Ünye Kalesi, Ordu'ya bağlı Ünye ilçesinde, Ünye kentinin 5 km güneydoğusunda eski çağlardan kalmış bir kaledir. Kaleköy'ün sınırları içindedir. Çaleoğlu Kalesi adıyla da bilinir.[1]
2500 yıllık bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilen kalenin Pontus, Roma, Bizans ve Osmanlılarca kullanıldığı düşünülmektedir.[2][3] Kalenin bir dönem ise keşişler için bir inziva yeri olarak kullanıldığı kaydedilir. Kaleyi Yağı Basan adlı Danişmendli hükümdarının fethettiği rivayet edilmektedir. Çaleoğlu adının ise kaleyi elinde tutan bir Osmanlı derebeyine dayandığı düşünülmektedir.[1]
Ünye Kalesi, Ünye-Niksar karayolunun yedinci kilometresinde yolun sol tarafında yer alır. Kalenin bir özelliği de büyük bir kısmının sadece bir kayadan oluşmasıdır. Ulaşılması zor bir yamaçta yükselen kale duvarları günümüze büyük ölçüde sağlam ulaşmıştır. Bu bölgede yüksek bir yerde bulunduğu için 11-12. yüzyıllarda müstahkem mevki olarak kullanılmıştır. Kale girişi güneydoğu tarafta bulunmaktadır. Pontos kralı II. Mithridatis zamanında yapılan kapının yüksekliği 5 metreyi bulur. Bu yönde, yerden on metre yükseklikte, genişliği 3 metre ve yüksekliği 2 metre bir kaya mezarı bulunmaktadır. Mezarın üçgen alınlığının her üç noktasında birer kabartma kartal yer alır. Kalede zirveye yakın noktada iki adet dehliz ve bir sarnıç bulunmaktadır.[2]
2009 yılında yapılan restorasyon ve temizlik çalışmalarında taşları düşen surlar restore edilmiş, molozlar altında iç kale mezarları ve yeni lahitler keşfedilmiştir. Arkeologların bulunmadığı restorasyon çalışmasında mezarları temizlemek adına çıkarılan iskelet ve kemiklerin bilinçsiz müdahalelerle yok edildiği kaydedilmektedir.[3]
2018 yılında[4] yeniden başlayan restorasyon çalışmalarında farklı dönemlere ait sikke, çömlek ve gülleler bulunmuş; 250 metrelik büyük dehliz için turistlerin raylı sistemle mekanı ziyaret edebilecekleri bir proje hazırlanmıştır.[5]
Galeri
-
Ünye kalesi, kaya mezarı, 1847,
Jules Laurens.
-
Ünye kalesi uzaktan çekim, 2020.
-
Ünye kalesi, yapı kalıntıları ve kaya mezarı (solda), 2002.
-
Kaya mezarı, 2002.
-
Ünye kalesi, kaya mezarı, yukarıdan çekim, 2002.
-
Ünye kalesi eteklerinde bir
ahşap karkas ev ve bir
serender, 2002.
Kaynakça
