Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi , resmî kısaltmasıyla DEM Parti ,[ 10] veya eskiden bilinen adıyla Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti ); 25 Kasım 2012 tarihinde Eşitlik ve Demokrasi Partisi ile Yeşiller Partisi 'nin birleşmesiyle kurulan ve Türkiye 'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir . Eş genel başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan 'dır. TBMM 'de 57 milletvekili ile temsil edilmektedir. Parti, kendini "sol özgürlükçü " fikirleri ağırlıkla benimseyen bir siyasi parti olarak tanımlamaktadır.[ 11] Simgesi ağaç, güneş ve insan biçiminden oluşmaktadır.[ 12] [ 13]
Tarihçe
Çevreci hareketler: 1987-2007
Türkiye'de, 1970'li yıllarda dünyadaki benzer örnekleri gibi, güncel çevre sorunlarına tepki olarak çevreci hareketler oluşmuştur. Ancak 1980'li yıllara kadar bu hareketler sivil toplum düşüncesi merkezinde cemiyet, dernek veya vakıf gibi örgütlenmeler şeklinde ortaya çıkmıştır. Ülkede ilk olarak 1987 yılında Yeşil Barış Çevre Derneği ve Türkiye Hava Kirliliğiyle Savaş Derneği girişiminde siyasal parti kurma çalışmaları yapılmış ve 6 Haziran 1988 tarihinde genel başkanlığını Celal Ertuğ 'un yaptığı ilk Yeşiller Partisi kurulmuştur.[ 14] Bu ilk parti deneyimi özellikle liberal ve sol kanatlar arasında sık sık yaşanan çekişmeye sahne olmuş ve 1994 yılında Anayasa Mahkemesi 'nin partinin Anayasada öngörülen genel teşkilatlanma ve faaliyet barajını aşamadıkları gerekçesiyle verdiği karar ile son bulmuştur.[ 15] [ 16]
Partinin kapatılmasını takip eden dönemde Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) gibi yeni sol anlayışla kurulan partiler içerisinde yer alan çeşitli yeşil sosyal hareketler ve siyasi gruplar 2002’de Yeniden Yeşiller Girişimi çağrısıyla bir araya gelmiştir. 2008 yılına kadar Türkiye Yeşilleri veya Yeşiller Türkiye Koordinasyonu adı altında faaliyet gösteren bu hareket aynı yılın 30 Haziran'ında Türkiye'nin ikinci Yeşiller Partisi'nin kuruluşunu gerçekleştirmiştir. Bilge Contepe ve Ümit Şahin yeniden kurulan Yeşiller Partisi'nin eş sözcüleri seçilmişlerdir. 2007 yılında gerçekleşen genel seçimlere partiden Bilge Contepe ve Neriman Gül Eren bağımsız olarak katılmış ancak başarılı olamamıştır.[kaynak belirtilmeli ]
Kuruluşu: 2012
İkinci yeşil siyaset deneyimi de karşılaşılan örgütsel sorunlar karşısında uzun ömürlü olamamıştır. Parti 25 Kasım 2012 tarihinde bağımsız bireylerin de dâhil olduğu bir süreç sonunda 2010 yılında ÖDP'den ayrılan Özgürlükçü Sol Hareket kanadının ve eski Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP) üyelerinin kurduğu ve genel başkanlığını Ferdan Ergut'un yaptığı Eşitlik ve Demokrasi Partisi (EDP) ile birleşme kararı alarak Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (YSGP) ismini almıştır.[ 17] YSGP'nin ilk eş sözcüleri Sevil Turan ve Arif Ali Cangı olmuştur.[ 18]
Kürt sorununa barışçı ve şiddetsiz çözüm öneren, daha önce 2011 genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) öncülüğünde kurulan Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku 'nu destekleyen ve Halkların Demokratik Kongresi 'nin (HDK) kuruluşunda yer alan yeşiller hareketi 2012 yılında çeşitli toplumsal örgütlerin bir araya gelerek bir ittifak partisi olarak kurduğu Halkların Demokratik Partisi 'nin (HDP) bir bileşeni olmuştur.
