McDonnell Douglas DC-10

DC-10
Ghana Airways DC10-30
Türü	Yolcu, kargo ve askerî nakliye
Ulusal köken	ABD
Üretici	McDonnell Douglas
İlk uçuş	29 Ağustos 1970
Hizmete giriş	5 Ağustos 1971 American Airlines
Durumu	Üretim bitti.
Ana kullanıcı	FedEx (84)
Üretim aralığı	1968-1988
Üretim sayısı	DC-10: 386 KC-10: 60
Değişimleri	KC-10 Extender

McDonnell Douglas DC-10 Üç motorlu, orta ve uzun mesafeler için tasarlanmış, geniş gövdeli uçak. İki motor kanatlarda yer alırken üçüncü motor kuyrukta, dikey stabilizatörün altına yerleştirilmiştir.

Piyasa şartlarında Airbus A300, Boeing 747 ve Lockheed L-1011 Tristar ile yarışmıştır. Üretimin bittiği 1988 yılına dek 446 adet üretilmiştir. Ayrıca Amerikan Hava Kuvvetleri için de KC-10 Extender markası ile havadan havaya yakıt ikmali amaçlı 30 adet üretilmiştir. Yerini daha sonra 1990 yılında servise giren MD-11'e bırakmıştır.

DC-10 planlaması 1967 yılında başladı. McDonnell Douglas'ın McDonnell Aircraft Corporation ve Douglas Aircraft Company şirketlerinin 1967 yılındaki birleşimi sonrası ilk taşımacılık amaçlı uçakları olacaktı. Özellikle American Airlines için 747'ye rakip olabilecek bir uçak olması amacı ile tasarlanıyordu. İlk uçuş 29 Ağustos 1970 yılında gerçekleşti. 5 Ağustos 1971'de de American Airlines tarafından ticari uçuşlar için teslim alındı.

3 Mart 1974 tarihinde Türk Hava Yolları'na ait DC-10-10 tipi uçak, kargo kilidi hatası yüzünden, Paris yakınlarındaki Ermononville Ormanı'na çakılmıştır. 333 yolcu ve 13 mürettebattan hepsi hayatını kaybetmiştir.

İlk sürüm DC-10'lar seri 10 olarak biliniyordu ve menzilleri 6,112 km. idi. Seri 20 de bu mesafe 9,265 km. ye, seri 30 da 10,010 km. ye kadar çıktı.

Son DC-10'un üretimi 1988 yılında bitirilerek Nigeria Airways'e teslim edildi.

Günümüzde yüksek taşıma kapasitesi nedeniyle pek çoğu kargo uçağına çevrildi. 2008 yılında ise Biman Bangladeş Airlines'a ait DC-10-30 uçağı yolcu taşımaya devam eden tek DC-10 oldu.

7 Aralık 2013 itibarı ile DC-10 ile yolcu taşımaya devam eden Biman Bangladeş Airlines'ta son yolculu DC-10 uçuşunu yapacağını bildirmiştir. DC-10 meraklıları için Şubat 2014'te Dakka'dan İngiltere'ye bir uçuş düzenlendi.^[1]

Çeşitleri

• DC-10-10 (122 adet): Asıl sürümü. Kullanıcıları; American Airlines(35), Continental Airlines(8), Laker Airways(6), National Airlines(11), Türk Hava Yolları(3), United Airlines(46) ve Western Airlines(13).

