Pül-i Şikeste Muharebesi

Pül-i Şikeste Muharebesi
1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı
Tarih25 Ağustos 1618 (bazı kaynaklara göre 10 Eylül)
Bölge
Sebep Osmanlı Devleti'nin Erdebil'i alarak Safevîleri barışa zorlamak istemesi
Sonuç Kesin Safevi zaferi, Türk ordusunun ileri harekatını sürdürmesi sonucunda Serav Antlaşması
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Safevîler
Komutanlar ve liderler

Osmanlı İmparatorluğu Damat Halil Paşa
Kırım Özerk Cumhuriyeti Canibek Giray
Osmanlı İmparatorluğu Hasan Paşa  (ölü)
Osmanlı İmparatorluğu Arslan Paşa  (ölü)
Osmanlı İmparatorluğu Mustafa Paşa  (ölü)
Osmanlı İmparatorluğu Elmacı Mehmed Paşa (esir)

Osmanlı İmparatorluğu Şirvanlı Mustafa Paşa  (esir)

Şah Abbas

Karçakay Han

Pül-i Şikeste Muharebesi ya da Serav Muharebesi, Kırıkköprü Muharebesi, 1603-1612 Osmanlı Safevi Savaşı'nda bir evre. Muharebe Safevi ordusunun galibiyetiyle sonuçlanmıştır.

Muharebe öncesi gelişmeler

1612'de imzalanan ve 1603-1618 Osmanlı-Safevi Savaşı'nın ilk evresini sonlandıran Nasuh Paşa Antlaşması ya da İranlıların adlandırdığı isimle İsfahan Antlaşması tarafları mutlu etmemiş (Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları geri almak, Safevi Devleti ise söz konusu Antlaşmayla taahhüt ettiği vergiyi ödememek ve işgal ettiği Ahıska'yı elinde tutmak istiyordu) iki taraf 1615 yılında tekrar savaşa tutuşmuşlardı. 1616 yılında Osmanlı ordusunun Revan kuşatması başarısız olmuştu.

Seferi başarıya ulaştıramayan Şark Serdarı (doğu orduları komutanı) Sadrazam Öküz Mehmed Paşa azledildi. Mehmed Paşa'nın seferinin sonunda İranlılarla uzlaşıya vardığı antlaşma taslağı hükümleri I. Ahmed tarafından reddedildi. Padişah İran seferine devam edilmesini istedi ve yeni sadrazam Halil Paşa'yı serdar tayin etti. Halil Paşa sefer için ordusuyla Diyarbakır'da kışlamaya kışlağına gittiği sırada Kırım Hanı Canıbek Giray Gence, Nahcivan ve Culfa taraflarına akınlar düzenledi. Buna karşılık Halil Paşa, sefer mevsiminin geçkinliğinden dolayı 1617 yılında İran üzerine bir sefer yapmamayı tercih etti.

1618 yılı ise, İran savaşlarının en yoğun olduğu dönemde, İstanbul'da bir kez daha taht değişikliklerine sahne oldu. 1617 yılında ölen I. Ahmed'in yerine I. Mustafa geçtiyse de kısa sürede tahttan indirildi ve 1618 yılında II. Osman padişah oldu.

1618'de II. Osman'ın cülusu sırasında Halil Paşa komutasındaki ordu yine merkezden uzakta İran sınırında bulunuyordu.

Muharebe öncesi diplomasi

Gönderdiği mektuba Şah Abbas'ın cevap vermekte gecikmesini bir oyalama taktiği olarak yorumlayan Sadrazam Halil Paşa ilkbaharla birlikte Tebriz'e doğru harekete geçti. Bu sırada Kırım Hanı Canibek Giray'a da haber verilip, Safevilerin Osmanlı ordusunun ilerlemesinden haberdar olup sınır halkını İran'ın içlerine sürgün etmeden evvel harekete geçip hudut boyuna akın yapması istendi. Bunun üzerine Kırım Hanı da Bahadır ve Sufi beylerin kumandasında yaklaşık 4-5.000 kadar askeri yağma için gönderirken, bu birlikler Nahçıvan civarından 3.000 kadar esirle geri dönüp Tatvan yakınlarında Canibek Giray ile buluşup Osmanlı ordusuna katıldılar.