2023 genel seçimlerinde kullanılan Yeşil Sol Parti amblemi
Kürt siyaseti ile bütünleşmesi: 2014-günümüz
2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde Selahattin Demirtaş 'ı ve Haziran 2015 genel seçimlerinde HDP'yi desteklemişlerdir.[ 19] HDP ile nasıl bir ilişki kurulacağı parti içinde ayrılıklara sebebiyet vermiştir. 2 Nisan 2016 tarihinde gerçekleşen ve partinin resmî kısaltmasının "Yeşil Sol Parti" olarak değiştirildiği kongrenin ardından yeşillerin, yeşil feministlerin ve özgürlükçü sosyalistlerin oluşturduğu Yeşil Siyaset Platformu partiden ayrılmıştır.[ 20] [ 21] Ayrılığın ardından çalışmalarına devam eden bu platform 2020 yılında üçüncü Yeşiller Partisi 'nin kuruluşunu gerçekleştirmiştir.[ 22]
Yeşil Siyaset Platformu ile yaşanan ayrılıktan sonra YSGP, HDP'nin bileşeni olarak siyaset yapmaya devam etmiş ve bu süreçte gerçekleşen seçimlerde HDP ile birlikte hareket etmiştir. HDP'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılma ihtimalinin gündeme geldiği dönemde ilk olarak 16 Ekim 2022 tarihinde gerçekleşen kongrede parti logosu değiştirilmiştir.[ 23] Daha sonra 14 Mart 2023'te Selahattin Demirtaş , HDP'nin kapatılması durumunda 2023 genel seçimlerinde HDP'li milletvekili adaylarının Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden gireceğini belirtmiştir.[ 24]
24 Mart 2023 tarihinde alınan karar üzerine Halkların Demokratik Partisi (HDP), Emekçi Hareket Partisi (EHP) ve Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) 2023 genel seçimlerine Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden girme kararı aldı.[ 25] Daha sonra 6 Nisan 2023 tarihinde Emek Partisi (EMEP) de genel seçimlere Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden girme kararı aldı.[ 26]
Parti seçimlerde %8.82 oy oranıyla 4.803.774 oy almış ve 24 siyasi parti arasında 5. parti olmuştur. Bu sonuçlarla Yeşil Sol Parti 28. dönemde 61 milletvekili çıkarmaya hak kazanmıştır.[ 27]
2023 yılında parti 4. Olağanüstü Kongre'sinde ve eş genel başkanlığa Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan seçildi.[ 28] Parti kongrede adını "Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi" olarak değiştirdi ve HEDEP kısaltmasını benimsedi. Ancak Yargıtay HEDEP kısaltmasını kabul etmedi ve değiştirilmesini istedi.[ 29] Aralık 2023'te partinin kısaltması DEM Parti olarak belirlendi.[ 10]
Yapılanma
Eş sözcüleri
2012-2023 döneminde, parti tüzüğünde eş genel başkanlık pozisyonu, "eş sözcü" olarak tanımlanmıştır.
#
Eş Sözcüler
Görev başlangıcı
Görev bitişi
1
Sevil Turan-Arif Ali Cangı
25 Kasım 2012[ 18]
29 Kasım 2012
2
Sevil Turan-Naci Sönmez
30 Kasım 2012[ 30]
2 Nisan 2016
3
Eylem Tuncaelli-Naci Sönmez
2 Nisan 2016[ 20]
1 Aralık 2018
4
Eylem Tuncaelli-Sinan Tutal
1 Aralık 2018[ 31]
22-23 Mayıs 2021
5
Ayşe Erdem-İbrahim Akın
22-23 Mayıs 2021[ 32]
16 Ekim 2022
6
Çiğdem Kılıçgün Uçar -İbrahim Akın
16 Ekim 2022[ 33]
15 Ekim 2023
Eş genel başkanları
Merkez Yürütme Kurulu üyeleri
2025'te DEM Parti'nin Merkez Yürütme Kurulunu (MYK) oluşturan üyeleri:[ 35]
#
Adı
Görevi
1
Tülay Hatimoğulları
Eş Genel Başkan
2
Tuncer Bakırhan
3
Ayşegül Doğan
Parti Sözcüsü
4
Serhat Eren
Eş Genel sayman
5
Semra Kıratlı
6
Canan Çalağan
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Parti Okulu Komisyonu)
7
Ebru Günay
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Dış İlişkiler Komisyonu)
