1925'ten 1945'e kadar Tolkien, Oxford Üniversitesi'nde Rawlinson ve Bosworth Anglo-Sakson Profesörü ve Pembroke Koleji Üyesiydi. Daha sonra aynı üniversitede Merton İngiliz Dili ve Edebiyatı Profesörü ve Merton Koleji Üyesi olarak 1945'ten 1959'daki emekliliğine kadar sürdürdüğü pozisyonlara geçti. Tolkien, resmi olmayan edebi tartışma grubu The Inklings'in ortak üyesi C. S. Lewis'in yakın arkadaşıydı. 28 Mart 1972'de Kraliçe II. Elizabeth tarafından Britanya İmparatorluk Nişanı Komutanı olarak atandı.
Tolkien'in ölümünden sonra oğlu Christopher, babasının kapsamlı notlarına ve Silmarillion da dahil olmak üzere yayınlanmamış el yazmalarına dayanan bir dizi eser yayınladı. Bunlar, Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi ile birlikte, Arda ve onun içinde Orta Dünya adlı bir fantezi dünyası hakkında bağlantılı bir masallar, şiirler, kurgusal tarihler, icat edilmiş diller ve edebi denemeler bütünü oluşturur. 1951 ve 1955 yılları arasında Tolkien, bu yazıların büyük bir kısmına legendarium terimi adını verdi.
Diğer birçok yazar Tolkien'den önce fantastik eserler yayınlamış olsa da, Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi'nin büyük başarısı, türün doğrudan popüler bir yeniden canlanmasına yol açtı. Bu, Tolkien'in popüler olarak modern fantezi edebiyatının ya da daha doğrusu yüksek fantezinin "babası" olarak tanımlanmasına neden oldu.
Hayatı
Soyu
Tolkien'in doğrudan baba tarafından ataları, Londra ve Birmingham'da saat ve piyano yapıp satan orta sınıf zanaatkarlardı. Baba tarafından bilinen en eski atası olan Michel Tolkien'in 1620'de, Orta Çağ Almanlarının doğuya doğru genişlemesi sırasında, Königsberg yakınlarındaki Doğu Prusya kasabası Kreuzburg'da doğdu. Michel'in oğlu Christianus Tolkien (1663-1746) Kreuzburg'da zengin bir değirmenciydi. Onun da oğlu Christian Tolkien (1706-1791) Kreuzburg'dan yakındaki Danzig'e taşındı. İki oğlu Daniel Gottlieb Tolkien (1747-1813) ve Johann (John) Benjamin Tolkien (1752-1819) 1770'lerde Londra'ya göç etti ve İngiliz Tolkien ailesinin ataları oldu; küçük erkek kardeş Johann Benjamin Tolkien, J.R.R. Tolkien'in büyükbabasıydı. 1792'de John Benjamin Tolkien ve William Gravell, Londra'daki Erdley Norton üretimini devraldı ve o andan itibaren Gravell & Tolkien adı altında saat ve saatler sattı. Daniel Gottlieb 1794'te İngiliz vatandaşlığı aldı, ancak John Benjamin görünüşe göre hiçbir zaman İngiliz vatandaşı olmadı. Londra'daki iki kardeşe diğer Alman akrabaları da katıldı. Günümüzde soyadı Tolkien veya benzer bir yazımla, bazıları JRR Tolkien ile aynı ailenin üyeleri, kuzey Almanya'da yaşamaktadır. Çoğu, İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda 1945'te Doğu Prusya'yı tahliye eden insanların torunlarıdır.[1][2][3][4]
Ryszard Derdziński'ye göre, Tolkien adı Aşağı Prusya kökenlidir ve muhtemelen "Tolk'un oğlu/torunu" anlamına gelir.[1][2] Tolkien, yanlışlıkla soyadının "aptal" anlamına gelen Almanca tollkühn kelimesinden türetildiğine inanırdı [5] ve şaka yoluyla kendisini The Notion Club Papers'a kelime oyunu yaparak tam çeviriyle Rashbold adı altında bir "kameo" olarak soktu.[6] Ancak Derdziński bunun yanlış bir etimoloji olduğunu göstermiştir.[1][2] Babası erken öldüğü için J.R.R. Tolkien, Tolkien ailesinin Alman kökenli olduğunun farkındayken, ailenin geçmişi hakkındaki bilgisi sınırlıydı.[1][2]
Çocukluğu
Tolkien ailesinin Bloemfontein'deki renkli fotoğrafının yer aldığı 1892 Noel kartı, Birmingham, İngiltere'deki akrabalarına gönderildi.