Osmanlı ordusunun ileri harekâtına başlaması üzerine durumun ciddiyetini kavrayan Şah Abbas, Ömer Ağa ile beraber kendi elçisi Mirza Muhammed Hüseyni Ebheri'yi Halil Paşa'ya gönderdi. Halil Paşa Van'a ulaştığında Safevi elçisini huzuruna kabul etti. Elçinin getirdiği mektupta Şah Abbas, Revan seferinden sonra Öküz Mehmed Paşa ile müzakere olunan koşullar çerçevesinde barışa hazır olduğunu bildiriyordu.

Muharebe

Diplomasi faaliyetlerinin bir sonuç vermemesi üzerine Türk ordusu İran topraklarına girdi ve etrafı yağmalayarak Tebriz yakınlarına ilerledi. Türk ordusunun asıl hedefinin Erdebil olduğunu anlayan Şah Abbas da burayı korumak amacıyla Kazvin'e geçti ve Karçakay Han'ı bir miktar kuvvetle Tebriz'de bıraktı. Buna rağmen, geleneksel yakıp yıkma taktiğini güden Şah Abbas kısa bir süre sonra Tebriz'in de tahliyesine karar verdi. Türk ordusu adıgeçen kente ulaştığında tamamen boşaltılmış ve tahrip edilmiş bir yer buldu. Bu nedenle, burada garnizon bırakmaksızın ileri harekâta devam edilmesi kararlaştırıldı ve Tebriz baştan aşağı yıkıldı. Türk ordusu Fehusfec adlı kente ulaştığında Halil Paşa ile Şah Abbas bir kez daha mektuplaştılarsa da uzlaşıya varmaları mümkün olmadı. İran tarafındaki müzakerelerden dönen Hekim Osman Ağa Karçakay Han'ın bölge halkını perişan bir şekilde İran içlerine sürüklediğini ve İran ordusunun bu işlerle meşgul olduğunu rapor etti ve Kırım Hanı Canıbek Giray'ın birkaç bin atlıyla İran ordusuna kolay bir baskın yapabileceğini öne sürdü. Tecrübeli kurmaylar İran ordusuyla aradaki mesafenin uzun ve sahanın kurak olmasından yola çıkarak baskın için ilerleyecek birliklerin çatışmaya girecekleri zaman yıpranmış olacakları uyarısında bulundular. Buna karşın, Halil Paşa harekâta onay verdi.

Diyarbakır Beylerbeyi Mustafa Paşa, Van Beylerbeyi Elmacı Mehmed Paşa, Sivas Beylerbeyi Osman Paşa, Rumeli Beylerbeyi Arslan Paşa, Halep Beylerbeyi Abaza Mehmed Paşa ve Kırım Hanı Canibek Giray Erzurum Beylerbeyi Hasan Paşa komutasında bu baskını yapmakla görevlendirildiler. 22 Ağustos'ta yaklaşık 50.000 kişilik bu birlikler beraberlerinde iki topla birlikte harekete geçtiler. Sekiz konaklık mesafeyi iki buçuk günde aşarak 25 Ağustos'ta hiç dinlenmeden Erdebil'in yaklaşık 90 kilometre batısındaki Serav havzasına ulaştılar. Ancak bir gün önce yeniçeri saflarından firar eden Kızılbaş Ali Bey adlı bir casus Karçakay Han'a baskını haber vermişti[1] (bu iddia İtalyan seyyah Pietro della Valle tarafından ileri sürülürken, tarihçi Naima ise Karçakay Han'ın Osmanlı elçisi Osman ağa'yı kandırmak için düzmece bir perişanlık görüntüsü verdiğini Osmanlı ordusunu bu şekilde savaşa kışkırttığını, birkaç yıl önce Kırım'daki hanlık mücadelesinden kaçarak Safevi Şahına sığınan Şahin Giray'ın Kırım birlikleri içindeki casusları aracılığıyla Şah Abbas'ı bilgilendirdiğini iddia eder).