8
İbrahim Akın
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Ekoloji Ve Tarım Komisyonu)
9
Mahfuz Güleryüz
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Halklar ve İnançlar Komisyonu)
10
Mehmet Rüştü Tiryaki
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Demokratik Yerel Yönetimler Kurulu)
11
Özlem Gündüz
Eş Genel Başkan Yardımcısı (STK ve Siyasi Partilerle İlişkiler Komisyonu)
12
Öztürk Türkdoğan
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu)
13
Sevtap Akdağ Karahalı
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Emek Komisyonu)
14
Tayip Temel
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Basın, Yayın ve Propaganda Komisyonu)
15
Vezir Coşkun Parlak
Eş Genel Başkan Yardımcısı (Merkezi Örgütlenme Komisyonu)
16
Gülistan Kılıç Koçyiğit
Grup Başkanvekili
17
Sezai Temelli
18
Edanur İbrahimoğlu
Gençlik Meclisi Eş Sözcüsü
19
Rohat Gövercin
20
Elif Bulut
Merkezi Örgütlenme Komisyonu Eş Sözcüsü
21
Hatice Betül Çelebi
Engelliler Komisyonu Eş Sözcüsü
22
İlknur Birol
Seçim İşleri Komisyonu Eş Sözcüsü
23
Kerem Fırtına
Sanat Komisyonu Eş Sözcüsü
24
Mehmet Saltoğlu
STK ve Siyasi Partilerle İlişkiler Komisyonu Eş Sözcüsü
25
Onur Hamzaoğlu
Sağlık ve Sosyal Politikalar Komisyonu Eş Sözcüsü
26
Yüksel Mutlu
Halklar ve İnançlar Komisyonu Eş Sözcüsü
27
Halide Türkoğlu
Kadın Meclisi Sözcüsü
28
Sevda Özçelik Bingöl
Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu Eş Sözcüsü
29
Cemile Turhallı Balsak
Dil ve Kültür Komisyonu Eş Sözcüsü
30
Heval Dılbıhar
31
Berdan Öztürk
Dış İlişkiler Komisyonu Eş Sözcüsü
32
Melis Emine Tantan
Ekoloji ve Tarım Komisyonu Eş Sözcüsü
33
Mehmet Bozgeyik
Emek Komisyonu Eş Sözcüsü
34
Murat Gökdağ
Seçim İşleri Komisyonu Eş Sözcüsü
35
Ender İmrek
Ekonomi Komisyonu Eş Sözcüsü
36
Beritan Güneş Altın
Çocuk Komisyonu Eş Sözcüsü
37
İhsan Seylan
38
Derya Arslan
Merkezi Örgütlenme Komisyonu üyesi
39
Semiha Şahin
40
Umut Vedat Açar
41
Murad Mıhçı
Halklar ve İnançlar Komisyonu üyesi
Parti Meclisi üyeleri
#
Adı
1
Tülay Hatimoğulları
2
Tuncer Bakırhan
3
Aysel Batyar Önsel
4
Bahattin Karaman
5
Berdan Öztürk
6
Berkat Kar
7
Beybün Aslan
8
Beyza Zeyno Bayramoğlu
9
Burcugül Çubuk
10
Bülent Uyguner
11
Cabbar Leygara
12
Canan Çalağan
13
Canan Kebenç Özkan
14
Cemile Turhallı Balsak
15
Derya Arslan
16
Diyadin Fırat
17
Ebru Günay
18
Edanur İbrahimoğlu
19
Elif Bulut
20
Emirali Türkmen
21
Ender İmrek
22
Evgil Türker
23
Fatma Çelik
24
Fatma Koçyiğit Öner
25
Funda Buyruk
26
Haci Erdemir
27
Halime Bayram
28
Hatice Betül Çelebi
29
Hatice Doğan
30
Hülya Ateş Koç
31
Hülya Kavuk
32
İbrahim Akın
33
İdil Uğurlu
34
İlknur Birol
35
Kemal Bülbül
36
Kerem Fırtına
37
Lütfü Kaya
38
Livan Orman
39
Mahfuz Güleryüz
40
Mediha Yüksel
41
Mehmed Ali Yavuz
42
Mehmet Bozgeyik
43
Mehmet Rüştü Tiryaki
44
Mehmet Saltoğlu
45
Melis Emine Tantan
46
Metin Kılıç
47
Muhammed Ayten
48
Murat Gökdağ
49
Murad Mıhçı
50
Musa Piroğlu
51
Naciye İskender
52
Nevroz Şanlı
53
Nuray Özdoğan
54
Onur Hamzaoğlu
55
Ömer Görünmek
56
Özcan Teker
57
Özlem Gündüz
58
Öztürk Türkdoğan
59
Perihan Pakize Sinemillioğlu
60
Recep Demirci
61
Sami Evren
62
Selçuk Odabaşı
63
Selda İlgöz Kocayiğit
64
Sema Koç
65
Semiha Şahin
66
Semra Kıratlı
67
Senem Eriş
68
Serhat Eren
69
Servin Kararkoç
70
Several Ballıkaya Çelik
71
Sevtap Akdağ Karahalı
72
Sezai Temelli
73
Sinem Seven
