Telosa, Amerikalı milyarder Marc Lore tarafından tasarlanan ve Eylül 2021'de duyurulan, ütopik planlı bir ABD şehridir [1][2] Projenin 2050 yılına kadar 5 milyon kişilik bir nüfusa ulaşması hedeflenmektedir ve inşaatın ilk aşamasında 50.000 kişinin yaşaması beklenmektedir. Projenin planlayıcıları şehrin Apalaş'da ya da Batı eyaletlerindeki çöllerde ucuz araziler üzerine inşa edilmesini planlarken, başlangıçta yer seçimi konusunda bir karar alınamamıştı.[1][3]
Telosa ismi Antik Yunanca'da bulunan telos kelimesinden türetilmiştir ve bu durumda "amaç" anlamına gelmektedir.[4]
Planlama
Telosa, eski Walmart ABD e-Ticaret başkanı ve milyarder Marc Lore tarafından tasarlanmıştır.[5] Walmart'tan istifasını açıklayan Lore, “kapitalizmin reforme edilmiş bir versiyonuna” dayanan bir “geleceğin şehri” inşa etme arzusunu dile getirmiştir.[2] Lore, şehir için tasarım felsefesini “eşitlikçilik” olarak ifade etmekte ve “Zenginliğin adil bir şekilde yaratıldığı yeni bir toplum modeli... Zenginlere yük bindirmiyor; vergileri yükseltmiyor. Bu basitçe vatandaşlara ve insanlara yaratılmasına yardımcı oldukları zenginliği geri vermek anlamına geliyor”.[6]
Lore, Danimarkalı mimar Bjarke Ingels'in sahibi olduğu mimarlık firması Bjarke Ingels Group'u önerilen şehrin ana planlaması için işe almıştır.[3]
Özellikler
Telosa'nın 15 dakikalık şehir olması planlanmaktadır; işyerleri, okullar ve temel mal ve hizmetler, sakinlerin evlerine 15 dakikalık bir mesafede olacaktır. Şehirde fosil yakıtlarla çalışan araçlara izin verilmeyecek, bunun yerine yürünebilirliğe ve scooter, bisiklet ve otonom elektrikli araçların kullanımına vurgu yapılacaktır.[1][5]
“Eşitlik Kulesi” olarak adlandırılan devasa bir gökdelen, “şehir için bir işaret” olarak hizmet etmek üzere tasarlanmaktadır. Gökdelenin öngörülen özellikleri arasında su depolama alanı, aeroponik çiftlikler ve fotovoltaik bir çatı yer almaktadır.[1]
Şehirde önerilen arazi mülkiyeti, politik iktisatçı Henry George'un 1879 tarihli İlerleme ve Yoksulluk kitabında savunduğu gibi, Georgizm ilkelerine dayanmaktadır.[6] Önerilen kurallara göre, herkes bir ev, bina veya başka bir yapı inşa etmek, tutmak veya satmak için lisans alabilecek ve sakinler bir topluluk vakfı kapsamında arazinin mülkiyetini paylaşacaklardır.[1][7]
Olası yerler
Projenin planlayıcıları, şehrin 2021 itibarıyla henüz karar verilmemiş bir yerde, ucuz çöl arazisi üzerine kurulmasını planlıyor; Utah, Idaho, Nevada, Arizona, Teksas ve Apalaş potansiyel yerler olarak teklif edilmiş durumdadır.[1][3]
Karşılama
Eylül 2021'de Timeout.com'da yazan Ed Cunningham, “plan tasarımları, zevkinize bağlı olarak ya göz kamaştırıcı derecede ütopik ya da rahatsız edici derecede distopya. Fütüristik toplu taşıma vizyonlarının yanı sıra yeşillik ve doğayla dolu alanların yanı sıra çok sayıda yenilikçi mimari de bulunuyor.”[8] Mevcut kentsel alanlar üzerine inşa etmekten daha az sürdürülebilir olacak gerçekçi olmayan bir gösteriş projesi olarak eleştirilmiştir.[9]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