Karçakay Han komutasındaki 30.000 kişilik İran ordusu stratejik önemi haiz Pül-i Şikeste (Türkçe adıyla Kırıkköprü) bölgesinde mevzilenerek Türk ordusunu beklemeye başladı. Yorgun, susuz ve bitap olduğu kadar top ve ateşli silah konusunda da zayıf Türk ordusu pusuya düştü ve harp düzeni alamadan birkaç saat içinde ağır bir yenilgi aldı. Erzurum Beylerbeyi Hasan Paşa, Rumeli Beylerbeyi Arslan Paşa ve Diyarbakır Beylerbeyi Mustafa Paşa ölürken, Van Beylerbeyi Elmacı Mehmed Paşa ve Şirvanlı Mustafa Paşa esir düştüler. Türk ordusu 15.000'e yakın ölü verirken, 500 kişi de esir düştü. Harekâtı şiddetle destekleyen Canıbek Giray da esir düşecekken yeniçerilerin gayretleri sonucunda son anda kurtulduysa da vekili Mirza Bey de esir düştü. Esirler etraftaki yerleşim birimlerini yakarak Erdebil'i boşaltmakta olan Şah Abbas'a gönderildi.

Muharebe sonrasında Türk ordusunun harekâta devam etmesi ve barış müzakereleri

Yenilgi sonrasında Halil Paşa durum değerlendirmesi yaptı. Kurmayların bir bölümü Safevi ordusunun baskın yapma tehlikesi karşısında geri çekilmeyi önerdilerse de bir bölümü böyle bir hamlenin Safevileri daha da cesaretlendireceği görüşünü savunarak ileri harekâtın sürdürülmesi yönünde görüş belirttiler. Sonunda Halil Paşa da bu fikre uydu ve Türk ordusu Erdebil'e ilerlemeye başladı.

Şah Abbas ise yenilgiye rağmen Türk ordusunun ileri harekâtını sürdürmesi karşısında şaşkınlığa ve kaygıya kapıldı. Zira yürüyüşe geçen Türk ordusu asıl savaş gücünü içeren yeniçeriler ve Anadolu askerlerinin yanı sıra toplarıyla ilerliyordu. Giderek barışa meyleden Şah Abbas'a Halil Paşa bu aşamada Hekim Osman Ağa'yı tekrar elçi olarak gönderdi. Toprak ve Şah'ın oğullarından birinin rehin olarak İstanbul'a gönderilmesi taleplerinden vazgeçen Halil Paşa, her yıl göndeirlecek ipek karşılığında sulha razı olduğunu bildirdi. Bu sırada da harekâtını sürdüren Halil Paşa ordusuyla Serav'a ulaşarak Karasu adlı mevkiide konuşlandı. Çevredeki tüm yerleşim birimleri yakılıp yıkılmış olmasına rağmen Osmanlı birlikleri birçok gizli zahire deposu buldular ve iaşe sıkıntısı çeken ordunun ihtiyaçları bu takviyeyle giderildi. Ardından Şah Abbas'ın elçisi Burun Kasım Osmanlı ordugahına ulaştı ve Serav Antlaşması'na giden müzakereler başladı.