74
Şakire Şeyda Ataş
75
Tayip Temel
76
Tülay Korkutan
77
Umut Vedat Açar
78
Ümit Küçükbayatlılı
79
Ünal Yusufoğlu
80
Vedat Çınar Altan
81
Vezir Coşkun Parlak
82
Yüksel Mutlu
Kaynakça:[ 36]
Kongreler
Kongre
Tarih
Eş Genel başkan
Seçim Nedeni
1. Olağan Büyük Kongre
1 Aralık 2013
Sevil Turan-Naci Sönmez
Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu gereği)
2. Olağan Büyük Kongre
2 Nisan 2016
Eylem Tuncaelli-Naci Sönmez
3. Olağan Büyük Kongre
1 Aralık 2018
Eylem Tuncaelli-Sinan Tutal
2. Olağanüstü Büyük Kongre
15 Ekim 2022
Ayşe Erdem-İbrahim Akın
Partinin amblemi değiştirildi
4. Olağan Büyük Kongre
15 Ekim 2023
Tülay Hatimoğulları -Tuncer Bakırhan
Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu gereği)
Belediye başkanları
Milletvekilleri
#
Adı
Seçim bölgesi
Görevi
1
Tülay Hatimoğulları
Adana
Eş Genel Başkan PM üyesi
2
Heval Bozdağ
Ağrı
Plan Ve Bütçe Komisyonu Üyesi
3
Nejla Demir
Tarım, Orman Ve Köyişleri Komisyonu Üyesi
4
Sırrı Sakık
5
Hakkı Saruhan Oluç
Antalya
Plan Ve Bütçe Komisyonu Üyesi
6
Mehmet Rüştü Tiryaki
Batman
Anayasa Komisyonu Üyesi Eş Genel Başkan Yardımcısı PM üyesi
7
Zeynep Oduncu
Bayındırlık, İmar, Ulaştırma Ve Turizm Komisyonu Üyesi
8
Ömer Faruk Hülakü
Bingöl
İçişleri Komisyonu Üyesi
9
Hüseyin Olan
Bitlis
Güvenlik Ve İstihbarat Komisyonu Üyesi Sağlık, Aile, Çalışma Ve Sosyal İşler Komisyonu Üyesi
10
Semra Çağlar Gökalp
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Üyesi
11
Adalet Kaya
Diyarbakır
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Katip Üyesi
12
Berdan Öztürk
Dışişleri Komisyonu Üyesi Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Üyesi NATO Parlamenter Asamblesi Üyesi Dış İlişkiler Komisyonu Eş Sözcüsü PM üyesi
13
Ceylan Akça Cupolo
Dışişleri Komisyonu Üyesi Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi Üyesi Güney Doğu Avrupa İşbirliği Süreci Parlamenter Asamblesi Üyesi Parlamentolararası Birlik Üyesi
14
Halide Türkoğlu
Kadın Meclisi Sözcüsü
15
Mehmet Kamaç
Milli Savunma Komisyonu Üyesi
16
Osman Cengiz Çandar
Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Üyesi Asya Parlamenter Asamblesi Üyesi İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeler Parlamenter Birliği Üyesi Türkiye - Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Üyesi
17
Serhat Eren
Dışişleri Komisyonu Üyesi Eş Genel Sayman PM üyesi
18
Sevilay Çelenk Özen
Dijital Mecralar Komisyonu Üyesi NATO Parlamenter Asamblesi Üyesi
19
Meral Danış Beştaş
Erzurum
Anayasa Komisyonu Üyesi Akdeniz İçin Birlik Parlamenter Asamblesi Üyesi
20
Onur Düşünmez
Hakkâri
Adalet Komisyonu Üyesi Milli Savunma Komisyonu Üyesi
21
Öznur Bartın
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi Ve Teknoloji Komisyonu Üyesi
22
Vezir Coşkun Parlak
Milli Savunma Komisyonu Üyesi Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi Üyesi Eş Genel Başkan Yardımcısı PM üyesi
23
Yılmaz Hun
Iğdır
Dilekçe Komisyonu Üyesi
24
Sırrı Süreyya Önder
İstanbul (I)
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekili
25
Kezban Konukçu
Milli Eğitim, Kültür, Gençlik Ve Spor Komisyonu Üyesi
26
Cengiz Çiçek
İstanbul (II)
27
Özgül Saki
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Üyesi Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi Üyesi
28
Çiçek Otlu
İstanbul (III)
İçişleri Komisyonu Üyesi
29
Celal Fırat