  KC-10 Extender yakıt ikmalinde

• DC-10-10CF (9 adet): Yolcu/Kargo olarak kullanılabilen model. Üretim;Continental Airlines(8) ve United Airlines(1).
• DC-10-15 (7 adet): "DC-10 Sport" olarak da bilinirAeroméxico ve Mexicana için üretildi. 7 adet.
• DC-10-20
• DC-10-30 (164 adet): En yaygın modeldir. 1972 ve 1988 arası üretilmiştir. Kullanıcılar; Lufthansa (11), Swissair (11), VARIG (11), KLM (10) ve Iberia (9) en bilinenlerdir.
• DC-10-30CF (26 adet): Yolcu/Kargo olarak kullanılabilen model. Kullanıcılar;Martinair Holland(4), Overseas National Airways(5), Sabena(5), Trans International Airlines(3) ve World Airways(9). Sabena hem kargo hem yolcuları DC-10-30CF modelinde bir arada taşıyan tek şirkettir.
• DC-10-30ER (6 adet)
• DC-10-30F (10 adet): FedEx tüm kargo modellerinin müşterisidir.

10 Tanker söndürme amaçlı su nakliyesi gösterisinde

• DC-10-40 (42 adet)
• KC-10A Extender (60 adet): Askerî sürümüdür. Havadan yakıt ikmali için kullanılan en uzun menzilli uçaktır.
• KDC-10 (3 adet): Hollanda Hava Kuvvetleri için askerî havadan yakıt nakliye uçağı. (DC-10-30CF)'un KC-10'a en basit dönüşümüdür.
• MD-10
• 10 Tanker: Bir DC-10-10 yine havadan yakıt ikmal uçağına dönüştürülmüştür.

Özellikler

	DC-10-10	DC-10-15	DC-10-30	DC-10-40
Kokpit ekibi	Üç
Yolcu	250-380	250-380	250-380	250-380
Uzunluk	182 ft 3 in (55.5 m)	180 ft 8 in (55 m)	181 ft 7 in (55.4 m)	182 ft 3 in (55.5 m)
Yükseklik	58 ft 1 in (17.7 m)
Max. iç genişlik	18 ft 2 in (5.54 m)
Kanat açıklığı	155 ft 4 in (47.3 m)		165 ft 4 in (50.4 m)
Boş ağırlık	240,171 lb (108,940 kg)		266,191 lb (120,742 kg)	270,213 lb (122,567 kg)
Max. kalkış ağırlığı	430,000 lb (195,045 kg)	455,000 lb (206,385 kg)	572,000 lb (259,459 kg)	555,000 lb (251,701 kg)
Hız	600+ mph (965+ km/h)
Max mesafe, yüklü	3,800 miles (6,114 km)	4,350 mi (7,000 km)	6,220 mi (10,010 km)	5,750 miles (9,252 km)
Max. yakıt kapasitesi	21,700 US gal (82,134 L)	26,647 US gal (100,859 L)	36,650 US gal (138,720 L)	36,650 US gal (138,720 L)
Kalkış mesafesi	8,612 ft (2,625 m)	7,257 ft (2,212 m)	9,341 ft (2,847 m)	9,242 ft (2,817 m)
Uçuş tüksekliği	42,000 ft (12,802 m)
Motor modeli (x 3)	GE CF6-6D	GE CF6-50C2F	GE CF6-50C	PW JT9D-59A
Motor gücü (x 3)	40,000 lbf (177.9 kN)	46,500 lbf (206.8 kN)	51,000 lbf (226.9 kN)	53,000 lbf (235.8 kN)

Dış bağlantılar

Northwest Airlines DC-10-30.

• McDonnell Douglas DC-10 üretim ve ilk uçuş videosu^{[ölü/kırık bağlantı]}
• DC-10 Boeing.com sayfalarında13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• DC-10 tarihi Boeing.com'da12 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• DC-10 Aircraft-Info.net sayfalarında
• DC-10 & MD-10 Airliners.net sayfalarında16 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• McDonnell Douglas Trijet Network23 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Flight 191 detayları
• Erken dönem DC-10 konsepti

İlşikili içerik

İlişkili

• KC-10 Extender
• McDonnell Douglas MD-11

Benzer uçaklar

• Lockheed L-1011 Tristar
• Airbus A330-200
• Boeing 767-400ER
• Boeing 787-9

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2014.