казан) — сәнгать белгече, рәссам (график), педагог, музей белгече. ТАССР рәссамнар берлеген оештыручыларның берсе һәм беренче рәисе (1936-1937), ТАССР атказанган сәнгать эшлеклесе (1940). Татар һәм рус сынлы һәм декоратив сәнгате, архитектурасы турында хезмәтләр авторы[2] . Сәнгать фәннәре кандидаты (1938).

Тәрҗемәи хәле

1879 елның 9 (23) мартында Бессарабиянең (хәзерге Молдованың Орһей районы үзәге) Орһей шәһәрендә туган. 1889 елда Кишенәүнең 1нче гимназиясенә укырга керә, Одессада рәсем ясау мәктәбендә (1895-1898, укып бетерми), Казан сынлы сәнгать мәктәбенең гравюра бүлегендә (1899-1904), Казан университетының тарих-фәлсәфә факультетында (1915-1919) укый. 1904 елда Вятка губернасы Слободской шәһәре реаль училещесынә һәм кызлар гимназиясенә рәсем укытучысы итеп җибәрелә (шәкерте — С.А. Луппов)[3].

П. М. Дульский 1906 елда сынлы сәнгатькә укыту куелышын өйрәнү өчен Вена, Берлин һәм Парижга бара.

Казан

1911 елда Казанның Беренче реаль училещесынә рәсем укытучысы итеп чакырыла. Шул елдан 50 елга якын гомерен Казан белән бәйли. Казан университетының бай китапханәсендә эзләнеп, төбәкнең тарихын өйрәнә, онытыла төшкән җирле архитекторлар, рәссамнар М.П. Коринфский, Л.Д. Крюков, В.С. Турин, Э.П. Турнерелли һ.б. исемнәрен кире кайтара. 1914 елда аның беренче зур гыйльми хезмәте — «Памятники казанской старины» басылып чыга. Китапка урнаштырылган борынгы Казан күренешләре белән 50 фоторәсемне Лейпцигта эшләтә, китап тышлыгын график Г.И. Нарбут ясый.

1916 елда «Казанның сынлы сәнгать хәзинәләре» дигән күргәзмәне оештыручы һәм шул ук исемдәге китапны әзерләп бастыручы була.

Музей

1919 елда Казан губерна музее (1920 елда музейның 25 еллыгы уңаеннан аңа Татарстан Җөмһүриятенең Үзәк музее статусы бирелә) сынлы сәнгать бүлеге мөдире итеп билгеләнә. Рәссамнар А.И. Кравченко, Н.Н. Купреянов, В.А. Фаворский, Г.К. Лукомский, А.П. Остроумова-Лебедева, А.А. Пластов һ.б. беренче шәхси күргәзмәләрен оештыра.

Татарстан Җөмһүриятенең Үзәк музеена, юбилее уңаеннан Дәүләт музей фонды (Мәскәү) ХIХ гасыр ахыры – ХХ гасыр башы рәссамнарының зур җыелмасын тапшыра. Музей фонды арту белән бергә күргәзмәләр оештыру һәм фәнни — тикшеренү эшләре дә арттырыла. Музейның сәнгать бүлеген картиналар галереясенә әйләндерүдә П.М. Дульский белән бергә П.Е. Корнилов (1896-1981), В.В. Егерев (1886-1956), П.А. Радимов (1887-1967) зур хезмәт куялар. Алар бигрәк тә җирле рәссамнарның иҗатын барлап, бер урынга туплауга зур игътибар бирә. Күргәзмәләр вакытында һәм остаханәләрдән Казан сәнгать мәктәбе укытучылары һәм шәкертләре Н.И. Фешин, Н.Н. Беньков, Г.А. Медведев, В.К. Тимофеев, К.К. Чеботарев әсәрләре табып алына. П.М. Дульский һәр күргәзмәнең каталогын чыгарып баруга ирешә.

1925 елда Парижда совет сынлы сәнгате күргәзмәсенең Татарстан АССР бүлеген оештыруда катнаша.

Илдә музейга багышланган бердәнбер журнал — «Казанский музейный вестник» журналының мөхәррире (1920-1924), «Казанский библиофил» журналының (1921-1923) мөхәрририят әгъзасы була[4].

1936 елда ТАССР рәссамнар берлегенең беренче рәисе итеп сайлана.

Татарстан АССРда беренчеләрдән булып, П.М. Дульскийга 1940 елда «ТАССР атказанган сәнгать эшлеклесе» дигән мактаулы исем бирелә.