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi Ve Teknoloji Komisyonu Üyesi
30
Burcugül Çubuk
İzmir (I)
Dijital Mecralar Komisyonu Üyesi PM üyesi
31
İbrahim Akın
İzmir (II)
Çevre Komisyonu Üyesi Eş Genel Başkan Yardımcısı PM üyesi
32
Gülistan Kılıç Koçyiğit
Kars
TBMM Grup Başkanvekili Akdeniz Parlamenter Asamblesi Üyesi
33
Ömer Faruk Gergerlioğlu
Kocaeli
Sağlık, Aile, Çalışma Ve Sosyal İşler Komisyonu Üyesi Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi Üyesi
34
Salihe Aydeniz
Mardin
Türkiye Büyük Millet Meclisi İdare Amiri
35
Beritan Güneş Altın
Milli Eğitim, Kültür, Gençlik Ve Spor Komisyonu Üyesi Çocuk Komisyonu Eş Sözcüsü
36
George Aslan
Bayındırlık, İmar, Ulaştırma Ve Turizm Komisyonu Üyesi
37
Kamuran Tanhan
İçişleri Komisyonu Üyesi
38
Ali Bozan
Mersin
Dilekçe Komisyonu Üyesi
39
Perihan Koca
Çevre Komisyonu Üyesi
40
Sezai Temelli
Muş
TBMM Grup Başkanvekili PM üyesi
41
Sümeyye Boz
Sağlık, Aile, Çalışma Ve Sosyal İşler Komisyonu Üyesi Güvenlik Ve İstihbarat Komisyonu Üyesi
42
Sabahat Erdoğan Sarıtaş
Siirt
Bayındırlık, İmar, Ulaştırma Ve Turizm Komisyonu Üyesi
43
Tuncer Bakırhan
Eş Genel Başkan TBMM Grup Başkanı PM üyesi
44
Ayşegül Doğan
Şırnak
Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Katip Üyesi Türkiye - Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Üyesi Parti Sözcüsü
45
Mehmet Zeki İrmez
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu Üyesi
46
Nevroz Uysal Aslan
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Katip Üyesi
47
Ayten Kordu
Tunceli
Çevre Komisyonu Üyesi
48
Mithat Sancar
Şanlıurfa
Anayasa Komisyonu Üyesi
49
Ömer Öcalan
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi Ve Teknoloji Komisyonu Üyesi
50
Dilan Kunt Ayan
Adalet Komisyonu Üyesi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi
51
Ferit Şenyaşar
Tarım, Orman Ve Köyişleri Komisyonu Üyesi
52
Gülcan Kaçmaz Sayyiğit
Van
Plan Ve Bütçe Komisyonu Üyesi
53
Gülderen Varlı
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu Üyesi
54
Mahmut Dindar
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu Üyesi
55
Sinan Çiftyürek
Tarım, Orman Ve Köyişleri Komisyonu Üyesi
56
Zülküf Uçar
Adalet Komisyonu Üyesi
57
Pervin Buldan
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi ve seçimler
Milletvekilliği seçimleri
Yerel seçimler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı" . 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Madde 2 B bölümü" (PDF) . [ölü/kırık bağlantı ]
^ "DEM Party is a Pro-Self-Government" . 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 18 Ocak 2024 .
^ "Madde 2 D bölümü" (PDF) . [ölü/kırık bağlantı ]
^ "Hatimoğulları: Halk buradadır, halk HDP'dir, halk şimdi HEDEP'tedir" . demparti.org.tr . 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024 .
^ "DEM Party is Green" . 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 18 Ocak 2024 .
^ "Madde 2 E bölümü" (PDF) . [ölü/kırık bağlantı ]
^ a b c "Madde 3 D bölümü" (PDF) . [ölü/kırık bağlantı ]
^ "Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi" [Peoples' Equality and Democratic Party]. Avrupa Sosyalistler Partisi . 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024 .
^ a b "DEM Parti: Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi'nin yeni kısa adı" . BBC News Türkçe . 11 Aralık 2023. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 11 Aralık 2023 .
