Кырымтатар теле

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Кырымтатар теле
Үзисем:

qırımtatar tili, qırım tili, tatar tili, tatarça, къырымтатар тили, къырым тили, татар тили, татарча

Илләр:

Украина (Кырым) / Россия (Кырым),
Үзбәкстан, Румыния, Болгария

Рәсми халәт:

Украина байрагы Украина

Кырым Автономияле Җөмһүрияте /

Россия байрагы Россия Федерациясе

Кырым Җөмһүрияте[1]
Сөйләшүчеләр саны:

541 000[2]

Халәт:

җитди куркыныч астында[d]

 Классификация
Төркем:

Алтай телләре гаиләсе

Язу:

латин язуы

Тел кодлары
ГОСТ 7.75–97:

кры 347

ISO 639-1:

—

ISO 639-2:

crh[3]

ISO 639-3:

crh[3]

2001 елгы Бөтенукраина халык санын алу мәгълүматлары буенча, авыл советлары һәм шәһәрләре буенча кырымтатар телен туган тел дип атаган кырым халкы өлеше

Кырымтатар теле (кырымтат. qırımtatar tili, къырымтатар тили) — кырым татарларының милли теле. Кырым Республикасының дәүләт телләренең берсе һәм Кырым Автономияле Республикасында берничә рәсми функциягә ия тел. Төрки телләренә керә. Язу кирилл һәм латин әлифбаларына нигезләнгән. Татар теле кебек үк кырымтатар теле — агглютинатив тел.

Хәзерге вакытта кырымтатар теле ЮНЕСКО тарафыннан югалуы җитди куркыныч астында булган телләр арасына кертелгән.[4]

Сөйләшүчеләр саны

Элекке ССРБ җирләрендә кырымтатар телендә сөйләшүчеләр саны якынча 350 мең кеше тәшкил итә. Шуларның 250 мең тирәсе Кырымда яши. Болгария һәм Румыниядә — 30 меңгә якын кеше. Төркиядә кырым татарларының күп булуы билгеле, ләкин төгәл саннар юк.

Әлифба

1929 елга кадәр гарәп графикасы, соңрак латин графикасы нигезендәге язудан файдаланган (яңалиф), 1938 елда исә кирилл графикасы нигезендәге язу кулланыла. 1990-еллардан бирле 1997 елда Кырым Югары Шурaсы карары белән тәсдыйк ителгән лaтин әлфбасы да кулланыла. Ул 1930-елларда кулланылган әлифбадан аерыла, аның нигезе — Q һәм Ñ хәрефләре кушылган төрек әлифбасы. Хәзрге зaмaндa кирилл әлифбасы да, лaтин әлифбасы да қуллaнылaлaр. Шуны әйтеп үтәргә кирәк ки, интeрнeтта күбесенчә лaтин әлифбасы кулланыла, китаплар китaплaр, мәҗмугалар исә күбесенчә кирилл әлифбасында бaсылa. Латин имләсен куллану турында махсус федераль кануны кабул итмәгәнлектән, Россиядә дәүләт кырымтатар теле өчен кирилл имләсе куллана.[5]

ММЧ

Шулай ук карагыз

Portal icon Тел порталы
Portal icon Тел белеме порталы

Искәрмәләр

  1. ↑ Договор между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов, Статья 3(рус.)
  2. ↑ ethnologue.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Language
  4. ↑ Атлас языков, находящихся под угрозой исчезновения | Организация Объединённых Наций по вопросам образования, науки и культуры. www.unesco.org. 2019-01-24 тикшерелгән.
  5. ↑ http://ru.krymr.com/content/article/26784369.html

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!