140–160 cm boyunda, 205–235 cm kanat genişliğindedir. 8–15 kg arası ağırlıktadır. Köşeli bir başa ve sarıdan siyaha değişkenlik gösteren bir gagaya sahiptir.
Ötücü kuğular, özellikle büyüme dönemlerinde vücut ağırlığını kaldıramayan bacakları için, yüzebilecekleri geniş sulak alanlara ihtiyaç duyarlar. Zamanlarının çoğunu yüzerek, suda yiyecek arayarak ve dipte yetişen bitkileri yiyerek geçirirler.
Ötüşleri, derinden gelen kaz sesine benzer. Boyutlarına rağmen iyi uçucu kuşlardır. Kışları geçirmek üzere yüzlerce mil katederek Kuzey Avrupa ve Doğu Asya'ya göç ederler. Subarktik Avrasya'da ürerler.
Ötücü kuğular, yaşamlarını çift olarak geçirirler, yavruları kış boyunca onlarla kalır, bazen daha önceki yavrular da onlara katılır. Üreme yerlerini sulak alanlar olarak seçerler, yarı evcilleşmiş kuşlar suya yakın olan yerlere yuva yaparlar. Dişi ve erkek yuvayı birlikte inşa ederler; erkek, dişi kuluçkadayken yuvayı korur. Dişiler genellikle 4 ila 7 (12 de olabilir) yumurta bırakırlar. Yavrular gri-kahverengi tüyleriyle 36 gün sonra yumurtadan çıkarlar. 120 ila 150 gün arası uçarlar. Finlandiya'nın milli kuşu olarak bilinmektedir.
Türün, görüldüğü bölgeler;Sarı bölgeler kışlık, Mavi bölgeler ise üreme, Batı İzlanda'ki yeşil bölge ise göç etmeyen bireylerin bulunduğu bölgeyi temsil ediyor