John Ronald Reuel Tolkien, 3 Ocak 1892'de Özgür Orange Devleti'nde (daha sonra Britanya İmparatorluğu tarafından ilhak edildi; şimdi ise Güney Afrika Cumhuriyeti'nde Özgür Devlet Eyaleti) Bloemfontein'de bir İngiliz banka müdürü olan Arthur Reuel Tolkien (1857-1896) ve eşi Mabel'ın, kızlık soyadı Suffield (1870-1904) oğlu olarak doğdu. Çift, Arthur'un çalıştığı İngiliz bankasının Bloemfontein ofisinin başına terfi ettiğinde İngiltere'den ayrılmıştı. Tolkien'in 17 Şubat 1894'te doğan Hilary Arthur Reuel Tolkien adında küçük bir erkek kardeşi vardı.[7]
Çocukken, Tolkien bahçede büyük bir babun örümceği tarafından ısırıldı. Hikâyelerindeki büyük örümceklerin bu olaydan esinlenildiği düşünülse de, Tolkien olayla ilgili önemli bir hatırası olmadığını ve bir yetişkin olarak örümceklere karşı özel bir nefreti olmadığını söylemiştir. Tolkien'in bebeklik dönemindeki bir olayda, genç bir aile hizmetçisi bebeği evine götürdü ve ertesi sabah geri verdi.[8]
Üç yaşındayken, uzun bir aile ziyareti olması düşünülerek annesi ve erkek kardeşiyle birlikte İngiltere'ye gitti. Ancak babası, onlara katılamadan Güney Afrika'da romatizmal ateşten öldü.[9] Bu, aileyi gelirsiz bıraktı, bu yüzden Tolkien'in annesi onu ailesiyle birlikte Kings Heath,[10] Birmingham'e götürdü. Birmingham'da yaşamaya başladı. Kısa bir süre sonra, 1896'da, daha sonra Birmingham'a eklenen bir Worcestershire köyü olan Sarehole'a (şimdi Hall Green'de) taşındılar.[11] Daha sonra kitaplarındaki sahnelere ilham verecek olan Sarehole Mill ve Moseley Bog ile Clent, Lickey ve Malvern Hills'i, Bromsgrove, Alcester ve Alvechurch gibi yakındaki kasaba ve köyleri ve teyzesi Jane'in çiftliği olan adını hikâye kurgusunda kullandığı Bag End gibi yerleri keşfetmekten keyif aldı.[12]
Tolkien'in bir cemaatçi ve sunak çocuğu olduğu Birmingham Oratory (1902-1911)
Anne Mabel Tolkien iki çocuğunu evde eğitti. Ailede bilindiği gibi Ronald hevesli bir öğrenciydi.[13] Ona bolca botanik öğretti ve onda bitkilerin görünüşünün ve hissinin zevkini uyandırdı. Genç Tolkien manzara ve ağaç çizmeyi severdi, ancak en sevdiği dersler dillerle ilgiliydi ve annesi ona Latincenin temellerini çok erken öğretti.[14]
Tolkien dört yaşında okumayı ve kısa bir süre sonra akıcı bir şekilde yazabilmeyi öğrendi. Annesi onun çokça kitap okumasına izin verirdi. Define Adası ve Fareli Köyün Kavalcısı'dan hoşlanmadı ve Lewis Carroll'ın Alice Harikalar Diyarında kitabını "eğlenceli ama rahatsız edici" olduğunu düşündü. "Kızıl Kızılderililer" (Yerli Amerikalılar) hakkındaki hikâyeleri ve George MacDonald'ın fantezi eserlerini severdi.[15] Ek olarak, Andrew Lang'ın "Peri Kitapları" onun için özellikle önemliydi ve etkileri daha sonraki yazılarından bazılarında açıkça görüldü.[16]
Mabel Tolkien, Baptist ailesinin kendisine yapılan tüm mali yardımları durduran şiddetli protestolarına rağmen[17] 1900 yılında Roma Katolik Kilisesi'ne kabul edildi. 1904'te J.R.R. Tolkien 12 yaşındayken annesi, kiraladığı Rednal'daki Fern Cottage'da 34 yaşında akut diyabetten öldü. Mabel o zamanlar yaklaşık 34 yaşındaydı, tip 1 diyabetli bir kişinin tedavi olmadan hayatta kalabileceği yaştaydı - insülin, yirmi yıl sonra 1921'e kadar keşfedilmeyecekti. Annesinin ölümünden dokuz yıl sonra, Tolkien şöyle yazdı: "Benim kendi sevgili annem gerçekten de bir şehitti ve Tanrı, Hilary (erkek kardeşi) ve bana yaptığı gibi, onun büyük armağanlarına bu kadar kolay bir yol herkese bahşetmez, inancımızı korumamızı sağlamak için bize emek ve zahmetle kendini öldüren bir anne veriyor."[17]
Ölümünden önce, Mabel Tolkien oğullarının velayetini yakın arkadaşı, onları iyi Katolikler olarak yetiştirmekle görevlendirilen Birmingham Oratory'den Peder Francis Xavier Morgan'a vermişti.[18] 1965 yılında oğlu Michael'a yazdığı bir mektupta Tolkien, her zaman "Francis Baba" olarak adlandırdığı adamın etkisini hatırladı: "O, üst sınıf bir Galli-İspanyol muhafazakarıydı ve bazılarına sadece çömlekçilik yapan eski bir dedikoducu gibi görünüyordu. Öyleydi - ve değildi. Hayırseverliği ve bağışlamayı ilk önce ondan öğrendim ve onun ışığında içinden çıktığım 'liberal' karanlığı bile deldim, 'Kanlı Meryem' hakkında, Romanistler tarafından kötü bir tapınma nesnesi olmasının dışında asla anılmayan İsa'nın Annesinden daha çok şey biliyordum."[T 1] Annesinin ölümünden sonra Tolkien, Birmingham'ın Edgbaston bölgesinde büyüdü ve King Edward's School, Birmingham ve daha sonra St Philip's School'a gitti. 1903'te Vakıf Bursu kazandı ve King Edward's'a döndü.[19]
Gençliği
Tolkien, gençliğinin ilk yıllarında, kuzenleri Mary ve Marjorie Incledon'ın bir icadı olan, kurgulanmış bir dil olan Animalic ile ilk defa kurgulanmış dillerle tanıştı. Tolkien o sırada Latince ve Anglo-Sakson okuyordu. Animalic'e olan ilgileri kısa sürede geçti, ancak Mary ve Tolkien'in kendisi de dahil olmak üzere Nevbosh adında yeni ve daha karmaşık bir dil icat etti. Daha sonra Naffarin adında bir kurgu dili kendi eseri olacaktı.[20][21] Tolkien, Ludwik Lejzer Zamenhof tarafından 1887 yılında yaratılan yapay dilEsperanto'yu 1909'dan bir süre önce öğrendi. 10 Haziran 1909 civarında, on altı sayfalık bir defter olan "Foxrook'un Kitabı"nı besteledi ve burada "kendi icat ettiği alfabelerden birinin en eski örneği" ortaya çıktı.[22] Bu defterdeki kısa metinler Esperanto dilinde yazılmıştır.[23]
1911'de King Edward's School'dayken Tolkien ve üç arkadaşı Rob Gilson, Geoffrey Bache Smith ve Christopher Wiseman, T.C.B.S. adını verdikleri yarı gizli bir topluluk kurdular. Topluluğun baş harfleri, okulun yakınındaki Barrow's Mağazalarında ve gizlice okul kütüphanesinde çay içmeye olan düşkünlüklerini ima eden Tea Club ve Barrovian Society'nin kısaltmasıydı.[24][25] Okuldan ayrıldıktan sonra üyeler iletişim halinde kaldılar ve Aralık 1914'te Londra'da Wiseman'ın evinde bir konsey topladılar. Tolkien bu toplantılar sonucunda şiir yazmaya yönelik güçlü bir bağ yakaladı.
