PROFILBARU.COM

Kalay(II) Klorür
Adlandırmalar
	IUPAC adı Tin(II) chloride; Tin dichloride
	Diğer adlar Stanik klorür; Kalay tuzu; Kalay protoklorür
Tanımlayıcılar
CAS numarası	7772-99-8 ; 10025-69-1;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChEBI	CHEBI:78067;
ChemSpider	22887;
ECHA InfoCard	100.028.971
E numaraları	E512 (asitliği düzenleyiciler, ...)
PubChem CID	24479;
RTECS numarası	XP8700000 (susuz); XP8850000 (dihidrat);
UN numarası	3260
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID8021351 ;
	InChI InChI=1/2ClH.Sn/h2*1H;/q;;+2/p-2;
	SMILES Cl[Sn]Cl;
Özellikler
Molekül formülü	SnCl2
Molekül kütlesi	189.60 g/mol (susuz); 225.63 g/mol (dihidrat)
Görünüm	Beyaz kristal katı
Yoğunluk	3.95 g/cm3 (susuz); 2.71 g/cm3 (dihidrat)
Erime noktası	247 (susuz) 37.7 °C (dihidrat)
Kaynama noktası	623 (susuz) (ayrışır)
Çözünürlük (su içinde)	83.9 g/100 ml (0 °C); Hydrolyses in hot water
Çözünürlük	etanol, aseton, eter, tetrahidrofuranda çözünür ; ksilende çözünmez
Yapı
Kristal yapı	Katman yapılı ; (SnCl3 zincir grupları)
Koordinasyon geometrisi	Trigonal piramidal (susuz); Dihidrat da üç-koordinelidir
Moleküler geometri	Açısal (gaz fazında)
Tehlikeler
	İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler	Tahriş edici, su canlılarına zararlı
NFPA 704; (yangın karosu)	3 0 0
	Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	700 mg/kg (sıçan, oral) ; 10,000 mg/kg (tavşan, oral); 250 mg/kg (fare, oral)
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Kalay(II) klorür ya da stanit klorür, SnCl₂ formülüne sahip, beyaz kristal halinde bir katıdır. Kararlı bir dihidrat oluşturur, ancak sulu çözeltileri, özellikle sıcaksa, hidrolize uğrama eğilimindedir. SnCl₂ yaygın bir şekilde indirgeyici madde (bir asit çözeltisi içinde) olarak ve kalay kaplamada elektrolitik banyolarda kullanılır. Kalay (II) klorür, diğer kalay klorür (kalay(IV) klorür (SnCl₄) ile karıştırılmamalıdır.

Kimyasal yapısı

SnCl₂ bir yalnız elektron çiftine sahiptir, gaz fazında molekül bükülür. Katı halde kristal SnCl₂, gösterildiği gibi formları zincirleri klorür köprüleri ile zincirler oluşturur. Dihidrat ayrıca üçlü koordinatalıdır; kalay üzerine koordine edilen bir su ve birinciye koordine edilen ikinci bir su. Molekülün ana kısmı, kristal kafesteki çift tabakalar halinde istiflenir ve "ikinci" su, tabakalar arasına sıkıştırılır.

SnCl ₂'nin kristal yapısının top-çubuk modelleri

Kimyasal özellikleri

Kalay (II) klorür, kendi kütlesinden daha az bir miktarda su kütlesinde çözülebilir, ancak çözelti seyreltildikçe, çözünmeyen bir bazik tuz oluşturmak için hidroliz meydana gelir:

SnCI₂ (aq) + H₂O (I)

Sn(OH)CI (k) + HCI (aq)

Bu nedenle, kalay (II) klorür çözeltileri kullanılacaksa, sol tarafa doğru dengeyi korumak için hidroklorik asitte (tipik olarak kalay klorür ile aynı veya daha büyük molarite içinde) çözülmelidir (Le Chatelier ilkesi ). SnCI₂ çözeltileri, aynı zamanda hava tarafından oksidasyona karşı kararsızdır.