Muharebenin sonuçları

  • İki taraf da silahlı mücadeleyi sürdürmediler ve Serav Antlaşması'nın imzalanmasıyla sonuçlanacak diplomatik müzakere sürecine başladılar.
  • Başarısız bir sefer yürüten Sadrazam Damat Halil Paşa II. Osman tarafından görevinden azledildi.[2]
  • Osmanlı ordusunun istihbarat ve istihbarata karşı koyma konularında zaaf yaşadığı ortaya çıkmış oldu (İran ordusunun Erdebil'de zayıf bir durumda beklediği istihbaratı ve ordu içindeki İran casuslarının baskını Şah Abbas'a haber vermesinin engellenememesi).
  • Osmanlı ordusunun İran içlerine sefer yaptığında yaşadığı lojistik sıkıntılarla ilgili sorunların aşılamadığı görüldü (İstanbul-Erdebil arası mesafe olan 2.050 kilometre bir anlamda Osmanlı kara ordusunun limitlerini de gösteriyordu. Örneğin İstanbul-Viyana arasındaki mesafe yaklaşık 1.500 kilometredir).
  • Osmanlı kurmayları İran ordusunun namüsait koşullarda Türk ordusunun karşısına çıkmaktan kaçınarak, yakıp yıkma taktiğiyle geri çekilmelerine ve Türk ordusunu İran içlerine çekerek daha müsait koşullarda muharebeye girme taktiklerine karşı stratejik bir hamle üretemedikleri görüldü.
  • İran ordusu 1605'teki Urmiye Muharebesi'nden sonra bu muharebede de kazandığı zaferle güven kazandı ve 1624 yılında Bağdat'ın alınmasıyla sonuçlanacak bir taarruza girişti.

Kaynakça

  1. ^ ""Iranian History Today" adlı internet sitesi". 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2015. 
  2. ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010)

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

Read other articles:

8906 ЯноВідкриттяВідкривач Такао КобаяшіМісце відкриття Обсерваторія ОїдзуміДата відкриття 18 листопада 1995ПозначенняНазвана на честь Hajime YanodТимчасові позначення 1995 WF2 1977 UT 1989 UC8 1991 EA5Категорія малої планети Астероїд головного поясуОрбітальні характеристики[1] Епоха&#...

 

4785 ПетровВідкриттяВідкривач Карачкіна Людмила ГеоргіївнаМісце відкриття КрАОДата відкриття 17 грудня 1984ПозначенняНазвана на честь Петров Андрій ПавловичТимчасові позначення 1984 YH1 1978 NC1 1979 SE5 1981 AN2Категорія малої планети Астероїд головного поясуОрбітальні характерист...

 

مايكل أنتونسون معلومات شخصية الميلاد 31 مايو 1981 (العمر 42 سنة)كارلسكرونا الطول 1.89 م (6 قدم 2 1⁄2 بوصة) مركز اللعب مدافع الجنسية السويد  معلومات النادي النادي الحالي كوبنهاغن (مساعد) مسيرة الشباب سنوات فريق 1989–1995 Sillhövda AIK [الإنجليزية]‏ المسيرة الاحترافية1 سن...

Roni AlsheikhLahir20 Maret 1963 (umur 60)YerusalemPekerjaanKomisioner Umum Kepolisian IsraelKarier militerPengabdian Pasukan Pertahanan Israel, Pasukan Parasut Shin BetLama dinas1981–1988PangkatPolisi: Rav Nitzav (Komisioner) Angkatan Darat: Rav Aluf (Letnan Jenderal)Perang/pertempuranPerang Lebanon 1982 Roni Alsheikh (atau Roni Alsheich, Ibrani: רוני אלשיך, lahir 20 Maret 1963) adalah seorang mantan perwira intelijensi dan kepala Kepolisian Israel. Setelah menjabat s...

 

1997 American filmHands on a Hardbody: The DocumentaryTheatrical posterDirected byS.R. BindlerProductioncompanyProvidence EntertainmentDistributed byIdeal EnterprisesRelease date June 1997 (1997-06) Running time98 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglish Hands on a Hardbody: The Documentary is a 1997 film directed by S. R. Bindler[1] documenting an endurance competition that took place in Longview, Texas. The yearly competition pits twenty-four contestants against each oth...

