Çin-Güney Kore ilişkileri

Çin-Güney Kore ilişkileri

Çin	Güney Kore

Çin Halk Cumhuriyeti Seul Büyükelçiliği

Kore Cumhuriyeti Pekin Büyükelçiliği

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Kore Cumhuriyeti (Güney Kore) arasındaki diplomatik ilişkiler 1992 yılında resmen kuruldu. Bundan önce, ÇHC, yalnızca Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni (Kuzey Kore), Güney Kore ise yalnızca Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanırdı. Güney Kore, Çin Halk Cumhuriyeti ile ilişkiler kurmuş en son Asya ülkesidir. Son senelerde Çin ile Güney Kore, farklı alanlarda aralarındaki stratejik ve kooperatif ortaklıklarını arttırmaya ve üst düzey bir ilişki kurmaya çaba göstermiştir.^[1] Bilhassa ticaret, turizm ve çok kültürlülük, bu iki ülke arasındaki kooperatif ortaklığı güçlendirmekteki en önemli etkenleri teşkil etmiştir. Buna rağmen, tarihî, siyasî ve kültürel anlaşmazlıklar, Güney Kore ile Çin arasındaki ilişkiyi şekillendirmeye devam etmektedir.^[2]

İki ulus arasında binlerce sene öncesine dayanan ve özellikle Song ile Koryo hanedanlıkları ve Ming ile Joseon hanedanlıkları arasında yakın ticarî ve diplomatik ilişkilerin sürdürülmesini kapsayan bağlar ve mutfak, din, dil ve hukuk sistemleri açısından örtüşmelerin dâhil olduğu ortak bir tarih söz konusudur. Ming ile Joseon hanedanlıkları, Moğol istilasının ardından ortaya çıktı ve kendi toplumlarında birbirine benzer Konfüçyüsçü idealler paylaştı. Ayrıca Toyotomi Hideyoshi'nin Kore'ye istilası sırasında Ming İmparatoru Wanli'nin 221.500 asker göndermesiyle Ming, Joseon'a yardım etmiş oldu.^[3] Joseon'da ayrıca Koreceyle beraber Klasik Çince de kullanılırdı ve Joseon'un merkez hükûmetinin modeli Çin sistemine dayanmaktaydı.^[4][5]

Günümüz Çin ile Güney Kore devletleri arasındaki ilişkiler ise kapsamlı ticarî ve ekonomik ilişkiler ile karakterize edilir. Çin, açık ara ile Güney Kore'nin en büyük ticaret ortağıdır; 2018'de Çin'in Güney Kore'den 160 milyar ABD doları değerinde mal ithal etmesi, Güney Kore'nin o seneki toplam ihracatının %26'sını oluşturdu.^[6] Ayrıca 2018'de Güney Kore'de 107 milyar ABD doları değerinde ithalat, yani Güney Kore ithalatının %21'i Çin'den kaynaklanmaktadır. 2015'te Çin ile Güney Kore, senelik ikili ticareti 300 milyar dolar üzerinde arttırmaya ve her iki ülkenin GSYİH'sını arttırmaya yönelik Çin-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması [en]'nı imzaladı.^[7] Kasım 2020'de Çin ile Güney Kore, 13 diğer Asya-Pasifik ülkesiyle beraber, Dünya nüfusunun ve küresel ekonomik üretiminin %30'unu kapsayıp tarihin en kapsamlı serbest ticaret anlaşmasını oluşturan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık'ı imzaladı.^[8] Çin, Güney Kore ve Japonya ayrıca kendi ekonomilerini entegre ettirmeye yönelik üçlü bir serbest ticaret anlaşması üzerinde uzun zamandan beri sürdürülmekte olan müzakerelere katılmaktadır.^[9]