6 SnCI₂ (aq) + O₂ (g) + 2 H₂O (I) 2 SnCl₄ (aq) + → 4 Sn(OH)CI (k)

Bu, çözeltiyi kalay metal topaklarının üzerine depolayarak önlenebilir.^[2]

Kalay (II) klorürün bir indirgeme maddesi olarak işlev gördüğü, gümüş ve altın tuzlarını metalik forma ve demir (III) tuzlarını demir (II)'ye indirgediği birçok durum vardır, örneğin:

SnCI₂ (aq) + 2 FeCl₃ (aq) → SnCl₄ (aq) + 2 FeCl₂ (aq)

Aynı zamanda bakır (II)'yi bakır (I)'e indirger.

Kalay (II) klorür solüsyonları Sn⁺² iyonları kaynağı olarak kullanılabilir, böylece çökelme reaksiyonları ile diğer kalay (II) bileşikleri oluşturabilir. Örneğin, sodyum sülfür ile reaksiyonu kahverengi/siyah kalay (II) sülfür üretir.

SnCI₂ (aq) + Na₂S (aq) → SNS (k) + 2 NaCI (aq)

Eğer SnCI_2, solüsyonlarına alkali eklenirse hidratlanmış bir beyaz kalay (II) oksit çökeltisi oluşturur; bu daha sonra, fazla bazda sodyum stanit gibi stanit tuzları oluşturur.

SnCI₂ + SnO → (aq) + 2 NaOH (aq) · H₂O (k) + 2 NaCI (aq)

SnO · H2O (k) + NaOH (aq) → NaSn(OH)₃ (aq)

Susuz SnCl₂, susuz çözücü içinde ilginç kalay (II) bileşikleri oluşturmada kullanılır. Örneğin, lityum tuzu ve 4-metil-2,6-di-tert-bütilfenol içinde SnCl₂ ile reaksiyona girer THF vermek üzere sarı bir doğrusal, iki koordinatlı bileşik Sn (OAr) ₂ (Ar = aril ) oluşturur.^[3]

Kalay (II) klorür ayrıca bir Lewis asidi gibi davranır, örneğin klorür iyonu gibi ligandlarla kompleksler oluşturur:

SnCI₂ (aq) + CsSnCl₃ (aq) → CsCI (aq)

Bu komplekslerin çoğu piramit yapılıdır ve SnCI₃ gibi kompleksler tam oktete sahip olduğu için, birden fazla ligant eklemek için az miktarda bir eğilim vardır. Bununla birlikte, bu tür komplekslerde yalnız elektron çifti bağlanma için mevcuttur ve bu nedenle kompleksin kendisi bir Lewis bazı veya ligand olarak hareket edebilir. Bu, aşağıdaki reaksiyonla ferrosen ile ilgili ürününde görülür:

SnCI₂ + Fe(η⁵-C₅H₅)(CO)₂HgCl → Fe(η⁵-C₅H₅)(CO)₂SnCl₃ + Hg

SnCl_2, metal-metal bağı ihtiva eden bileşikler gibi çeşitli bileşikler yapmada kullanılabilir. Örneğin, dikobalt oktakarbonil ile reaksiyonu:

SnCl₂ + Co₂(CO) ₈ → (CO)₄Co-(SnCI₂)-Co(CO)₄

Hazırlanması

Susuz SnCl₂ metalik kalay üzerindeki kuru hidrojen klorürün etkisi ile hazırlanmaktadır. Dihidrat, hidroklorik asit kullanılarak benzer bir reaksiyonla yapılır.

Sn (k) + 2 HCI (aq) → SnCI₂ (aq) + H₂ (g)

Su, daha sonra dikkatli bir şekilde asidik çözeltiden buharlaştırılır ve SnCI₂·2H₂O kristalleri üretilir. Bu dihidrat, asetik anhidrid kullanılarak susuzlaştırılabilir.^[4]

Kullanımları

Teneke kutular yapmak için çeliğin teneke kaplaması için az miktarda hidroklorik asit içeren bir kalay (II) klorür çözeltisi kullanılır. Bir elektrik potansiyeli uygulanır ve elektroliz yoluyla katotta kalay metali oluşturulur.

