Kirpi Sonic (Orijinal: Sonic the Hedgehog) (Japonca: ソニック・ザ・ヘッジホッグ, Hepburn: Sonikku za Hejjihoggu), Sonic Team tarafından geliştirilen ve Sega Genesis konsolu için Sega tarafından yayınlanan platform oyunudur. Oyun 23 Haziran 1991'de Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya'da, 26 Temmuz 1991'de Japonya'da satışa sunuldu. Oyunda Sonic isminde insan biçimli bir kirpi, hayvanları kaçırıp metal kapsüllere hapseden çılgın bilim adamı Dr. Robotnik'i yenmek ve çalınan kaos zümrütlerini bulmak için harekete geçer. Oyunun oynanışı, yüzükleri bir çeşit can sağlayıcı olarak toplama ve atlamayla saldırı hareketlerinin aynı tuşla yapıldığı basit bir kontrol şeması üzerine kuruludur.
Oyunun geliştirilme süreci, 1990 yılında Sega başrolünde kendi maskotlarının bulunduğu yeni bir oyun geliştirmeye karar verdiği zaman başladı. Bir dizi önerinin ardından geliştiriciler, adı Sonic olan mavi bir kirpide karar kıldılar. Karakterle uyumlu olması amacıyla geliştiriciler, takımlarının adını "Sonic Team" olarak değiştirdiler. Hızlı oynanış üzerine tasarlanan Kirpi Sonic, Super Mario serisinin yaratıcısı Shigeru Miyamoto'nun oyunlarından etkilendi. Oyun, Sonic'in sprite'ının eğimli sahnelerde yuvarlanmasına izin veren yeni bir teknik kullanıyor. Bu teknik, programcı Yuji Naka tarafından oluşturulan bir teknoloji demosunda ortaya çıktı.
Kirpi Sonic eleştirmenler tarafından beğenilip grafikleri, sesi ve oynanışı övüldü. Aynı zamanda, Genesis'in 16-bit döneminde kilit bir rol üstlenmesini ve Nintendo'nun SNES konsolu ile rekabet etmesini sağlayan ticari bir başarıydı da. Oyun, pek çok platforma taşındı ve birçok klona, başarılı bir seriye ve birçok medya uyarlamasına ilham verdi. Ayrıca oyun, genel olarak tüm zamanların en iyi video oyunlarından biri olarak anılır.
Kirpi Sonic bir 2D side-scrolling platform oyunudur. Yaylar, yokuşlar, dipsiz çukurlar ve dikey döngüler içeren seviyelerle Sonic'in yüksek hızda koşma yeteneği oynanışın odak noktasıdır.[3] Seviyeler, Dr. Robotnik'in hayvanları içine hapsettiği tehlikeli robotlar ile doludur. Tutsak hayvanları serbest bırakmak için robotları yok etmek gerekir ancak bu yapılmadan da oyun tamamlanabilir.[4] Oyuncu ayrıca sivri uçlara dokunmaktan, dipsiz çukurlara düşmekten, hareketli duvarlar veya platformlar tarafından ezilmekten ve su altında deliklerden çıkan hava kabarcıklarını soluyarak boğulmaktan kaçınmalıdır.[5] Sonic'in ana saldırısı, top gibi kıvrılıp vücudunu hızla döndürerek, çarpışma sırasında düşmanları veya belirli engelleri ortadan kaldırdığı Dönme Saldırısı (Spin Attack)'dır. Bu hareket, zıplanarak veya yerde yuvarlanarak yapılabilir.[6]
Oyunun başlangıcında, oyuncuya üç can verilir; bu canlar, Sonic'in yüzüğü yokken tehlikeli düşmanlara ya da nesnelere çarparsa, seviye ekranının altına düşerse veya bir seviyenin on dakikalık zaman sınırını aşarsa kaybedilir. Aydınlatma direkleri, Sonic bir canını kaybettiğinde en son etkinleştirilen noktaya dönmesine izin veren kayıt noktaları görevi görür.[7] Ayrıca Japonya versiyonunda, kayıt noktasına dönüldüğünde zaman sıfırlanır. Oyun, oyuncunun canı bittiğinde sona erer, ancak oyuncunun “devam hakkı" olması durumunda oyuncu üç canla kaybettiği bölümün başına dönebilir.[8]