1911'de Tolkien, 1968'de yazdığı bir mektupta bahsettiği bir gezi olan İsviçre'de bir yaz tatiline gitti.[T 2]Bilbo'nun Dumanlı Dağlardaki Yolculuğu (kayan taşların çam ormanlarına kayması dahil), doğrudan onun 12 kişilik grubu Interlaken'den Lauterbrunnen'e ve Mürren'in ötesindeki morenlerde kamp yapmak üzere yürüyüşe çıktığı maceralarına dayanmaktadır. Elli yedi yıl sonra Tolkien, Jungfrau ve Silberhorn'un sonsuz karlarının manzarasını terk etmekten duyduğu pişmanlığı anlatır, "Rüyalarımın Silvertine (Celebdil)'i". Kleine Scheidegg üzerinden Grindelwald'a ve Grosse Scheidegg üzerinden Meiringen'e gittiler. Grimsel Geçidi boyunca, yukarı Valais üzerinden Brig'e ve ardından Aletsch buzuluna ve Zermatt'a devam ettiler.[26]
1911 Ekim ayında, Tolkien Oxford Exeter College'da okumaya başladı. Başlangıçta klasikleri okudu, ancak 1913'te kursunu İngiliz dili ve edebiyatına çevirdi ve 1915'te birinci sınıf onur derecesiyle mezun oldu.[27] Oxford'daki hocaları arasında, Gotik Dilinin İlk Öğreticisi olan Joseph Wright vardı. Bu hoca Tolkien'e çocukluk yıllarında büyük bir ilham kaynağı olmuştur.[28]
Kız arkadaşı ve evliliği
16 yaşındayken Tolkien, erkek kardeşi Hilary ile Edgbaston'daki Duchess Road'da bir pansiyona taşındı. Orada kendisinden üç yaş büyük olan Edith Mary Bratt ile tanıştı. Humphrey Carpenter'a göre, "Edith ve Ronald, özellikle kaldırıma bakan bir balkonu olan Birmingham çay dükkânlarına sık sık gidiyorlardı. Orada oturup yoldan geçenlerin şapkalarına şeker topakları atıyor, şekerlik bittiğinde bir sonraki masaya geçiyorlardı. Kişiliklerinde ve konumlarında iki kişiyle, romantizmin gelişmesi kaçınılmazdı. İkisi de şefkate muhtaç yetimlerdi ve bunu birbirlerine verebileceklerini anladılar. 1909 yazında aşık olduklarına karar verdiler."[29]
Vasisi Peder Morgan, vekil oğlunun daha yaşlı, Protestan bir kadınla romantik bir ilişki içinde olmasını "tamamen talihsizlik"[T 3] olarak değerlendirdi; Tolkien, birleşik gerilimlerin "sınavlarını boğmasına" katkıda bulunduğunu yazdı.[T 3] Morgan, onun 21 yaşına kadar Edith ile görüşmesini, konuşmasını ve hatta onunla yazışmasını yasakladı. Peder Morgan, durmazsa üniversite kariyerini yarıda kesmekle tehdit edince[30] Tolkien bu yasağa harfiyen uydu.[31]
Tolkien'in öğrenci olduğu Birmingham'daki King Edward's Okulu (1900–1902, 1903–1911)
21. doğum gününün akşamında Tolkien, Cheltenham'da aile dostu C.H. Jessop ile birlikte yaşayan Edith'e bir mektup yazdı. Onu sevmekten asla vazgeçmediğini ilan etti ve onunla evlenmesini istedi. Edith, en yakın okul arkadaşlarından birinin erkek kardeşi George Field'ın teklifini zaten kabul ettiğini söyledi. Ancak Edith, Field'la evlenmeyi yalnızca kendini "rafta" hissettiği için kabul ettiğini ve Tolkien'in hâlâ ona değer verdiğinden şüphe etmeye başladığını söyledi. Tolkien'in mektubu yüzünden her şeyin değiştiğini açıkladı.[32]
8 Ocak 1913'te Tolkien trenle Cheltenham'a gitti ve platformda Edith tarafından karşılandı. İkisi kırsalda yürüyüşe çıktı, bir demiryolu viyadükünün altına oturdu ve konuştular. Günün sonunda Edith, Tolkien'in teklifini kabul etmişti. Field'a yazdı ve nişan yüzüğünü geri verdi. Field "ilk başta çok üzüldü" ve Field ailesi "hakarete uğramış hissetti ve kızgınlık" yaşadı.[32] Edith'in yeni planlarını öğrendikten sonra Jessop, koruyucusuna şöyle yazdı: "Tolkien'e karşı söyleyecek bir şeyim yok, o kültürlü bir beyefendi, ancak beklentileri aşırı derecede zayıf ve ne zaman evlenebilecek bir konumda olacağını hayal edemiyorum. Meslek edinmiş olsaydı daha farklı olurdu."[33]
Nişanlarının ardından, Edith isteksizce Tolkien'in ısrarı üzerine Katolikliğe geçtiğini açıkladı. Jessop, "yaşı ve sınıfındaki pek çok kişi gibi... şiddetle Katolik karşıtı" çileden çıktı ve Edith'e başka konaklama yerleri bulmasını emretti.[34]
Edith Bratt ve Ronald Tolkien Ocak 1913'te Birmingham'da resmen nişanlandılar ve 22 Mart 1916'da Warwick'teki St Mary Immaculate Katolik Kilisesi'nde evlendiler.[35] Tolkien 1941'de Michael'a yazdığı mektupta, karısının işi olmayan, az parası ve Büyük Savaş'ta öldürülme olasılığı dışında hiçbir umudu olmayan bir adamla evlenmeye istekli olmasına hayranlığını dile getirdi.[T 3]
Birinci Dünya Savaşı'na katılması
Ağustos 1914'te İngiltere Birinci Dünya Savaşı'na girdi. Tolkien'in akrabaları, Tolkien'in İngiliz Ordusu için hemen gönüllü olmamasını fark ettiklerinde şok oldular. Tolkien 1941'de oğlu Michael'a yazdığı bir mektupta şunları dedi: "O günlerde ahbaplar bir araya geldi ve herkesin önünde küçük görüldüm. Çok fazla hayal gücü ve çok az fiziksel cesarete sahip genç bir adam için kötü bir travmaydı."[T 4] Bunun yerine, Tolkien "iğrençliğe katlandı" ve bir programa girdi ve bu programla askerliği bir müddet erteledi. Temmuz 1915'te finallerini geçtiğinde Tolkien, akrabalarının imalarında daha açık sözlü olduklarını fark etti.