1930-1941, 1949-1956 елларда Казан коммуналь төзелеше институтында (1939 елдан Казан коммуналь төзелеш инженерлары институты, 1946 елдан Казан гражданнар төзелеше инженерлары институты) (хәзерге Казан архитектура төзелеш университеты) укыта, доцент, 1941-1948 елларда Казан авиация институты доценты,

Хезмәтләре

500 дән артык мәкалә һәм китап бастырган. «Казан тарихы һәйкәлләре», «Казан китабы һәм аның нәфис тышлыгы», «Казан сынчыларында классицизм», «Казанда барокко», «Э. Турнерелли», «Н. Фешин», «И. Шишкин», «П. Беньков», «С. Ахун», «П. Радимов» һ.б. китаплар авторы. «Казан татарлары сәнгате» (рус. Искусство казанских татар), «Татарстан АССР дәүләт музее хәзинәләре» (рус. Художественные сокровища Государственного музея Татарской АССР, 1944, басылмаган, кулъязмада калган) хезмәтләрен язып, татар милли сәнгатен өйрәнүгә өлеш кертә.

Сәнгать тарихы, сәнгать тәнкыйте һәм педагогика, музей төзелеше һәм ядкярләрне саклау, экспозицион-күргәзмә һәм мөхәррирлек-нәшрият эше, рәссамнар һәм архитекторларның иҗади берләшмәләре эшчәнлеген оештыруда өлеше зур[5].

Рәссам

П.М. Дульский, рәссам буларак, графикага өстенлек бирә, офорт, пастель, авкарель куллана[6] . РСФСРда узган 12 күргәзмәдә «Борынгы Казан почмагы» (рус. Уголок древней Казани, 1921, акварель), «Югары Ослан янында» (рус. У Верхнего Услона, 1929, акварель) һ.б. эшләре күрсәтелә.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

Хәтер

П.М. Дульский каталогы, 2009

1956 елның 15 февралендә вафат. Казанның Арча зиратында чиркәү аллеясында академик Арбузов кабере янәшәсендә дәфен ителгән. «ССРБ архитекторлар берлеге Татарстан бүлегеннән һәм кызыннан» дигән язулы кабер ташы куелган.

Казанның Федосеев урамында рәссам яшәгән йорт, урамның барлык тарихи йортлары белән беррәттән, 2000-елларда юк ителгән.

Архивы Татарстанның Берләшкән дәүләт музеенда (папка № 40, инв. № 120181) саклана.

Чыганаклар

  1. Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0

Әдәбият

  1. Бикбулатов Р. Казань. Знаменитые люди. Казань: «Заман», 2003. ISBN 5-89052-016-4

Сылтамалар

Искәрмәләр

Read other articles:

АзуданжAzoudange   Країна  Франція Регіон Гранд-Ест  Департамент Мозель  Округ Саррбур-Шато-Сален Кантон Решикур-ле-Шато Код INSEE 57044 Поштові індекси 57810 Координати 48°44′24″ пн. ш. 6°48′46″ сх. д.H G O Висота 217 - 302 м.н.р.м. Площа 15,73 км² Населення 125 (01-2020[1]) Густо�...

 

Levín Levín (Králův Dvůr) (Tschechien) Basisdaten Staat: Tschechien Tschechien Region: Středočeský kraj Bezirk: Beroun Gemeinde: Králův Dvůr Fläche: 255,3918[1] ha Geographische Lage: 49° 56′ N, 14° 0′ O49.92833333333314.001944444444268Koordinaten: 49° 55′ 42″ N, 14° 0′ 7″ O Höhe: 268 m n.m. Einwohner: 152 (1. März 2001) Postleitzahl: 266 01 Kfz-Kennzeichen: S Verkehr Straße: Beroun – Zdi...

 

Adrian Griffin Adrian Griffin con los Bulls en 2007.Datos personalesNombre completo Adrian Darnell GriffinApodo(s) The Hawk, Old School, Classic SportsNacimiento Wichita, Kansas  Estados Unidos4 de julio de 1974 (49 años)Nacionalidad(es) EstadounidenseAltura 1,96 m (6′ 5″)Peso 105 kg (231 lb)Carrera deportivaDeporte BaloncestoEquipo universitario Seton Hall (1992–1996)Club profesionalDraft de la NBA No elegido, 1996Club RetiradoLiga NBA, USBL, CBA, LEGAPosició...