Oyunda önemli işlevleri olan altın yüzükler, seviyelerin her yerine dağıldı.[6] 100 yüzük toplamak, oyuncuyu ekstra bir canla ödüllendirir.[6] Yüzükler, tehlikelere karşı bir koruma görevi de görür: Sonic, en az bir yüzüğü tutuyorken bir düşmanla veya tehlikeli bir engelle çarpıştığında, tüm yüzükleri dağılır.[4] Dağılan yüzükler kaybolmadan önce belirli bir adedi tekrar toplanabilir. Eğer herhangi bir yüzüğe sahip olunmadan bir engele çarpılırsa can kaybedilir.[6] Kalkanlar ve geçici yenilmezlik de, ek koruma katmanları sağlamak için kullanılabilir. Ancak boğulma, ezilme, dipsiz çukurlara düşme veya zamanın tükenmesi gibi durumlarda, herhangi bir korumadan bağımsız olarak Sonic ölür.[3]
Oyun altı ana bölgeye ve kısa bir 'Final Zone'a bölündü. Her ana bölgenin kendine has bir görsel stili vardır ve bazı düşmanlar oyun boyunca görünse de, her bölgenin farklı düşmanları ve engelleri vardır.[9] Her ana bölge, tamamı tamamlanması gereken üç bölüme ayrıldı.[3][5] Her ana bölgenin üçüncü bölümünün sonunda, Dr. Robotnik ile bir boss savaşı gerçekleşir. Savaşların çoğunda, Robotnik'in aracında farklı silahlar bulunur.[10] Altıncı bölgeyi tamamladıktan sonra, oyuncu doğrudan tek seviyeli "Final Zone" a devam edip büyük bir makine içindeki Robotnik ile son karşılaşmasını yapar.[8] Robotnik'in makinesinin yokedilmesi, oyunu bitirir. Son savaştan sonra kısa bir animasyon, Sonic'in Dr. Robotnik'ten kurtarılan hayvanlarla birlikte ilk bölgeye dönüşünü gösterir.
İsteğe bağlı olarak, Sonic en az 50 yüzüğe sahipken herhangi bir bölgenin 1. veya 2. bölümünün sonuna ulaşırsa, "özel aşamaya" geçmek için atlayabileceği büyük bir yüzük görünür. “Özel Aşama”larda Sonic, aşama boyunca Dönme Saldırısı (Spin Attack) animasyonundaki gibi kıvrılır ve tamamen dönen bir labirentin tamponlarından ve duvarlarından seker. Bu seviyelerde, oyuncu toplanan her 50 yüzükte bir “devam hakkı” kazanır, ancak asıl amaç labirentin içine gizlenen Kaos Zümrütünü elde etmektir. Eğer özel aşama sırasında Sonic “GOAL” yazılı bloklara çarparsa oyuncu kontrolü kaybeder ve ekran dönmeye başlayıp seviye biter. Oyuncu altı “özel aşama”nın hepsini tamamladığında, büyük yüzükler bir daha görünmez.[5][6]
Her bölümün sonunda, oyuncunun sahip olduğu toplam yüzük sayısı yüz ile çarpılır ve oyuncunun puanına eklenir. Puan hesaplaması sırasında, oyuncu ayrıca puana eklenen görünmez Bonus Puanları bulmak için havada zıplayabilir. Bu puanlar 100, 1000 veya 10.000 değerinde olabilirler.[8]
Ayrıca her seviyeye dağılan monitörleri, karakter tarafından kırıldığında oyuncuyu çeşitli bonuslardan biriyle ödüllendirir. Bunlar arasında Sonic'i tek bir vuruştan koruyan bir kalkan, ekstradan 10 yüzük, ekstra bir can, geçici bir süreliğine yenilmezlik (müzikte geçici bir değişiklik ile birlikte) ve oyuncuya geçici bir süreliğine hız artışı sağlayan "Power Sneakers" (süre boyunca müziğin temposundaki artış ile birlikte) bulunur.[8] Monitörler, daha sonraki oyunlarda kabarcıkvari kaplara dönüştürülseler de, serinin başka bir uzun ömürlü özelliği haline geldi.