15 Temmuz 1915'te Lancashire Fusiliers'de geçici teğmen olarak görevlendirildi.[36]Staffordshire, Rugeley yakınlarındaki Cannock Chase, Rugeley Kampında 13. (Yedek) Tabur ile 11 ay eğitim aldı.
Tolkien, eşi Edith'e yazdığı bir mektupta, "Üstler arasında beyler nadirdir ve hatta insanlar bile nadirdir" diye yakınıyordu.[37]
Orduya alındıktan sonra Tolkien eşi ile beraber, eğitim kampının yakınında konaklamaya başladı. 2 Haziran 1916'da Tolkien, kendisini Fransa'ya göndermek üzere Folkestone'a çağıran bir telgraf aldı. Tolkien, ayrılmadan önceki geceyi Birmingham, Edgbaston'daki Plough & Harrow Hotel'deki bir odada geçirdi. Daha sonra şunları yazdı:
"Genç subaylar öldürülüyordu, dakikada bir düzine. O zaman karımdan ayrılmak... ölüm gibiydi."
5 Haziran 1916'da Tolkien, Calais'e bir gecelik yolculuk için bir birlik nakliyesine bindi. İlk kez gelen diğer askerler gibi, İngiliz Seferi Kuvvetleri'nin (BEF) Étaples'deki ana deposuna gönderildi. 7 Haziran'da, kendisine 11. (Hizmet) Taburu, Lancashire Fusiliers'e sinyal subayı olarak atandığı bilgisi verildi. 74. Tugay, 25. Tümen'in bir parçasıydı. Birliğine çağrılmayı beklerken Tolkien can sıkıntısına kapıldı. Zaman geçirmek için Calais'e deniz geçişi sırasındaki duygularından esinlenerek Yalnız Ada adlı bir şiir besteledi. İngiliz Ordusunun posta sansüründen kurtulmak için Edith'in hareketlerini takip edebileceği bir nokta kodu geliştirdi.[38] 27 Haziran 1916'da Étaples'ten ayrıldı ve Amiens yakınlarındaki Rubempré'de kendi taburuna katıldı.[38] Kendisini esas olarak Lancashire'ın madencilik, değirmencilik ve dokuma şehirlerinden gelen erlere komuta ederken buldu.[38] John Garth'a göre, "bu işçi sınıfı adamlarına bir yakınlık hissetti", ancak askeri protokol "diğer rütbelerle" dostlukları yasakladı. Bunun yerine, "onların sorumluluğunu üstlenmesi, disipline etmesi, eğitmesi ve muhtemelen mektuplarını sansürlemesi" gerekiyordu. Mümkünse, onların sevgisine ve sadakatine ilham vermesi gerekiyordu.”[38] Tolkien daha sonra, "Bir erkeğin en uygunsuz işi... diğer erkeklere patronluk taslamaktır. Milyonda biri buna uygun değil, hele de fırsat kollayanlar."
Somme Savaşı
Taburun adamları, Lancashire Fusiliers, Beaumont Hamel yakınlarındaki bir iletişim siperinde, 1916. Ernest Brooks'un fotoğrafı
Tolkien, Temmuz 1916'nın başlarında Somme'ya geldi. Boozincourt'taki hatların gerisindeki dönemler arasında, Schwaben Redoubt ve Leipzig çıkıntısına yapılan saldırılara katıldı. Tolkien'in savaşta geçirdiği zaman, kapıya her vurulduğunda kocasının ölüm haberini taşıyabileceğinden korkan Edith için korkunç bir stresti. Edith, kocasının hareketlerini Batı Cephesi haritasında takip edebilirdi. 27 Ekim 1916'da taburu Regina Siperine saldırdığında, Tolkien bitlerin taşıdığı bir hastalık olan siper hummasına yakalandı. 8 Kasım 1916'da İngiltere'ye kabul edilmedi.[36] En sevdiği okul arkadaşlarının çoğu savaşta öldürüldü. Bunların arasında, Somme'un ilk gününde adamlarına Beaumont Hamel'e yapılan saldırıda önderlik ederken öldürülen Çay Kulübü ve Barrovian Derneği'nden Rob Gilson da vardı. TCBS üyesi Geoffrey Smith, savaş sırasında bir Alman topçu mermisinin bir ilk yardım direğine inmesi sonucu öldü. Tolkien'in taburu neredeyse tamamen yok edilmişti.[36]
Somme Meydan Muharebesi, 1916 yılındaki Fransa'da gerçekleşen 1 milyondan fazla ölüm ile I. Dünya Savaşı'nın en büyük çarpışmaların yaşandığı bir cephe oldu.
