NATO'nun Avrupa kanadındaki ülkelerin üyelik süreçlerinin kronolojik olarak gösterimi
NATO'nun genişlemesi, NATO'ya yeni üyeler dahil etme sürecidir. NATO, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinin oluşturduğu ve kolektif savunma temeline dayanan bir askerî ittifaktır. İttifaka katılma süreci Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 10. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre bir ülkenin ittifaka katılması veya ittifaka davet edilmesi için mevcut bütün üye ülkelerin onayı gerekmektedir.[1]
1949 yılında kurulduktan sonra NATO, 1952'de Türkiye ve Yunanistan'ın, 1955'te Batı Almanya'nın, 1982'de ise İspanya'nın ittifaka katılmasıyla genişledi. Soğuk Savaş'tan sonra 1990'da Almanya birleşti. 1999'da Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti örgüte dahil oldu.[2][3] 2004'te yedi ülke, 2009 yılında Arnavutluk ve Hırvatistan, 2017 yılında Karadağ, son olarak da 27 Mart 2020 tarihinde Kuzey Makedonya NATO'ya üye oldu ve örgütteki üye devlet sayısı 30'a yükseldi.[4]
Gelecekteki genişleme günümüzde ittifak dışındaki birçok ülkede bir tartışma konusudur ve İsveç ve Sırbistan gibi ülkeler üyelik konusunda açık siyasi tartışmalar yürütmektedirler. Ukrayna gibi ülkelerde ise üyeliğe destek ve muhalefet etnik ve milliyetçi ideolojilere bağlıdır. Eskiden Doğu Bloku ve Sovyetler Birliği'nin parçası olan ülkelerin birleşmesi, NATO ülkeleri ile Rusya arasında artan gerilimin bir nedeni olmuştur.
Bosna-Hersek, Gürcistan ve Ukrayna 2019 itibarıyla NATO tarafından resmi aday olarak tanınmaktadır.[5] Şubat 2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ardından bölgedeki gerilimlerden dolayı Finlandiya ve İsveç NATO'ya üyelik başvurusu yapmış ancak bu iki ülkenin başvurusu Türkiye ve Macaristan tarafından veto edildi. Ülkeler arasında gerçekleştirilen müzakereler sonucunda Finlandiya'nın NATO üyeliği Türkiye ve Macaristan tarafından onaylanmış ve bu gelişmenin ardından 4 Nisan 2023'te Finlandiya ittifakın 31. üyesi oldu.[6] 7 Mart 2024'te ise Macaristan'ın son onayının ardından İsveç, İkinci Dünya Savaşı sonrası onlarca yıllık tarafsızlık politikasına son vererek NATO'nun 32. üyesi oldu.[7][8]
^Johanna Granville, "After Kosovo: The Impact of NATO Enlargement on Russian Political Parties," Demokratizatsiya vol. 8, no. 1 (Winter 2000), pp. 24–45.