South Island'ın yemyeşil tropikal cennetinde, Kirpi Sonic’in hayvan dostları birer birer ortadan kaybolmaya başlar. Kötü bilim adamı Dr. Ivo Robotnik'in[a] onları kaçırdığını ve altı efsanevi Kaos Zümrüdü'nü toplama planının bir parçası olarak onları robotik Badniklere dönüştürdüğünü keşfettiğinde Sonic, onları kurtarmanın kendisine düştüğüne karar verip arkadaşlarını kurtarmak, Kaos Zümrütlerini bulmak ve Robotnik'in kötü planlarını engellemek için bir göreve çıkar.[3]
Sonic, adanın “Bölge”lerini dolaşırken hain Robotnik ve ölümcül makineleri ile sayısız çatışmaya girip hayvanları birer birer hapsoldukları robotik kabuklardan ve neredeyse her bölgenin sonuna yerleştirilen kapsüllerden kurtarır. Son karşılaşmalarında, Robotnik, rakibini yenmek için son bir kez daha savaşır; ancak Sonic'in gücüyle boy ölçüşemez ve makinesi parçalanır. Robotnik laboratuvarını patlamaya terk ederken Sonic bu patlamadan güçbela kaçar. Kaçışının ardından Sonic, sonunda yolculuğunun başladığı uçsuz bucaksız Green Hills'e geri döner.
Oyunun normal sonunda, Sonic ekrana poz vermeden önce oyuncuya sinirli bir şekilde bakar ve jenerikten sonra Robotnik oyuncunun kaçırdığı tüm kaos zümrütleriyle hokkabazlık yaparken alaycı bir “Tekrar dene” yazısının bulunduğu bir sahne gösterilir.[8]
Bununla birlikte, oyuncu oyunun sonunda altı zümrüdü de toplamayı başarırsa, Sonic ekrana poz vermeden önce altı zümrüt birbiriyle etkileşime girerek South Island'ın doğasını tekrar canlandıran bir ışık patlaması bırakır ve Sonic'i şaşkın bir şekilde bırakıp ortadan kaybolur. Jenerikten sonraysa, Dr. Robotnik'in "End" yazısını öfkeli bir şekilde ezmeye çalışırken gösteren mizahi bir sahne gösterilir.
Newtronlar kayalıkların kenarına tutunur ve karakter onlara yaklaşana kadar görünmez kalır. Daha sonraki davranışları renklerine bağlıdır:
Bu iki badnik de duvarda göründükleri zaman üzerlerine zıplanarak yok edilebilir. Yok edildiklerinde bir hayvan bırakıp oyuncuya 100 puan kazandırırlar.
Onu yenmek için Sonic, süzülen platformlardan birine atlamalı ve ardından Egg Mobile'a doğru zıplayarak hasar vermelidir. Oyuncunun dikkat etmesi gereken tek şey, oyuncuya doğru sallanan yıkım topudur, ancak oyuncu, onu atlatmak için platformun altına saklanabilir. Egg Mobile'a sekiz kez vurduktan sonra patlar. Dr Robotnik, Sonic'in kapsülü açmasına izin vererek kaçar, böylece içindeki tüm hayvanlar serbest kalıp ve bölge tamamlanır.
