Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakat, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 17 Aralık 2018'de kabul edilmiş uluslararası mutabakattır.[1][2]
Mültecilerin haklarını düzenleyen 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’ne dayanır. Mülteci sorununa sürdürülebilir çözüm sunmak, mültecilerin ve ev sahibi ülkelerin ihtiyaç duyduğu desteği küresel boyutta sağlamak, daha öngörülebilir ve adil sorumluluk paylaşımı için hükûmetlerle, uluslararası kuruluşlara ve ilgili paydaşlara çerçeve sunmayı amaçlar.
Yasal olarak bağlayıcılığı yoktur ancak, uluslararası topluluğun mülteciler ve ev sahibi ülkeler ile işbirliği ve dayanışmaya yönelik siyasi iradesini ve isteğini temsil eden bir metindir. Göç alan hiçbir devletin bu durumla tek başına karşı karşıya kalmaması adına yapılan bir girişim olması bakımından önemli bir belge olarak değerlendirilir.[3]
Arka plan
II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden itibaren yerinden edilen insan sayısının 2016 yılında en yüksek seviyeye ulaşması üzerine Birleşmiş Milleler Genel Kurulu tarihinde ilk defa mülteci ve göçmenlerin kitleler hakindeki hareketlerini düzenlemek üzere bir zirve düzenlemiş; zirvede 19 Eylül 2016 tarihinde 193 ülke oy birliği ile Göçmenler ve Mülteciler için New York Deklerasyonu'nu kabul etmişti. Bu deklarasyonda iki yeni küresel “sözleşme” çağrısı yapıldı: biri diğeri güvenli, sıralı ve düzenli göç hakkında, diğeri mülteciler için.[4]
Kabulü
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından hükûmetlere ve diğer aktörlere danışılarak geliştirilen mutabakat, iki yıl süren müzakerelerin ardından 17 Aralık 2018'de New York'ta Birleşmiş Genel Kurulunda 181 ülkenin desteğiyle kabul edildi.[5]
Ana hedefleri
Mutabakatın 4 ana hedefi şunlardır:[2]
- Çok sayıda mülteciye ev sahipliği yapan ülkeler üzerindeki baskıyı hafifletmek
- Mültecilerin bulundukları ülkede kendi kendine yeterliliğini artırmak;
- Üçüncü ülke giriş ve yeni ülkelere yerleşim imkanını genişletmek;
- Mültecilerin güvenli ve onurlu bir şekilde geri dönüşü için menşe ülkelerdeki koşulları desteklemek.[6]
İmzacı devletler
Mutabakat, 181 ülkenin desteğiyle kabul edilmiştir. ABD ve Macaristan "hayır" oyu vermiş, Dominik Cumhuriyeti, Eritre ve Libya ise çekimser kalmıştır.[7]
Takibi
Küresel Mülteci Forumu
Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakatı ile üzerinde mutabakata varılmış konuların hayata geçirilmesini takip etmek üzere 17-18 Aralık 2019 İsviçre'de I. Küresel Mülteci Forumu gerçekleştirildi.[8] Eş başkanlığını Türkiye, Pakistan, Etiyopya, Kosta Rika ve Almanya'nın yaptığı Forum'da BM Mülteci Örgütü, devletlerin ve özel sektörün mülteciler için yaklaşık 10 milyar dolar taahhütte bulunduğunu duyurdu; katılımcı hükûmetler de mülteciler için üç milyar dolar yardım yapmayı ve 50 bin mültecinin barınmasının sağlanmasını vadettiler.[7]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