Zayıf ve bir deri bir kemik kalmış bir Tolkien, savaşın geri kalanını hastaneler ve garnizon görevleri arasında gidip gelerek, tıbbi olarak genel hizmet için uygun görülmeyerek geçirdi.[38][39][40]Staffordshire, Little Haywood'daki bir kulübede iyileşmesi sırasında, Gondolin'in Düşüşü ile başlayarak Kayıp Öyküler Kitabı adını verdiği şey üzerinde çalışmaya başladı. Kayıp Masallar, Tolkien'in İngiltere için bir mitoloji yaratma girişimini temsil ediyordu; bu proje, asla tamamlamadan vazgeçeceği bir projeydi.[36] 1917 ve 1918 boyunca hastalığı tekrarlamaya devam etti, ancak çeşitli kamplarda ev hizmeti yapacak kadar iyileşti. Bu sırada Edith ilk çocukları John Francis Reuel Tolkien'i doğurdu. Tolkien, 6 Ocak 1918'de geçici teğmen rütbesine terfi etti.[41] Kingston upon Hull'da görev yaptığında, o ve Edith, yakındaki Roos'taki ormanda yürümeye gittiler ve Edith, çiçek açan baldıranların arasındaki açıklıkta onun için dans etmeye başladı. 16 Temmuz 1919'da Tolkien, Salisbury Ovası'ndaki Fovant'ta geçici sakatlık aylığı ile aktif hizmetten alındı.[42]
Akademik ve yazarlık kariyeri
2 Darnley Road, Tolkien'in West Park, Leeds'deki eski evi
3 Kasım 1920'de Tolkien terhis edildi ve teğmen rütbesini koruyarak ordudan ayrıldı. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonraki ilk sivil işi Oxford İngilizce Sözlüğü'ndeydi ve burada ağırlıklı olarak W harfiyle başlayan Germen kökenli kelimelerin tarihi ve etimolojisi üzerinde çalıştı. 1920'de Leeds Üniversitesi'nde İngilizce okuru olarak görev aldı ve oradaki en genç profesör oldu.[43] Leeds'deyken Orta İngilizce Kelime ve Sir Gawain ve Yeşil Şövalye'nin E. V. Gordon ile birlikte kesin bir baskısının yapımcılığını yaptı; her ikisi de birkaç on yıl boyunca akademik standart eserler haline geldi. Sir Gawain, Pearl ve Sir Orfeo'yu tercüme etti. 1925'te Pembroke Koleji'nde bir bursla Rawlinson ve Bosworth Anglo-Sakson Profesörü olarak Oxford'a döndü.
1919'un ortalarında, kadın kolejlerinin ilk yıllarında iyi öğretmenlere büyük ihtiyaç duyduğu ve Tolkien'in evli olduğu düşünüldüğünde, en önemlisi "Lady Margaret Hall" ve "St Hugh's College" lisans öğrencilerine özel ders vermeye başladı.
Tolkien, Pembroke Koleji'nde geçirdiği süre boyunca, Kuzey Oxford'daki 20 Northmoor Road'da yaşarken Hobbit'i ve Yüzüklerin Efendisi'nin ilk iki cildini yazdı. Ayrıca 1932'de Sir Mortimer Wheeler'ın 1928'de Gloucestershire'daki Lydney Park'ta bir RomaAsklepeion'unu ortaya çıkarmasını takiben "Nodens" adı üzerine bir filolojik makale yayınladı.[44]
Beowulf kitabının çevirisi
Tolkien'in İngiliz Dili ve Edebiyatı Profesörü olduğu Merton Koleji (1945–1959)
1920'lerde Tolkien, 1926'da bitirdiği ancak yayınlamadığı bir anglosakson destanı olan Beowulf'un bir çevirisini üstlendi. Sonunda oğlu tarafından düzenlendi ve 2014'te, Tolkien'in ölümünden 40 yıl sonra ve tamamlanmasından neredeyse 90 yıl sonra yayınlandı.[45]
Çevirisini bitirdikten on yıl sonra, Tolkien, Beowulf araştırmaları üzerinde kalıcı bir etkisi olan "Beowulf: Canavarlar ve Eleştirmenler" adlı çalışma hakkında çok beğenilen bir konferans verdi.[36] Lewis E. Nicholson, makalenin "Beowulfian eleştirisinde bir dönüm noktası olarak yaygın olarak kabul edildiğini" söyledi ve Tolkien'in, eserin tamamen dilsel unsurlarına karşıt olarak şiirsel doğasının önceliğini belirlediğini belirtti.[46] O zamanlar, bilim insanlarının fikir birliği, Beowulf'u gerçekçi kabile savaşından ziyade canavarlarla çocukça savaşlarla uğraştığı için reddetti; Tolkien, Beowulf'un yazarının belirli kabile politikalarıyla sınırlı değil, genel olarak insan kaderini ele aldığını ve bu nedenle canavarların şiir için gerekli olduğunu savundu.[47]Beowulf'unFinnsburg'da olduğu gibi belirli kabile mücadeleleriyle uğraştığı yerde, Tolkien fantastik öğelerle okumaya şiddetle karşı çıktı.[48] Tolkien, makalesinde Beowulf'a ne kadar değer verdiğini de ortaya koydu: "Beowulf benim en değerli kaynaklarımdan biri"; Bu etki, Orta Dünya efsanelerinde görülebilir.[49]
1945'te Tolkien, Oxford'daki Merton Koleji'ne taşındı ve Merton İngiliz Dili ve Edebiyatı Profesörü oldu[50] ve 1959'da emekli olana kadar bu görevde kaldı. Uzun yıllar University College, Galway (şimdi NUI Galway) için harici bir denetçi olarak görev yaptı.[51] 1954'te Tolkien, İrlanda Ulusal Üniversitesi'nden (Üniversite Koleji, Galway, kurucu bir kolejdi) fahri bir derece aldı.[52] Tolkien, Yüzüklerin Efendisi'ni 1948'de, ilk eskizlerden yaklaşık on yıl sonra tamamladı.[36]
Ailesi
Tolkienlerin dört çocuğu vardı: John Francis Reuel Tolkien (17 Kasım 1917 - 22 Ocak 2003), Michael Hilary Reuel Tolkien (22 Ekim 1920 - 27 Şubat 1984), Christopher John Reuel Tolkien (21 Kasım 1924 - 16 Ocak 2020) ve Priscilla Mary Anne Reuel Tolkien (18 Haziran 1929 doğumlu).[53] Tolkien çocuklarına çok bağlıydı ve onlara küçükken Noel Baba'dan resimli mektuplar gönderdi.[36]
Emeklilik
Tolkien'in Oxford'daki Exeter College şapelindeki büstü
1959'dan 1973'teki ölümüne kadar olan emekliliği boyunca, Tolkien giderek artan bir şekilde kamuoyunun dikkatini ve edebi şöhretini aldı. 1961'de arkadaşı CS Lewis onu Nobel Edebiyat Ödülü'ne bile aday gösterdi.[54] Kitaplarının satışı o kadar kârlıydı ki erken emekliliği seçmediğine pişman oldu.[55] 1972'de yazdığı bir mektupta, bir kült figür haline gelmekten üzüntü duysa da, "çok mütevazı bir idolün burnu bile... tütsünün tatlı kokusundan tamamen gıdıklanmadan kalamaz!"
