Károly Kós (d. 16 Aralık 1883, Temeşvar - ö. 25 Ağustos 1977), Macar mimar, yazar, çizer, politikacı.
Macaristan'ın önemli mimarlarındandır. I. Dünya Savaşı sonrasında Erdel'in bağımsızlığı için mücadele etmiş bir politikacıdır.
Yaşamı
Macaristan'a bağlı Erdel bölgesinde Alman asıllı bir ailenin çocuğu olarak doğdu.[1] Budapeşte Teknik Üniversitesi Mimarlık bölümünden mezun oldu. Eğitim sırasında İtalya, Almanya ve Avusturya'ya seyahat etti.[2]
Mezuniyetinin ardından 1907'den itibaren çeşitli mimarlık bürolarında çalıştı. 1910 yılında evlendi ve Erdel'e taşıdı. I. Dünya Savaşı'nda askere alınmadı ve kraliyet taç giyme törenleri için hazırlanan etkinliklerin hazırlık komitesinde görev yaptı. İstanbul Macar Bilim Enstitüsü için kültürel mimari araştırmalar hazırlamak üzere bir devlet bursu alarak 1917-1918 yıllarını İstanbul'da geçirdi.[1] İstanbul üzerine bir dizi araştırma yaptı ve araştırmalarını 1918'de kitap olarak yayımladı. Sztambul adlı eseri ve İstanbul'da çektiği fotoğraflar ona çok büyük ün sağladı.
1918’de Budapeşte’de Tatbiki Sanatlar Yüksek Okulu’na yönetici olarak atandı ancak Erdel bölgesinde arkadaşlarıyla birlikte bir matbaa kurarak yayıncılık hayatına girmeyi tercih etti. I. Dünya Savaşı sonunda Macaristan Erdel’i de kaybedince Károly Kós arkadaşlarıyla birlikte Erdel'in bir bölgesinde bağımsız bir Macar otonom bölgesi, hatta ülke kurma işine girişti ancak bunu başarmaları mümkün olmadı.
1919'dan itibaren gazetecilik, çizerlik gibi çeşitli işler yaptı. 1946-1948 yılları arasında Macar parlamentosunda milletvekili olarak da görev yaptı. 1911-1944 yılları arasında 8 mimari ve etnografik araştırma kitabı, 6 tarihi oyun ve roman yazan Kós, 1946'dan sonra 3 mimari kitap daha yazdı.[2] 1977'de Kaloşvar'da hayatını kaybetti ve çok büyük bir törenle defnedildi.
Eserleri
Başlıca mimari eserleri
- Wekerle Sitesi. Budapeşte’nin kırsal kesimden yoğun göç alan Kispest mahallesinde 1908 yılında inşaatına başlanan sosyal konut alanı. 1007 binada 4412 daire bulunur.
- Obuda Protestan Kilisesi Hizmet Binası (1908-1909)
- Budapeşte Hayvanat Bahçesi (1908-1910)
Kaynakça