 

Epiliergerät – von unten betrachtet Pinzetten des Epiliergeräts Epilierer in Gebrauch Ein Epilierer (auch als Epiliergerät bezeichnet) ist ein elektrisches Gerät zur mechanischen Haarentfernung. Während das Erscheinungsbild einem Rasierapparat ähnelt, unterscheidet es sich grundlegend in seinem funktionalen Aufbau. Die Haare werden hierbei nicht an der Oberfläche abgeschnitten, sondern samt den Wurzeln mittels rotierender Walzen herausgerissen. Inhaltsverzeichnis 1 Prinzip und Durchf...

Cet article est une ébauche concernant Paris. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Pour les articles homonymes, voir Delessert. 10e arrtPassage Delessert Le passage en juin 2021 Situation Arrondissement 10e Quartier Hôpital-Saint-Louis Début 161, quai de Valmy Fin 8, rue Pierre-Dupont Morphologie Longueur 100 m Largeur 12 m Historique Création Vers 1830 Ancien nom Passage Delessert p...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Albert Smith Medal – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2022) (Learn how and when to remove this template message) The Albert Smith Memorial Medal is the award given to the Man of the Match in the final of the Camanachd Cup,[1] the blue ri...

 

Denzel Curry discographyCurry performing in 2017Studio albums5Music videos22EPs3Singles35Mixtapes6Guest appearances41 American rapper Denzel Curry has released five studio albums, five mixtapes, three extended plays and 35 singles (including 16 as a featured artist). Curry released his debut mixtape King Remembered Underground Tape 1991–1995 in September 2011. The mixtape led to him joining SpaceGhostPurrp's Raider Klan collective.[1] In 2012, he released a second mixtape, titled Ki...

Microsoft Whiteboard software Microsoft WhiteboardDeveloper(s)MicrosoftWebsitewhiteboard.microsoft.com Microsoft Whiteboard is a free multi-platform application, as well as an online service and a feature in Microsoft Teams, which simulates a virtual whiteboard and enables real-time collaboration between users. Overview and features Microsoft Whiteboard allows users to draw on a virtual whiteboard using input methods such as a stylus pen or a mouse and keyboard, and write down notes, draw con...

 

For the Brazilian footballer, see Neymar. 2023 Indian filmNeymarTheatrical release posterDirected bySudhi MaddisonScreenplay by Adarsh Sukumaran Paulson Skaria Produced byPadma UdayStarringMathew ThomasNaslen K. GafoorJohny AntonyShammi ThilakanVijayaraghavanCinematographyAlbyEdited byNoufal AbdullahMusic byShaan RahmanProductioncompanyV Cinemas InternationalRelease date 12 May 2023 (2023-05-12) Running time160 minutesCountryIndiaLanguageMalayalamBox officeest. ₹10 crore (US$...

 

النموذج الأيسر عبارة عن مجمع NF-YC/NF-YB مع عنصر CCAAT من مروج الكولاجين المؤيد 2(I). يظهر العمود الفقري للحمض النووي على شكل أشرطة (أرجوانية) مع عرض القواعد. تم تلوين الموقعين المحتملين لصندوق CCAAT، وفقًا للنموذج، باللون الأزرق السماوي. للنموذج الصحيح لمجمع NF-Y/CCAAT. يتم تلوين NF-YC وNF-YB وD...

Carlos del Cerro Grande 個人情報誕生日 (1976-03-13) 1976年3月13日(47歳)出身地 スペインマドリード州アルカラ・デ・エナーレス[1]他職業 警察官国内年 リーグ 役割2000–2006 セグンダ・ディビシオンB 審判員2006–2011 セグンダ・ディビシオン 審判員2011– ラ・リーガ 審判員国際年 リーグ 役割2013– FIFA登録 審判員 カルロス・デル・セロ・グランデ(スペイン語: Carlos del ...

