Las Navas de Tolosa Muharebesi (El-Ukab Çarpışması), İspanya'yı geri almak isteyen Hristiyan León, Kastilya, Navarra ve Portekiz karma ordularının Müslüman Muvahhidleri ağır bir yenilgiye uğrattığı çarpışmadır (16 Temmuz 1212). Çarpışma güney İspanya'da, Endülüs'de Jaén kentinin 64 km kuzeyinde olmuştur.
Muvahhidlere Alarcos'ta yenildikten sonra (1195) birkaç yıl toparlanamayan Kastilya ve León Kralı VIII. Alfonso, Müslümanların Hristiyanları yenilgiye uğratmasından, dinsel öfkeyi uyandırmak için yararlanmaya çalışan Toledo Başpiskoposu Rodrigo Jiménez de Rada'nın sempatisini kazandı. Papa III. Innocentius'un Haçlı seferi ilan etmesiyle birkaç Fransız papazın da desteği sağlandı. 1212 ilkbaharında Fransız şövalyeleri ve Tapınak Şövalyeleri Toledo'da toplanmaya başladılar. Aragon, Kastilya ve Leon ordularının da katılmasıyla büyüyen Haçlı orduları kısa bir gecikmeyle 21 Haziran'da güneye doğru yürüyüşe geçti. İki Müslüman kalesini almalarına karşın sefere İspanya dışından katılan birlikler kendilerine ters gelen iklim ve yaşam koşulları morallerini bozunca, kısa süre sonra ülkelerine geri döndüler. Buna karşılık Navarra orduları yardıma geldi.
Olaylar gelişirken Muvahhid hükümdarı Muhammed Nasır Hristiyanları Las Navas de Tolosa Ovasında kuşatmak üzere 22 Haziran'da Jaén'e, sonra da Baeza dolaylarındaki dağlık bölgeye yöneldi. 12 Temmuz'da bölgeye gelen Hristiyanlar La Llosa'yı aşarak Müslümanların ordugahına ulaşmayı umuyorlardı. Geçit çok iyi korunuyordu ama yörede yaşayan çobanlardan biri Müslüman ordusuna ulaşmak için geçidin dışında başka bir yol gösterdi. Hristiyan ordusuna komuta eden Alfonso 16 Temmuz'daki muharebede Muvahhid kuvvetlerini yendi. Nasır kaçtı. Alfonso hemen Baeza ve Ubeda'yı ele geçirdi. Müslümanların bu yenilgisinin uzun vadedeki etkileri, 1233'te Muvahhid devleti hanedan kavgalarıyla dağılana değin anlaşılamadı. Müslümanlar Hristiyanların ülkeyi geri alan orduları karşısında, birleştirici bir önderden yoksun kaldıkları için fazla tutunamadılar.
Kaynaklar bu meydan muharebesinde Muvahhid ordusunda Oğuz Türklerinin de yer aldığını belirtirler. Tarihçi H. Monés dönemin tarihini anlatan 1967 tarihli kitabında bu sayıyı 7-8 bin olarak vermektedir.