Hayranların ilgisi o kadar yoğunlaştı ki, Tolkien telefon numarasını halka açık rehberden çıkarmak zorunda kaldı[T 5] ve sonunda o ve Edith, o zamanlar İngiliz üst orta sınıfının koruduğu bir sahil beldesi olan Bournemouth'a taşındı. Tolkien'in en çok satan yazar statüsü, onlara kibar topluma kolayca giriş yapmalarını sağladı, ancak Tolkien, Inkling'lerin arkadaşlığını derinden özlüyordu. Ancak Edith, Tolkien'in ilk etapta Bournemouth'u seçmesinin nedeni olan bir sosyete hostesi rolüne adım atmaktan çok memnundu. Ronald ve Edith arasındaki gerçek ve derin sevgi, birbirlerinin sağlığına verdikleri önem, hediyeleri paketlemek gibi ayrıntılarda, Bournemouth'a emekli olabilmek için Oxford'daki hayatından cömert bir şekilde vazgeçmeleriyle kanıtlandı.[36]
Son yılları
JRR ve Edith Tolkien'in mezarı, Wolvercote Mezarlığı, Oxford
Edith, 29 Kasım 1971'de 82 yaşında öldü. Ronald, Merton Koleji'nin ona High Street yakınında uygun odalar verdiği Oxford'a döndü. Edith'i özlemişti ama şehre geri dönmekten zevk alıyordu.[56]
Oxford'daki Wolvercote Mezarlığı'ndaki Edith'in mezar taşına Luthien [sic] adını kazımıştı. 21 ay sonra 2 Eylül 1973'te Tolkien,[59][60] yaşında iken kanayan bir ülser ve göğüs enfeksiyonundan öldüğünde, aynı mezara gömüldü ve adına "Beren" eklendi.
Irk tartışmaları
Tolkien'in fantezi yazıları sıklıkla ırka karşı modası geçmiş tutumları somutlaştırmakla suçlandı.[61][62] Bununla birlikte, bilim adamları, Viktorya döneminin ırk ve edebi bir canavar geleneğine karşı tutumlarından etkilendiğini ve hem barış zamanında hem de İkinci Dünya Savaşı sırasında ırkçılık karşıtı olduğunu belirtmişlerdir. 19. yüzyılın sonlarında öjeni geçmişi ve ahlaki çöküş korkusuyla, bazı eleştirmenler Yüzüklerin Efendisi'nde ırk karışımından bahsetmenin bilimsel ırkçılığı somutlaştırdığını gördüler. Diğer yorumcular Tolkien'in orklarında Japonların savaş zamanı propaganda karikatürlerinin bir yansımasını gördüler. Eleştirmenler de, eserin Batı'da iyi, Doğu'da kötü olmak üzere ahlaki bir coğrafya içerdiğini belirtmişlerdir. Buna karşı bilim adamları, Tolkien'in barış zamanı Nazi ırk teorisine karşı olduğunu, İkinci Dünya Savaşı'nda ise Alman karşıtı propagandaya eşit derecede karşı olduğunu belirttiler. Diğer bilim adamları, Tolkien'in Orta Dünya'sının kesinlikle çok kültürlü ve çok dilli olduğunu ve Tolkien'e Yüzüklerin Efendisi'ne dayanan saldırıların genellikle metinden ilgili kanıtları atladığını belirtti.
Eserleri
1936 - Beowulf: Canavarlar ve Eleştirmenler
Kurgu yazmanın yanı sıra, Tolkien akademik edebi eleştiri yazarıydı. Daha sonra bir makale olarak yayınlanan 1936'daki ufuk açıcı konuşması, Anglo-Sakson destanı Beowulf'un edebiyat eleştirmenleri tarafından ele alınmasında devrim yarattı. Deneme, bu güne kadar Eski İngiliz edebiyatı çalışmalarında oldukça etkili olmaya devam ediyor. Beowulf, Tolkien'in sonraki kurgusu üzerindeki en önemli etkilerden biridir. Hem Hobbit hem de Yüzüklerin Efendisi'nin önemli detayları Browulf'taki şiirlerden uyarlanmıştır.
1939 - Makale: "Peri Hikayeleri Üzerine"
Bu makale peri masalını edebi bir biçim olarak tartışıyor. Başlangıçta, İskoçya'daki St Andrews Üniversitesi'nde 1939 Andrew Lang Dersi olarak yazılmıştır. Tolkien, Andrew Lang'ın bir folklorcu ve peri masalları koleksiyoncusu olarak çalışmalarına odaklanıyor. Lang'in Peri Kitabı koleksiyonlarında gezgin masalları, canavar masalları ve diğer hikâye türlerine geniş yer vermesiyle aynı fikirde değildi. Tolkien daha dar bir perspektife sahipti ve peri hikâyelerini, karakter olarak perili veya perisiz, büyülü bir diyar olan Faerie'de geçenler olarak görüyordu. Onları insan hayal gücü ve insan dilinin etkileşiminin doğal gelişimi olarak gördü.