 

Japanese television channel Television channel NickelodeonLogo without the Japanese writing. 2018–2022CountryJapanBroadcast areaJapanHeadquartersTokyoProgrammingLanguage(s)JapanesePicture format1080i (HDTV)OwnershipOwnerViacomCBS Networks Japan K.K. (ViacomCBS)HistoryLaunchedNovember 15, 1998; 25 years ago (1998-11-15) (original)January 30, 2018; 5 years ago (2018-01-30) (relaunch as a brand for OTT media services)ClosedSeptember 30, 2009; 14 years ago (o...

 

Azizur Rahman ministry was created from 15 April 1979 to 24 March 1982.[1] The cabinet served under President Ziaur Rahman till the assassination of Ziaur Rahman.[2] List of Cabinet Ministers No. Image Name Status Term 1 Shah Azizur Rahman Prime Minister[1] 15 April 1979 2 Jamal Uddin Ahmad Deputy Prime Minister of Bangladesh, Minister of Education 15 April 1979 to 24 March 1982 3 S. A. Bari Deputy Prime Minister of Bangladesh, Minister of Industries 4 Muhammad Shamsul...

The following is a list of judges of the Uttarakhand High Court since its inception on 9 November 2000. A total of 43 judges have served in the court (including sitting judges).[1] The list has been arranged on the basis of date of retirement, or date of transfer with Chief Justices mentioned first. [2] Chief Justices of the Uttarakhand High Court № Name of the Chief Justice Portrait Term Tenure Parent High Court Appointed by(President of India) 1 Ashok Desai‡ 9 November 2...

 

1994 song performed by Ron Wasserman Go Go Power RangersSingle by Ron Wassermanfrom the album Mighty Morphin Power Rangers The Album: A Rock Adventure ReleasedUS: December 2, 1994UK: December 14, 1994GenreHeavy metal, power metalLength4:43LabelSaban Records[1]Songwriter(s)Ron WassermanProducer(s)Ron WassermanGo Go Power Rangers is a song by Ron Wasserman who recorded it under the name Aaron Waters - The Mighty RAW. It was released by Saban Records, later renamed Saban Music Group of S...

 

Species of flowering plant Nidularium rosulatum Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Clade: Angiosperms Clade: Monocots Clade: Commelinids Order: Poales Family: Bromeliaceae Genus: Nidularium Species: N. rosulatum Binomial name Nidularium rosulatumUle Nidularium rosulatum is a plant species in the genus Nidularium. This species is endemic to Brazil. Cultivars Nidularium 'Rosalatum' References Martinelli, Gustavo; Vieira, Cláudia Magalhães; Gonzalez, Marcos; L...

Airport in Arkansas, USA Texarkana Regional AirportWebb FieldUSGS 2000 orthophotoIATA: TXKICAO: KTXKFAA LID: TXKSummaryAirport typePublicOwnerTexarkana Airport AuthorityServesTexarkanaElevation AMSL390 ft / 119 mCoordinates33°27′13″N 093°59′28″W / 33.45361°N 93.99111°W / 33.45361; -93.99111Websitetxkairport.comMapTXKLocation of airport in ArkansasShow map of ArkansasTXKTXK (the United States)Show map of the United StatesRunways Direction Leng...

 

Final Piala FA 1936TurnamenPiala FA 1935–1936 Arsenal Sheffield United 1 0 Tanggal25 April 1936StadionStadion Wembley, LondonWasitHarry NattrassPenonton93.384← 1935 1937 → Final Piala FA 1936 adalah pertandingan sepak bola antara Arsenal dan Sheffield United yang diselenggarakan pada 25 April 1936 di Stadion Wembley, London. Pertandingan ini merupakan pertandingan final ke-61 Piala FA sebagai pertandingan penentu pemenang musim 1935–1936. Pertandingan ini dimenangkan oleh Arse...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!