Ikan makarel kalenganIkan kaleng merupakan ikan dan produk ikan yang telah melalui pemrosesan, dikemas dalam kaleng kedap udara, dan diberikan panas untuk mematikan bakteri di dalamnya serta mematangkannya. Pengalengan merupakan salah satu jenis metode pengawetan makanan dan mampu memperpanjang usia simpan makanan hingga lima tahun. Ikan merupakan salah satu jenis makanan yang memiliki tingkat keasaman yang rendah (pH cenderung tinggi, lebih dari 4.6) sehingga bakteri dapat tumbuh dengan muda...

 

6e soirée des prix Jutra Prix Jutra Détails Date 22 février 2004 Lieu Théâtre Maisonneuve, Montréal Québec Présentateur Sylvie Moreau Diffusé sur Télévision de Radio-Canada Résumé Meilleur film Les Invasions barbares Film s'étant le plus illustré hors du Québec Les Invasions barbares Chronologie 5e soirée des prix Jutra 7e soirée des prix Jutra modifier  La 6e soirée des prix Jutra, récompensant les films québécois sortis en 2003, a lieu le 22 f�...

 

Species of mammal Java mouse-deer Java mouse-deer at the Jerusalem Zoo Conservation status Data Deficient (IUCN 3.1)[1] Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Mammalia Order: Artiodactyla Family: Tragulidae Genus: Tragulus Species: T. javanicus Binomial name Tragulus javanicus(Osbeck, 1765) The Java mouse-deer (Tragulus javanicus)[2] is a species of even-toed ungulate in the family Tragulidae. When it reaches maturity it...

American football player (1955–1977) Joe RothCalifornia Golden Bears – No. 12PositionQuarterbackPersonal informationBorn:(1955-05-29)May 29, 1955San Diego, California, U.S.Died:February 19, 1977(1977-02-19) (aged 21)Berkeley, California, U.S.Height6 ft 4 in (1.93 m)Weight205 lb (93 kg)Career historyCollege California (1975–1976) Grossmont (JC) (1973–1974) Bowl games1977 Hula Bowl1977 Japan BowlHigh schoolGranite Hills(El Cajon, California) Jo...

 

Thực thể địa lý tranh chấpCụm Hồ TràmẢnh chụp vệ tinh Cụm Hồ Tràm (2022)Địa lýcụm Hồ TràmVị tríBiển ĐôngTọa độ10°44′32″B 116°16′56″Đ / 10,74222°B 116,28222°Đ / 10.74222; 116.28222 (bãi Hồ Tràm)Tranh chấp giữaQuốc gia Đài LoanQuốc gia PhilippinesQuốc gia Trung QuốcQuốc gia Việt Nam Cụm Hồ Tràm[1] là một khu vực bãi ngầm lớn thuộc cụm ...

 

World War II merchant ship of the United Kingdom History Name SS Empire Boy (1941–42) SS Doorman (1942–47) SS Flandria (1947–51) SS Alice (1951–52) SS Hammonia (1952–54) SS Petra (1954–62) SS Anny (1962–65) MV Anny (1965–72) MV Tosco (1972–74) Owner Ministry of War Transport (1941–42) Dutch Government (1942–47) NV Phs. Van Ommeren, Rotterdam (1947–48) Verenigde Tankkustvaart NV (1948–51) Ulric Thomas (1951–52) Bauermann & Metzendorf GmbH (1952–54) Regia Reede...

David Di Tommaso Informasi pribadiTanggal lahir (1979-10-06)6 Oktober 1979Tempat lahir Échirolles, PrancisTanggal meninggal 29 November 2005(2005-11-29) (umur 26)Tempat meninggal De Meern, BelandaPosisi bermain Bek tengahKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol) 1998-20002000-20042004-2005 AS MonacoSedanFC UtrechtCareer 14 (0)77 (2)44 (1)135 (3) Tim nasional?-2002 France U-21 * Penampilan dan gol di klub senior hanya dihitung dari liga domestik David Di Tommaso (6 Oktober 1979 –&#...