Çocuk kitapları ve diğer kısa eserler
Mitolojik bestelerine ek olarak, Tolkien çocuklarını eğlendirmek için fantastik hikâyeler icat etmekten keyif aldı. Onlar için Noel Baba'dan yıllık Noel mektupları yazdı ve bir dizi kısa öykü oluşturdu (daha sonra Noel Baba Mektupları olarak derlendi ve yayınlandı). Diğer eserler arasında Bay Bliss ve Roverandom (çocuklar için) ve Leaf by Niggle, Tom Bombadil'in Maceraları, Smith of Wootton Major ve Farmer Giles of Ham yer aldı.
Hobbit (1936)
Tolkien hikâyelerinin popüler olmasını hiç beklemiyordu, ancak birkaç yıl önce kendi çocukları için yazdığı Hobbit adlı bir kitap, 1936'da Londra yayıncılık firması George Allen'ın bir çalışanı olan Susan Dagnall'ın dikkatini çekti. Tolkien'i yayımlanmak üzere göndermeye ikna etti. Bir yıl sonra yayınlandığında, kitap yetişkinlerin yanı sıra çocukların da ilgisini çekti ve yayıncıların Tolkien'den bir devamını yazmalarını istemesi için yeterince popüler oldu. Daha sonraları Hobbit Amerika'da da basıldı ilerleyen yıllarda Oxford profesörünü fantastik kurgunun babasına dönüştürdü
Hobbit'ten sonra yayıncı firmanın bir devam serisi talebi, Tolkien'i en ünlü eseri haline gelen epik romanı The Lord of the Rings'e (başlangıçta 1954–1955'te üç cilt olarak yayınlandı) başlamasına neden oldu. Tolkien seriye 1937'de başladı. 1937-1947 arası üzerinde çalıştı. Yüzüklerin Efendisi'nin ana anlatısını ve eklerini yazmak için on yıldan fazla zaman harcadı ve bu süre zarfında Inklings'in, özellikle de Narnia Günlükleri'nin yazarı olan en yakın arkadaşı C.S.Lewis'in sürekli desteğini aldı. Hem Hobbit hem de Yüzüklerin Efendisi, Silmarillion'dan sonrasını anlatmaktadır ama ikisi de Silmarillion'dan önce kurgulanmış kitaplardır.[36]
Tolkien, ilk başta Yüzüklerin Efendisi'ninHobbit tarzında bir çocuk masalı olmasını amaçlamıştı, ancak yazarken hızla daha karanlık ve daha ciddi hale geldi.[63] Hobbit'in doğrudan bir devamı olmasına rağmen, Tolkien'in önceki yıllarda inşa ettiği ve sonunda Silmarillion ve diğer ciltlerde ölümünden sonra yayınlandığını gören Beleriand'ın muazzam arka planına dayanan daha eski bir kitleye hitap etti.[36] Tolkien, kitabın başarısından sonra gelişen fantezi türünü güçlü bir şekilde etkiledi.[64]
Yüzüklerin Efendisi 1960'larda son derece popüler hale geldi ve o zamandan beri, hem satış hem de okuyucu anketlerine göre 20. yüzyılın en popüler kurgu eserlerinden biri olarak sıralandı.[65] 2003 yılında BBC tarafından yapılan "Big Read" araştırmasında Yüzüklerin Efendisi İngiltere'nin "En Sevilen Romanı" olarak belirlendi.[66] Avustralyalılar, Avustralya ABC tarafından 2004 yılında yapılan bir ankette Yüzüklerin Efendisi'ni "Favori Kitabım" olarak seçtiler.[67]Amazon.com müşterilerinin 1999'da yaptığı bir ankette, Yüzüklerin Efendisi en sevdikleri "binyılın kitabı" olarak değerlendirildi.[68] 2002'de Tolkien, BBC tarafından yapılan bir ankette 92. "En Büyük Britanyalı" seçildi. Popülaritesi İngilizce konuşan dünyayla sınırlı değil: İngiltere'nin "Big Read" anketinden esinlenilen 2004 tarihli bir ankette, yaklaşık 250.000 Alman Yüzüklerin Efendisi'ni en sevdikleri edebiyat eseri olarak buldu.[69]
Tolkien kitabın temellerini 1914'te başlatır. Amacı İngiliz Tarihini mitolojik bir dille anlatmaktı. Tolkien, Beren, Lúthien ve Túrin'in hikâyelerini içeren kısa bir mitolojinin taslağını yazdı; ve bu taslak sonunda Tolkien'in üç kez başlattığı ama asla yayınlamadığı destansı bir tarih olan Quenta Silmarillion'a dönüştü. Tolkien umutsuzca Yüzüklerin Efendisi ile birlikte yayınlamayı umdu, ancak yayıncılar (hem Allen & Unwin hem de Collins) reddetti. Ayrıca 1950'lerde İngiltere'de baskı maliyetleri çok yüksekti ve Silmarillion da Yüzüklerin Efendisi gibi üç cilt olarak yayınlanması gerektiriyordu. Bu sürekli yeniden yazmanın öyküsü, Tolkien'in oğlu Christopher Tolkien tarafından düzenlenen, ölümünden sonra yayınlanan Orta Dünya Tarihi serisinde anlatılıyor. 1936'dan itibaren Tolkien, bu çerçeveyi Atlantis efsanesinden esinlenen Númenor'un Düşüşü hikâyesini içerecek şekilde genişletmeye başladı.[70]
Tolkien, oğlu Christopher'ı edebi vasisi olarak atadı ve o (daha sonra kendi başına tanınmış bir fantezi yazarı olan Guy Gavriel Kay'ın yardımıyla) bu materyalin bazılarını tek bir tutarlı cilt halinde düzenledi ve 1977'de Silmarillion olarak yayınlandı. 1978'de En İyi Fantastik roman dalında Locus Ödülü'nü aldı.[71]