Güney Kore, Çin'in karşı çıkmasına rağmen THAAD sistemini uygulamaya niyet ettiğini duyurduktan sonra Çin-Güney Kore ilişkileri ciddî oranda bozuldu. Güney Kore'nin bu füze sistemini uygulamasını engellemek maksadıyla Çin, Güney Kore'ye yönelik gayrıresmî bir boykot uyguladı.^[10] Ancak Ekim 2017'nin sonunda iki ülke, bir sene sürmüş bu diplomatik anlaşmazlığa son verdi ve bu zamandan beri aralarındaki alışveriş ve işbirliklerini güçlendirerek, iki ülkenin çıkarları arasında uyum sağlayarak ve tüm alanlardaki alışveriş ve işbirliklerini yeniden başlatarak aralarındaki ilişkiyi hızla normalleştirmeye çabalamaktadır. Bunun sonucu olarak Çin'in Güney Kore'ye uygulamış olduğu tüm ekonomik ve kültürel yasaklamalar kaldırıldı ve iki ülke arasındaki siyasî ve ekonomik işbirlikleri ve iş ve kültür alışverişleri sağlıklı bir duruma döndü.^{[11][12][13][14]}

İkili ilişkilerin yeniden geliştirilmesiyle Çin ile Güney Kore, devlet başkanı ve hükûmet düzeyi ziyaretler düzenlemekte, Kore Yarımadası üzerinde bir arada çalışmakta, diğer ülkelerin kalkınması konusunda yardım sağlamakta ve birçok farklı alanda işbirliğinde bulunmaktadır.^{[15][16][17][18]}

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Relations of the People's Republic of China and South Korea ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

• Çin'deki Koreliler (Chaoxianzu / Joseonjok)
• 2010 Eocheong tekne çarpışma olayı [en]
• 2011 Gyeongryeolbi Adası balıkçılık olayı [en]
• 2011 Incheon balıkçılık olayı [en]
• Çin-Güney Kore-Japonya üçlü zirvesi [en]
• Nordpolitik [en]
• Çin-Kuzey Kore ilişkileri
• Güney Kore-Tayvan ilişkileri [en]

Kaynakça

1. http://www.korea.net/news.do?mode=detail&guid=47084^{[ölü/kırık bağlantı]}
2. Jung, H. Pak (July 2020). "Trying to loosen the linchpin: China's approach to South Korea" (PDF). Global China. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF) – Brookings.edu vasıtasıyla. 
3. Lee, Kenneth (1 Ocak 1997). Korea and East Asia: The Story of a Phoenix. Greenwood Publishing Group. s. 108. ISBN 9780275958237. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2015.  "Thus the Korea–Japan War of 1592–1598 came to a conclusion, with the Japanese totally defeated and in full-scale retreat. The Korean victory did not come easily."
4. Lee, Soyoung (October 2004). "Yangban: The Cultural Life of the Joseon Literati". Metropolitan Museum of Art. 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
5. Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Wagner, Edward Willett; Schultz, Edward J. tarafından çevrildi. Harvard University Press. 
6. "South Korea (KOR) Exports, Imports and Trade Partners". 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021. 
7. "It's Official: China, South Korea Sign Free Trade Agreement". The Diplomat. 2 Haziran 2015. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
8. "RCEP: Asia-Pacific countries form world's largest trading bloc". BBC. 16 Kasım 2020. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
9. "Can China, Japan and South Korea follow RCEP with their own free-trade deal?". South China Morning Post. 28 Kasım 2020. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
10. "Why China's economic jabs at South Korea are self-defeating". South China Morning Post (İngilizce). 2 Nisan 2017. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2019. 
11. "South Korea, China say to mend ties after THAAD standoff". Channel NewsAsia. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
12. "China, South Korea agree to mend ties after THAAD standoff". Reuters. 2017. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2017. 
13. Ben Westcott and Lauren Suk. "China, South Korea end year-long diplomatic feud over missile system". CNN. 31 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
14. AP, Hyung-Jin Kim /. "China, South Korea Ease Tensions Over U.S. Missile Defense". Time. 31 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
15. Jennings, Ralph. "South Korea Vying with China as New Benefactor for Philippines". Voice of America (İngilizce). 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017. 
16. Charlotte Gao. "South Korean Foreign Minister to Visit Beijing After China Envoy's North Korea Visit". The Diplomat. 20 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017. 
17. "South Korean foreign minister to visit China to arrange presidential trip- Nikkei Asian Review". Nikkei Asian Review (İngilizce). 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017. 
18. "Seoul to closely cooperate with China, Japan to tackle North Korea issue". United Press International (İngilizce). 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2018.