^ "4. Büyük Kongre Kararları, Faaliyet Raporu ve HEDEP Tüzüğü" . yesilsolparti.org . 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 24 Ekim 2023 .
^ "Tüzük" . Yeşil Sol Parti . 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023 .
^ "YEŞİL SOL PARTİ KURUMSAL KİMLİK KILAVUZU" (PDF) . 8 Ekim 2022. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023 .
^ Üste, Rabia Bahar (1 Aralık 2015). "DOĞANIN SİYASET PARADİGMASI: YEŞİL SİYASET" . Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi . 7 (2): 38-54. ISSN 1309-8012 . 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 13 Nisan 2023 .
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF) . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF) . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020 .
^ Duru, Bülent (26 Şubat 2014). "Türkiye'de Çevrenin Siyasallaşması:Yeşiller Partisi Deneyimi" . Mülkiye Dergisi . 26 (236): 179-199. ISSN 1305-9971 . 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 13 Nisan 2023 .
^ "Basın YGSP'nin kuruluşunu nasıl gördü" . 26 Kasım 2012. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ a b "Yeni Siyasetin adı kondu: Yeşiller ve Sol Gelecek" . 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 16 Mart 2023 .
^ "10 Şubat 2015 YSGP basın açıklaması" . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015 .
^ a b Şarkı, Fırat (3 Nisan 2016). "Partimizin 2. Olağan Konferans/Kongere'si Ankara'da Gerçekleştirildi" . Yeşil Sol Parti . 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 15 Mart 2023 .
^ "Yeşil Siyaset Platformu, YSGP'den ayrıldı - Yeşil Gazete" . 27 Nisan 2016. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023 .
^ "Türkiye'de Yeşiller Partisi kuruldu, partinin ilkeleri ve hedefleri neler?" . BBC News Türkçe . 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 13 Nisan 2023 .
^ Şen, Dilek (18 Ekim 2022). "Yeşil Sol Parti'nin logosu değişti | Parti Eş Sözcüsü İbrahim Akın: "Kapatılırsa, HDP seçeneksiz değil" " . Medyascope . 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 15 Mart 2023 .
^ "Yeşil Sol Parti, HDP'nin parti üzerinden seçime girme ihtimaline nasıl bakıyor?" . BBC News Türkçe . 14 Mart 2023. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 14 Mart 2023 .
^ "Emek ve Özgürlük İttifakı'nda tam uzlaşı sağlandı" . 24 Mart 2023. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 24 Mart 2023 .
^ "YSK'dan EMEP açıklaması" . Sözcü . 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023 .
^ "Seçim Sonuçları - 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçim Sonucu Ve Oy Oranları" . www.sabah.com.tr . 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023 .
^ "HEDEP: Yeşil Sol Parti adını değiştirdi, partinin eş başkanları Tülay Hatimoğulları Oruç ve Tuncer Bakırhan" . BBC News Türkçe . 15 Ekim 2023. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 18 Ekim 2023 .
^ "Yargıtay HEDEP ismini kabul etmedi" . Ensonhaber . 23 Kasım 2023. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023 .
^ "Yeşiller ve Sol'un yeni eşsözcüleri Sevil Turan ve Naci Sönmez - Yeşil Gazete" . 1 Aralık 2013. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 15 Mart 2023 .
^ @YesillerSol (1 Aralık 2018). "Yeşil Sol Parti 2. Olağan Büyük Kongresi Toplandı. Yapılan Eş Sözcü ve MYK seçimleri sonucunda Eylem Tuncaelli ve Sinan Tutal gelecek dönem partinin sözcülüğüne seçildi" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
^ "Yeşil Sol Parti 3. Olağan konferansını yaptı" . 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 15 Mart 2023 .
^ "Yeşil Sol Parti olağanüstü kongresi: Birlikte kazanacağız" . 16 Ekim 2022. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 15 Mart 2023 .
^ "YSP'nin yeni ismi HEDEP oldu: Yeni eş genel başkanlar Tülay Hatimoğulları Oruç ve Tuncer Bakırhan" . birgun.net . 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 15 Ekim 2023 .
^ "Merkez Yürütme Kurulu" . demparti.org.tr . 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024 .
^ "Parti Meclisi" . demparti.org.tr . 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024 .
Dış bağlantılar
TBMM 'de
(593) temsil edilenler
TBMM 'de temsil edilmeyenler