 

Bagian luar wisma tamu Hằng Nga Wisma Hằng Nga (bahasa Vietnam: Biệt thự Hằng Nga), dijuluki juga Rumah Gila (bahasa Vietnam: Ngôi nhà quái dị), adalah bangunan berwujud tidak biasa yang dirancang dan dibangun oleh arsitek Vietnam Đặng Việt Nga di Đà Lạt, Vietnam. Bangunan ini banyak dideskripsikan sebagai rumah dongeng (Hằng Nga, bahasa Vietnam: 姮娥, dewi Bulan di Tiongkok), desain keseluruhan bangunan ini menyerupai pohon raksasa, menggabungkan elemen desain...

 

Idyll II, also called Φαρμακεύτριαι ('The Sorceresses'), is a poem by the 3rd-century BC Greek poet Theocritus, usually categorised with Idylls XIV and XV as one of his 'urban mimes'.[1] The speaker of the poem, Simaetha, madly in love with Delphis, who has forsaken her, endeavours to subdue him to her by magic, and by invoking the Moon, in her character of Hecate, and of Selene.[2] She tells the tale of the growth of her passion, and vows vengeance if her magic a...

Australian soccer player Peter Triantis Triantis playing for Sydney FC Youth in 2012Personal informationFull name Peter TriantisDate of birth (1992-01-17) 17 January 1992 (age 31)Place of birth Sydney, AustraliaHeight 1.70 m (5 ft 7 in)Position(s) Central midfielderTeam informationCurrent team Bankstown CityYouth career2009–2010 APIA Leichhardt Tigers2012–2013 Sydney FCSenior career*Years Team Apps (Gls)2010–2012 Sydney Olympic 49 (0)2012–2015 Sydney FC 23 (1)2015�...

 

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) The topic of this article may not meet Wikipedia's notability guidelines for products and services. Please help to demonstrate the notability of the topic by citing reliable secondary sources that are independent of the topic and provide significant coverage of it beyond a mere trivial mention. If notability cannot be shown, the article is l...

 

1862 Book by Henry Dunant Cover of the original edition of A Memory of Solferino (1862). First page of the manuscript. A Memory of Solferino (French: Un souvenir de Solférino) is a book of the Swiss humanitarian Henry Dunant published in 1862.[1] It proved decisive in the founding of the International Committee of the Red Cross.[2][3] History Witnessing the suffering of thousands of wounded soldiers of the Battle of Solferino in 1859 led the Swiss Dunant to write the ...

1962 British filmOn the BeatTheatrical release posterDirected byRobert AsherScreenplay byJohn McKimsonNorman WisdomEddie LeslieProduced byHugh StewartStarringNorman WisdomJennifer JayneRaymond HuntleyCinematographyGeoffrey FaithfullEdited byBill LewthwaiteMusic byPhilip GreenProductioncompanyRank OrganisationDistributed byRank Film DistributorsUnited Artists (US)Release date11 December 1962Running time106 minutesCountryUnited KingdomLanguageEnglish On the Beat is a 1962 British comedy film di...

 

Christian Coma Información personalOtros nombres Chris Coma, CCNacimiento 21 de abril de 1985 (38 años)Los Ángeles,  California,  Estados UnidosNacionalidad EstadounidenseInformación profesionalOcupación MúsicoAños activo desde 1990Seudónimo Chris Coma, CCGéneros Post hardcore, Metalcore, Glam rock, metalInstrumentos Batería, PercusiónDiscográficas StandBy ,Lava RecordsArtistas relacionados Black Veil Brides, Falling in ReverseSitio web myspace.com/xxxcxcxxx&#x...

 

This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Fergus O'Byrne – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2012) (Learn how and when to remove this template message) Fergus O'ByrneBack...

Defunct American motor vehicle manufacturer Harrison Motor Car CompanyCompany typeAutomobile manufacturingIndustryAutomotiveFounded1905Defunct1907HeadquartersGrand Rapids, MichiganArea servedUnited StatesProductsVehiclesAutomotive parts 1906 Harrison Model B Touring Car The Harrison was an American automobile built in Grand Rapids, Michigan originally by the Harrison Wagon Company from 1905 through 1906. The company was renamed to the Harrison Motor Car Company in 1907 before going defunct th...

 

Military conflict between Portugal and alliance of France and Spain War of the OrangesPart of the War of the Second CoalitionManuel Godoy portrayed by Francisco de Goya in 1801Date20 May – 9 June 1801LocationAlentejo, PortugalRio Grande do Sul and Mato Grosso, BrazilResult Franco-Spanish victory in EuropePortuguese victory in South America Treaty of Badajoz Question of Olivença Territory of Brazil expandedTerritorialchanges Portuguese territory returned, except Olivenza, and border territo...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!