Oyunun orijinal ve pek çok yeni sürümünde, Dr. Robotnik enkaz topunu bırakmadan önce arenaya doğru ilerlerken oyuncu kolaylıkla ekstra vuruşlar elde edebilir. 2013'ün yeni sürümünde, savaş alanı yeni geniş ekran en boy oranına uyacak şekilde genişletilirken, Egg Mobile'ın ve yıkım topunun hareket modeli de boyut olarak büyütüldü.
Batbrainler büyük bir tehdit oluşturmaz ve bir Spin Jump ile kolayca yok edilebilirler. Yok edildiklerinde bir hayvan bırakıp oyuncuya 100 puan kazandırırlar. Ancak, özellikle zorlu platform bölümlerinde oyuncunun yoluna kolayca girebildiklerinden, yok edilmeleri zorlayıcı olabilmektedir.
Kirpi Sonic, GameRankings sitesinin incelemelerinden ortalama %86 puan alarak eleştirmenler tarafından övgüyle karşılandı.[14] Ayrıca oyun, şirketin maskotunu içeren bir platform oyunu olduğu için Nintendo'nun popüler Mario serisine Sega'nın karşılığı olarak kabul edildi.[5][6][19] Computer and Video Games dergisinden Paul Rand, iki serinin de o zamanki en ünlü iki oyununu derinlemesine karşılaştırdı ve Kirpi Sonic'u daha hızlı, daha parlak renkli; Super Mario World'ü ise “daha derin” bir oyun olarak nitelendirdi.[5] Génération 4 [fr]'den Frank Ladoire, Kirpi Sonic'un teknik departmanda "güzel şeyler" yapılabileceğini gösteren yeni nesil oyunların bir parçası olduğuna inanıyordu.[26]
Oyunun renkli ve ayrıntılı grafikleri eleştirmenler tarafından bolca övüldü. Rand, oyunun renk paletini “canlı ama sade” olarak tanımlandı ve renklerin arka plan, animasyon ve spritelardaki ayrıntılarla etkileşimini överek oyunun grafiklerini “Genesis için mevcut en iyi grafikler” olarak tanımlandı.[5] Gamepro’nun Boogie Man adlı eleştirmeni ve Mean Machines dergisi de oyunu “göz kamaştırıcı” ve “muhteşem” olarak tanımlandı.[22] Dragon Magazine’den Lesserlar, grafiklerin oyunu 1991’in en iyi oyunu olarak olası bir aday yaptığını iddia ederken[19] GameZone ise oyunun animasyonunu “şimdiye kadar görülen en akıcı ve en hızlısı” olarak tanımlandı.[32] Raze'den Julian Boardman, oyunun "renkli ve son derece ayrıntılı" arka planlarına ve "muhteşem" sprite'larına övgüde bulundu.[28] Oyunun müzik ve ses efektleri de iyi olarak karşılandı; Dragon Magazine onları "iyi",[19] GameZone ise "harika" olarak tanımladı.[32] Rand, bazı ses efektlerini "kesinlikle mükemmel" olarak nitelendirerek "akılda kalıcı" olarak tanımladığı müzikleri övdü.[5] Mean Machines şarkıları "belirsiz bir şekilde çekici" olarak tanımlasa da, ses efektlerini daha çok beğendi.[27] Ancak Boardman, müziği "biraz sıkıcı" olarak değerlendirdi.[28]
Eleştirmenler, platform oyunlarında benzeri görülmemiş hızlı oynanışa sıkça atıfta bulundular.[20][22] Zorluk ise tartışmalıydı. Rand tarafından "imkansız",[5] EGM tarafından ise "ortalama" olarak tanımlanıyordu.[20] Rand, oyunun genel olarak "rüya gibi oynandığını";[5] GameZone ise, oyuncuları saatlerce büyüleyeceğini söyledi.[32] Boogie Man de, Sonic Team'in önceliğe koşmaya ve zıplamaya verip ilgi çekici bir deneyim sağlama yeteneğini övdü.[22] EGM, Dragon, Mean Machines'den Paul ve Raze'den Boardman seviye dizaynını (özellikle gizli odaları) övse de,[19][20][27][28] Paul kişinin tüm yüzüklerini bir anda kaybetmesini sinir bozucu buldu.[27]
