Fibrinli yangı

Fibrinli enflamasyon (Fibrinli yangı; Fibrinöz iltihap), eksüdatif yangının görece hafif bir türüdür. Akut yangılar genel­likle eksüdatif karakterdedir. Kronik yangılarda da yer yer eksüdasyon görülebilir. Damarlardan çıkan elemanların hangisi daha fazla ise, eksüdatif yangı ona göre adlandırılır:^[1][2][3]

Buna göre eksüdatif yangı dörde ayrılır:^[1][2][3]

1. Serum diapedesisi -- Seröz yangı
2. Plazma diapedesisi—Fibrinli yangı
3. Lökosit diapedesisi -- İrinli yangı (lökositli yangı)
4. Eritrosit diapedesisi -- Hemorajik yangı

Bu sıralama eksüdatif yangıların ağırlaşma derecelerine uyar; seröz yangı en hafif, hemorajik yangı en ağır şeklidir. Bazen eksüdada yukarıdaki şekillerden ikisi karışık durumdadır. Örnek: seröfibrinli, irinli-fibrinli gibi.^[1][2][3]

Fibrinli yangı, damarlardan plazmanın çıktığı dönemi temsil eder. Plazma ile dokuya gelen fibrinojen pıhtılaşır, fibrin lifleri yapar. Mikroskopik incelemede, kırmızı-pembe (eozinofil) boyanan fibrin lifleri ya da amorf fibrin kitlesi izlenir. Fibrin lifler arasında az veya çok lökositler bulunur.^[1][2][3]

Fibrinli yangı, seröz yangıya göre biraz daha ağır olan yangı şeklidir. Fibrinli yangının çeşitli nedenleri vardır: üremi, tüberküloz, pnömoni infeksiyonları, difteri gibi.^[1][2][3]

Fibrin lifleri

Doku içinde ve yüzeylerinde oluşan fibrinin 3 önemli görevi vardır:^[1][2][3]

• Fibrinli plörit: Plevra üzerinde sarımsı renkte fibrin örtüsü.

  Yaralı dokuları ve kemikleri yapıştırır
• Bakterilerin yayılmasını engeller,
• Fagositoza yardım eder.

Fibrinli yangının bulunuşu

Fibrinli yangı başlıca üç durumda görülür:^[1][2][3]

• Yangının en yüksek noktasıdır. Bu noktadan sonra olay geriler, fib­rin çok kez erir. Bazen nedbe dokusuna dönüşür (organize olur). Örnekler: difteri ve streptococcus pneumoniae pnömonisi.
• Daha ağır bir yangıya geçiş (ara) dönemidir. Örnek: Basilli dizan­terinin ikinci dönemi. Basilli dizanteri seröz yangı (nezle) şeklinde başlar, ikinci döneminde fibrinli yangı (fibrinli-membranlı dönem) görülür ve üçüncü döneminde nekrozlaşır.
• Daha ağır bir yangının çevresinde bulunur. Bu durum seröz yangıdaki perifokal ödeme benzer; ancak yangı fibrinlidir. Örnekler: akciğer gangreni çevresinde fibrinden zengin pnömoni, akciğerde yüzeye (plevraya) yakın abse, tüberküloz, tümör invazyonu, pnömoni ve infarktlarda oluşan  fibrinli plörit.

Seröz zarların fibrinli yangılarında (fibrinli perikardit, fibrinli plörit), seröz boşlukta sıvı bulunabilir; bu sıvı serumdan (seröfibrinöz perikardit) veya polimorflardan zengindir (irinli-fibrinli perikardit). Romatoid artrit, SLE ve üremi, seröz boşluklarda oluşan seröfibrinöz eksüdanın en önemli nedenleridir. Akciğer ve mediastene yönelik radyoterapilerde seröfibrinöz plevra yangısı (plörit) gelişebilmektedir.^[1][2][3]

Fibrinli yangı mukozaların yüzeyini örttüğü zaman fibrinli membran veya yalancı membran (psödomembran) adını alır. Gri renkli, değişik kalın­lıkta ve bazen üzeri pürtüklü bir örtü şeklindedir. Fibrin örtüsü altındaki ödemli ve hiperemik mukozada küçük erozyonlar vardır. Psödomembranı oluşturan fibrin lifleri arasında nötrofil polimorflar bulunur. Örnek: difteri (diphtheria), basilli dizanterinin ikinci dönemi.^[1][2][3]

Fibrinli yangı süreci ve iyileşmesi

• Fibrinin çoğu nötrofiller ve kalanı makrofajlar tarafından fagosite edilerek eritilir (fibrinolizis). Tam bir iyileşme (restitutio ad integrum) olur. Örnek: Difteri, lober pnömoni,^[1][2][3]
• Fibrin organize olur. Önce granülasyon dokusuna değişir, daha sonra nedbe dokusuna dönüşür (sikatrisleşir). Örnek: Perikard yaprakları arasındaki fibrinin organizasyonuna bağlı fibröz bandların oluşması,^[1][2][3]
• Daha ağır bir yangı şekline değişir. Örnek: basilli dizanterinin fibrinli membran dönemi (daha sonra nekrozlu dönem gelir).^[1][2][3]

Fibrinli yangıda komplikasyonlar

• Pnömonide solunum alanı azalır,^[1][2][3]
• Difteride larinks tıkanabilir (asfiksi),^[1][2][3]
• Fibrinin organizasyonu perikard, plevra ve periton yapışıklıkları yapabilir.^[1][2][3]

Kaynakça

1. ^ Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
2. ^ Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
3. ^ Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981