Kalay (II) klorür tekstil boyamada mordan olarak kullanılır, çünkü bazı boyalarla, örneğin kokineal ile daha parlak renkler verir. Bu mordan aynı zamanda ipeğin ağırlığını artırmak için de kullanılmıştır.

Plastik polilaktik asit (PLA) üretiminde katalizör olarak kullanılır.

Aynı zamanda, aseton peroksitin tetramerik formunu oluşturmak için aseton ve hidrojen peroksit arasında bir katalizör olarak bir kullanım bulmaktadır.

Kalay (II) klorür ayrıca bir indirgeyici madde olarak geniş kullanım alanı bulur. Bu, gümüş metalin cam üzerine biriktirildiği gümüşleme aynalarında kullanımında görülür:

Sn²⁺ (aq) + 2 Ag⁺ → Sn⁴⁺ (aq) + 2 Ag (k)

İlgili bir indirgenme geleneksel olarak Hg₂⁺ (aq) için analitik bir test olarak kullanılmıştır. Örneğin SnCl₂ damla damla cıva (II) klorür çözeltisi içine eklenirse, beyaz bir cıva (I) klorür çökeltisi oluşturulur; daha fazla SnCl₂ eklendiğinde metalik cıva oluştuğu için kararır. Stanik klorür, altın bileşiklerinin varlığını test etmek için kullanılabilir. SnCl₂, altın varlığında parlak maviye döner (bkz . Cassius Moru ).

Cıva, atomik absorpsiyon spektroskopisi kullanılarak analiz edildiğinde, soğuk bir buhar yöntemi kullanılmalıdır ve indirgeyici olarak kalay (II) klorür kullanılır.

Organik kimyada, SnCl₂ esas olarak Stephen indirgenmesinde kullanılır, nitril, imine indirgenir (bir imidoil klorür tuzu ile) sonrasında aldehite kolayca hidrolize edilir.^[5]

Reaksiyon genellikle aromatik nitriller Aril-CN ile en iyi şekilde çalışır. İlgili bir reaksiyon (Sonn-Müller metodu olarak adlandırılır), imidoil klorür tuzunu oluşturmak için PCl ₅ ile muamele edilen bir amid ile başlar.

Stephen indirgemesi bugün daha az kullanılmaktadır, çünkü çoğunlukla diizobutilalüminyum hidrit indirgemesi ile değiştirilmiştir.

Buna ek olarak, SnCl₂ seçici olarak aromatik nitro grupları anilinlere indirgemek için kullanılır.^[6]

SnCl₂ ayrıca kinonları hidrokinonlara indirger.

Stanik klorürler ayrıca bazı konserve ve şişeli gıdalara E numarası E512 içeren bir gıda katkı maddesi olarak ilave edilir, burada bir renk tutma ajanı ve antioksidan olarak işlev görür.

SnCl₂ radyonüklid anjiyografi radyoaktif madde teknesyum -99m- perteknetatı indirgemek ve kan hücrelerine bağlamaya yardımcı olmak için kullanılır.

Sulu kalay klorür, rafine değerli metal kullanan hobiciler ve profesyoneller tarafından çözeltilerde altın ve platin grubu metallerinin bir göstergesi olarak kullanılır.

