Türkiye'deki asliye hukuk mahkemeleri, Türkiye'de adli yargı kolunun içinde yer alan hukuk mahkemelerinden biridir. Sulh hukuk mahkemeleriyle birlikte temel hukuk mahkemelerini oluştururlar. Her iki hukuk mahkemesi de bulundukları il veya ilçenin adı ile adlandırılır.
Türkiye'deki asliye hukuk mahkemelerinde, sulh hukuk mahkemelerine oranla dava konusu şeyin değeri ya da miktarı daha fazla olan davalar görülür.[1] Her ilde ve ilçe merkezinde kurulmakla birlikte ihtiyaç sayısına göre birden fazla kurularak numaralandırılabilirler.[2] (Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, Beyoğlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi gibi.) HMK madde 2'ye göre dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir
düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir. Dava konusu ticari ise değeri ne olursa olsun dava asliye ticaret mahkemelerinde görülür ancak ihtisas mahkemesi sayılan Ticaret mahkemelerinin olmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemeleri görevlidir ve bu mahkemenin görevlerini yerine getirir.
Asliye hukuk mahkemeleri, diğer hukuk mahkemelerinin görev alanına girmeyen hukuk davalarının görüldüğü mahkemelerdir. Adli yargının "asıl" hukuk mahkemeleri niteliğindedir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde asliye hukuk mahkemeleri bu mahkemenin görevini de yapar. Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu dışında, Kamulaştırma Kanunu, 3533 sayılı kanun, Hukuk Usulü Yargılamaları Kanunu, Kooperatifler Kanunu'nda asliye hukuk mahkemelerinin göreceği bir kısım işler düzenlenmiştir.[3]
2007 yılında Türkiye'deki asliye ve sulh hukuk mahkemelerinin iş yükü.[4]
| 2007
|
Asliye hukuk mahkemesi
|
Sulh hukuk mahkemesi
|
| 2007 gelen iş
|
642344
|
789116
|
|
| 2008'e devreden iş
|
291459
|
190275
|
|
|
| Ortalama yargılama süresi (gün)
|
289
|
108
|
|
|
|
|
Kaynakça
|
|---|
| Yüksek mahkemeler | |
|---|
| İstinaf mahkemeleri | |
|---|
| Adli mahkemeler | |
|---|
| İdari mahkemeler | |
|---|
| Mali mahkemeler | |
|---|
| Eski mahkemeler | |
|---|
| İlgili kurumlar | |
|---|