Kirpi Sonic günümüze kadar popülerliğini korudu ve tüm zamanların en iyi video oyunlarından biri olarak kabul edilmektedir. GameSpot'tan Frank Provo, oyunu "tüm zamanların en iyi platformcularından biri" olarak nitelendirdi ve Game Boy Advance versiyonundaki teknik sorunlara rağmen "bunca yıldan sonra, temelde yatan grafiklerin, seslerin ve oyunun hala zamana yenilmediğini" söyledi.[33] IGN’den Lucas M. Thomas da aynı şekilde oyunun zamana yenik düşmediğini söyledi.[24] The Guardian'da yazan Keith Stuart, Kirpi Sonic'un hız ve langırt mekaniğine yaptığı vurgunun, genel kabul gören oyun tasarım ilkelerinden çarpıcı bir şekilde ayrıldığını ve “seviyelerin tek oynanışta görülmek ve hatta anlaşılmak için tasarlanmadığından” oyuncuların “gözlem yerine tekrar yoluyla öğrenmelerini gerektiğine” dikkat çekti. Bununla birlikte, Stuart şu sonuca vardı: "Bazen Sonic'te ustalaştığınızda ya da şansınız yaver gitmişte, oyun akar, her sıçrama doğrudur, her döngü mükemmeldir ve oyunun tuhaf yapısıyla akış içindesinizdir... Sonic yanlış bir oyun tasarımına sahip ama yine de ... bir şaheser."[34] Mega, Sonic'i üçüncü favori Genesis oyunu olarak seçti[35] ve Game Informer 2001, Sonic'i tüm zamanların en iyi 24. oyunu olarak tanımladı.[36] Entertainment Weekly dergisinden Bob Strauss oyuna A + verdi ve çok hızlı bir oyun olduğunu ancak kaotik veya aşırı zor bir oyun olmadığını yazdı.[25] Daha sonra dergi, Sonic'i 1991'deki en iyi oyun olarak tanımladı.[37]
Kirpi Sonic, 1991 Noel'ine kadar Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 1 milyon kartuş satarak ticari bir başarı sağladı.[38] Dünya geneline 1991'in sonun kadar 2 milyon[39] ve Mart 1992'ye kadar 2,8 milyon satarak bir Sega yazılımı satış rekorunu kırdı.[40] 1997'ye gelindiğinde oyun, o zamanlar gişe rekorları kıran bir filmden elde edilen 200-300 milyon doları de aşarak 400 milyon dolarlık bir gelir elde etti.[41]
Sega Genesis / Mega Drive donanımıyla birlikte verilen orijinal Genesis sürümü, 2009 Şubat'ı itibarıyla 15 milyonun üzerinde kopya sattı.[42][43] Mobil oyun sürümü ise 2008'den itibaren sekiz milyon ücretli indirmeye sahiptir.[44] Ayrıca 2011 itibarıyla Xbox Live Arcade üzerinden 482.960 birim,[45] 2013 ile 2016 arasında Android üzerinden de 500.000'den fazla ücretli indirme yapıldı.[46]
Sega scored significantly last Christmas with the original 'Sonic the Hedgehog' for the 16-bit Genesis machine, selling nearly 1 million copies.
Through March 1992, "Sonic" sales had climbed to 2.8 million packages, a record high for Sega software. "Sonic 2," introduced in November 1992, proceeded to outperform its predecessor. The initial release of 3.2 million packages sold out only two weeks after hitting the stores
Sonic the Hedgehog, a video game which has made over four hundred million dollars worldwide, compared to two or three hundred million for a blockbuster picture.