Erimiş SnCl₂ yüksek kristal SnO₂ nanoyapıları oluşturmak üzere oksitlenebilmektedir.^[7]^[8]

Notlar

^ J. M. Leger; J. Haines; A. Atouf (1996). "The high pressure behaviour of the cotunnite and post-cotunnite phases of PbCl₂ and SnCl₂". J. Phys. Chem. Solids. 57 (1): 7–16. Bibcode:1996JPCS...57....7L. doi:10.1016/0022-3697(95)00060-7
^ H. Nechamkin (1968). The Chemistry of the Elements. New York: McGraw-Hill.
^ B. Cetinkaya, I. Gumrukcu, M. F. Lappert, J. L. Atwood, R. D. Rogers and M. J. Zaworotko (1980). "Bivalent germanium, tin, and lead 2,6-di-tert-butylphenoxides and the crystal and molecular structures of M(OC6H2Me-4-But2-2,6)2 (M = Ge or Sn)". J. Am. Chem. Soc. 102 (6): 2088–2089. doi:10.1021/ja00526a054.
^ W. L. F. Armarego; C. L. L. Chai (2009). Purification of laboratory chemicals (6 ed.). The United States of America: Butterworth-Heinemann.
^ Williams, J. W. (1955)."β-Naphthaldehyde 4 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Organic Syntheses; Collective Volume, 3, p. 626
^ F. D. Bellamy & K. Ou (1984). "Selective reduction of aromatic nitro compounds with stannous chloride in non acidic and non aqueous medium". Tetrahedron Letters. 25 (8): 839–842. doi:10.1016/S0040-4039(01)80041-1
^ A.R.Kamali, Thermokinetic characterisation of tin(11) chloride, J Therm Anal Calorim 118(2014) 99-104.
^ A.R.Kamali et al.Transformation of molten SnCl₂ to SnO₂ nano-single crystals, Ceram Intern 40 (2014)8533-8538.

Kaynakça

NN Greenwood, A. Earnshaw, Elementlerin Kimyası, 2. baskı, Butterworth-Heinemann, Oxford, İngiltere, 1997.
Kimya ve Fizik El Kitabı, 71. baskı, CRC Press, Ann Arbor, Michigan, 1990.
Merck Index, 7. basım, Merck & Co, Rahway, New Jersey, ABD, 1960.
AF Wells, ' Yapısal İnorganik Kimya, 5. basım, Oxford University Press, Oxford, İngiltere, 1984.
J. March, Advanced Organic Chemistry, 4. baskı, s. 723, Wiley, New York, 1992.

[1] J. M. Leger; J. Haines; A. Atouf (1996). "The high pressure behaviour of the cotunnite and post-cotunnite phases of PbCl₂ and SnCl₂". J. Phys. Chem. Solids. 57 (1): 7–16. Bibcode:1996JPCS...57....7L. doi:10.1016/0022-3697(95)00060-7

[Kitap_kaynağı-2] H. Nechamkin (1968). The Chemistry of the Elements. New York: McGraw-Hill.

[3] B. Cetinkaya, I. Gumrukcu, M. F. Lappert, J. L. Atwood, R. D. Rogers and M. J. Zaworotko (1980). "Bivalent germanium, tin, and lead 2,6-di-tert-butylphenoxides and the crystal and molecular structures of M(OC6H2Me-4-But2-2,6)2 (M = Ge or Sn)". J. Am. Chem. Soc. 102 (6): 2088–2089. doi:10.1021/ja00526a054.

[4] W. L. F. Armarego; C. L. L. Chai (2009). Purification of laboratory chemicals (6 ed.). The United States of America: Butterworth-Heinemann.

[5] Williams, J. W. (1955)."β-Naphthaldehyde 4 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Organic Syntheses; Collective Volume, 3, p. 626

[Dergi_kaynağı-6] F. D. Bellamy & K. Ou (1984). "Selective reduction of aromatic nitro compounds with stannous chloride in non acidic and non aqueous medium". Tetrahedron Letters. 25 (8): 839–842. doi:10.1016/S0040-4039(01)80041-1

[7] A.R.Kamali, Thermokinetic characterisation of tin(11) chloride, J Therm Anal Calorim 118(2014) 99-104.

[8] A.R.Kamali et al.Transformation of molten SnCl₂ to SnO₂ nano-single crystals, Ceram Intern 40 (2014)8533-8538.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]