Yıkıcı damıtma

Yıkıcı damıtma, işlenmemiş malzemenin ayrışmasının yüksek bir sıcaklıklarda ısıtma yöntemi ile sağlandığı kimyasal bir işlemdir; terim genel olarak hava olmadan veya sınırlı miktarda oksijen veya diğer reaktifler, katalizörler veya buhar veya fenoller gibi çözücüler varlığında organik materyalin işlenmesi durumunda kullanılır. Bir piroliz uygulamasıdır. İşlem büyük molekülleri parçalar ya da 'krekler'. Kok, havagazı, gaz karbon, kömür katranı, amonyak likörü ve kömür yağı tarihsel olarak kömürün yıkıcı damıtımı ile elde edelmiş ticari ürünlere örnektirler.

Herhangi bir belirli inorganik hammaddenin yıkıcı damıtımı, kural olarak sadece küçük bir ürün yelpazesi üretir, ancak organik malzemelerin yıkıcı damıtımı, belirli bir işlemin tüm ürünleri ticari öneme sahip olmamasına rağmen, genellikle çok sayıda bileşik, genellikle yüzlerce bileşik üretir. Damıtılmış madde genellikle düşük moleküler ağırlıktadır. Ancak bazı fraksiyonlar küçük molekülleri daha büyük moleküllere polimerize eder veya yoğunlaştırır.

Günümüzde yıkıcı damıtmanın en büyük endüstriyel uygulaması kömür üzerinedir.^[1]^[2]

Uygulamalar

Ahşabın yıkıcı damıtılması katran, terpenler, terebentin ve metanol dahil yüzlerce bileşik ile birlikte katı bir kömür kalıntısı üretir.^[3]^[4]
Bir ton kömürün yıkıcı damıtımı 700 kg kok, 100 litre amonyak likörü, 50 litre kömür katranı ve 400 m³ havagazı üretebilir.
Yıkıcı damıtma, atık polimerlerden türetilen monomerlerin geri dönüşümü için giderek daha çok ümit veren bir yöntem haline gelmiştir.
Doğal kauçuğun yıkıcı damıtılması, İzopren'in (neopren gibi sentetik kauçukların oluşmasına sağlaması ile bilinir) keşfiyle sonuçlandı.^[5]

Ayrıca bakınız

Kuru damıtma
Piroliz
Termoliz
Kraking (kimya)

Kaynakça

^ Lunge, George. Coal-tar and ammonia. Publisher: Gurney and Jackson,1887. May be downloaded from: https://archive.org/details/coaltarandammon00lunggoog
^ Speight, James G. The Refinery of the Future. Publisher: William Andrew 2010 978-0-8155-2041-2
^ Loos, Hermann A.; A Study on Colophony Resin; Columbia University 1900. May be downloaded from:
^ DUMESNY, P. & NOYER J.; Wood products, distillates and extracts; Pub: Scott, Greenwood & Son, 1908. May be downloaded from:
^ C. Greville Williams On Isoprene and Caoutchine Proceedings of the Royal Society of London, Vol. 10, (1859 - 1860), pp. 516-519. URL: https://www.jstor.org/stable/111688 17 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..