1980'de Christopher Tolkien, Unfinished Tales of Númenor and Middle-earth başlığı altında daha parçalı bir materyal koleksiyonu yayınladı. Sonraki yıllarda (1983–1996), geri kalan yayınlanmamış malzemelerin büyük bir kısmını, notlar ve kapsamlı yorumlarla birlikte, Orta Dünya Tarihi adlı on iki ciltlik bir dizi halinde yayınladı. Tolkien için her zaman devam eden bir çalışma olduklarından ve Tolkien için hikâyelerin herhangi biri için kesin bir versiyona nadiren karar verdiğinden, tamamlanmamış, terk edilmiş, alternatif ve tamamen çelişkili hesaplar içeriyorlar. En yakın iki eser olan Yüzüklerin Efendisi ve Hobbit arasında tam bir tutarlılık yoktur, çünkü Tolkien hiçbir zaman tüm geleneklerini birbirine tam olarak entegre etmemiştir. 1965'te Hobbit'i üçüncü baskı için düzenlerken, düzyazı tarzından dolayı kitabı tamamen yeniden yazmayı tercih edeceğini söylemişti.[72]
Sigurd efsanesini ve Niflungs'un Germen mitolojisinden düşüşünü, Elder Edda'nın Eski İskandinav şiirinden sonra modellenmiş, aliterasyonlu bir anlatı şiiri olarak yeniden anlatıyor.[74]
Tolkien'in 1930'ların başlarında, yüksek Orta Çağ Arthur kurgusundan esinlenerek yazdığı, ancak Roma Sonrası Göç Dönemi'nde geçen ve Arthur'u Sakson istilasına karşı savaşan bir İngiliz savaş lordu olarak gösteren bir anlatı şiiridir.[75]
Karanlık güçler tarafından yok edilen güzel, gizemli bir şehri anlatır; Tolkien buna Orta Dünya'nın "ilk gerçek hikayesi" adını verdi.[80][81]
Eserlerinin uyarlamaları
1951'de yayıncı Milton Waldman'a (1895–1976) yazdığı bir mektupta Tolkien, "az ya da çok bağlantılı bir efsane gövdesi" yaratma niyetlerini yazdı. "Döngüler görkemli bir bütünle bağlantılı olmalı ve yine de boya, müzik ve drama kullanan diğer zihinler ve eller için alan bırakmalıdır".
Danimarka Kraliçesi II. Margrethe, 1970'lerin başında Yüzüklerin Efendisi için illüstrasyonlar yarattı. Onları, kendi çizimleriyle üslup olarak benzerliklerinden etkilenen Tolkien'e gönderdi.[82]
Tolkien, dramatik bir uyarlama fikrine amansızca karşı çıkmadı ve 1968'de Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi'nin film, sahne ve ticari haklarını United Artists'e sattı.
Yönetmen John Boorman 1970'lerin başında bir canlı aksiyon filmi planlıyor olmasına rağmen, United Artists hiçbir zaman film yapmadı.
1976'da haklar, Saul Zaentz Company'nin bir bölümü olan Tolkien Enterprises'a satıldı ve Yüzüklerin Efendisi'nin ilk film uyarlaması, 1978'de Ralph Bakshi'nin yönettiği ve senaryosu fantastik yazar Peter'ın yazdığı animasyonlu bir rotoscoping filmi olarak yayınlandı.Yüzüklerin Efendisi hikâyesinin sadece ilk yarısını kapsıyordu.
1977'de Rankin-Bass tarafından Hobbit'in animasyonlu bir müzikal televizyon filmi yapıldı.
2001'den 2003'e kadar New Line Cinema, Yeni Zelanda'da çekilen ve Peter Jackson tarafından yönetilen canlı aksiyon filmlerinin bir üçlemesi olarak Yüzüklerin Efendisi'ni yayınladı. Seri başarılı oldu, ticari olarak son derece iyi performans gösterdi ve çok sayıda Oscar kazandı.
2017'de Amazon, Yüzük Kardeşliği'nden önce geçen bir dizi yeni hikâye için Yüzüklerin Efendisi'nin küresel televizyon haklarını satın aldı. Dizi 2 Eylül 2022'de Amazon Prime Video'da yayınlandı.
Etkileri
Tolkien ve eserlerindeki karakterler ve yerler, birçok gerçek dünya nesnesinin adları haline geldi. Bunlar arasında Satürn'ün uydusu Titan gibi astronomik özellikler, Hobbit'ten esinlenilen There ve Back Again Lane gibi sokak adları, Kanada'daki Shadowfax Dağı, Gandalf Dağı ve Aragorn Dağı gibi dağlar, Palantir Technologies gibi şirketler Tolkien'in eserlerinin etkilerdir.
Kaynakça
J.R.R Tolkien Roverandom 6.45 yayınları
Virgül, Aylık Kitap ve Eleştiri Dergisi Aralık 1997. "J.R.R Tolkien'in Fantastik Dünyası" Sevin Okyay.
^"Ash nazg gimbatul". Der Spiegel (Almanca), 35/1969. 25 Ağustos 1969. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Professor Tolkien, der seinen Namen vom deutschen Wort 'tollkühn' ableitet,... .
^Lee, Stuart D., (Ed.) (2020) [2014]. "Later Fantasy Fiction: Tolkien's Legacy". A Companion to J. R. R. Tolkien. Wiley Blackwell. ss. 335-349. ISBN978-1119656029.
^Lee, Stuart D., (Ed.) (2020) [2014]. "'The Silmarillion': Tolkien's Theory of Myth, Text, and Culture". A Companion to J. R. R. Tolkien. Wiley Blackwell. ss. 107-118. ISBN978-1119656029.
^announcing the 2013 edition, The Guardian on 9 October 2012 published the poem's first nine verses; Alison Flood, 'New' JRR Tolkien epic due out next yearWebarşiv şablonunda hata: |url= value. Boş. guardian.co.uk, Tuesday 9 October 2012.
