Balışeyh, eskiden Balışıh, Kırıkkale'nin bir ilçesidir.
Tarihçe
İlçe adını Oğuz Kayı Beyi Ertuğrul Gazi'nin yakın arkadaşı Şeyh Edebali'nin diğer adı olan Bal-ı Şeyh'ten almıştır. Yerleşim tarihi 1230 - 1258 yılları arasındadır. İlçede 13. yüzyıl Selçuklu dönemine ait caminin bulunması bu tarihi doğrulamaktadır.[1]
Coğrafya
İlçe kuzeyde Sulakyurt İlçesiyle 24 km, güneyde Keskin İlçesiyle 12 km, doğuda Delice İlçesiyle 35 km ve batıda Kırıkkale Merkez İlçesiyle 47 km mülki sınırları ile çevrilmiş olup, toplam 136 km mülki sınırlara ve 615 km² yüzölçümüne sahiptir.
İlçeden geçen Kı Devlet Karayolunun Ankara'yı Karadeniz ve Doğu İllerine bağlayan önemli yollardan biri olması ayrıca Devlet Karayolları'na paralel olarak D.D.Y'nun geçmesi İlçenin önemini artırmaktadır.
İlçede genellikle karasal iklim sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları genellikle soğuk ve kısmen kar yağışlıdır. Bölge tipik karasal iklimin hava şartlarına sahip olmakla beraber birkaç km. aralıkla değişik hava şartlarıyla karşılaşmak mümkündür. Kış ve ilkbahar mevsimlerinde vadi ve yüksek yamaçlarda sis olur. Bölgedeki hakim rüzgâr yıldız ve poyrazdır.
Bölgenin en yüksek kesimi güneyde bulunan Denek Dağı ile kuzeydoğuda bulunan Koçubaba Seydim tepesidir. Bu iki bölümde Devlet Karayoluna gelindikçe alçalan bir arazi kesimi mevcuttur. E-88 Devlet Karayolunun bulunduğu kısım düz ve ova görünümündedir. Bölge arazisinin hemen hemen tamamı tarım alanıdır. İlçe dahilinde en yüksek rakım 1740 m, en düşük rakım ise 872 m, ortalama rakım ise 1000 m'dir. Bölgede dağ olarak adlandırabileceğimiz Keskin İlçesi hududunu teşkil eden Denek Dağı 1140 m'dir. Bölgede Kenanbeyobası Köyünün Azgın Yaylası mevcut olup, yaylanın elektriği ve yolu mevcuttur.
İlçenin Koçubaba - Ulaklı ve Selamlı Köyleri alanı meşe ormanları ile kaplıdır. Denek Dağı eteklerinde cılız fundalıklar ve meşelikler mevcuttur.[2]
Altyapı
Ulaşım
1. Karayolu
İlçe içerisinden geçen 25 km'lik Devlet Karayolu 19 km'lik İl yolu ile 224 km'lik köy yolu bulunmaktadır.
2006 KÖYDES Projesi kapsamında 52 km II. kat asfalt ile 3 km stabilize yol yapımı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2007 KÖYDES Projesi kapsamında, İzzettin – Kenanbeyobası arasındaki 9 Km yolun stabilize işi ihale edilerek tamamlanmıştır. Kırlangıç – Kenanbeyobası ve Mehmetbeyobası Köyleri arasındaki 15 km yol ile Hüseyinbeyobası ve Kılevli, tamamlanmıştır. Kırlangıç – Kenanbeyobası ve Kılevli Köyleri arasındaki 4 km yolun I.Kat sathi kaplama asfalt yapım işi de tamamlanmıştır. Yine 2007 yılı içerisinde malzemesi kaymakamlığımızca karşılanmak kaydıyla İl Özel İdaresince Ulaklı, Beşbıçak, Yenili Köyleri arasındaki yolların birinci kat asfalt yapım işi tamamlanmıştır. 2007 KÖYDES ödeneklerinden artırılarak malzemesi alınan Kargın - Karalı yollarının yapım işi de bitirilmiştir. Yine ayrıca 2007 KÖYDES kapsamında I.Kat Asfaltı yapılan Kırlangıç-Kenanbeyobası ve Mehmetbeyobası Köyleri arsındaki yolun, 2007 KÖYDES artan ödeneklerden Kırlangıç-Kenanbeyobası ve Mehmetbeyobası arasındaki yolun II.Kat asfalt yapımı programa alınmış olup, iş bitirilmiştir. 2008 KÖYDES Projesi kapsamında programa alınan Devlet Yolu Eldelek Köyü arasındaki yol ile Aydınşeyh – Hıdırşeyh Köyü arasındaki yol içinde ihalesi yapılmış olup, yolların yapımı tamamlanmıştır. 2009 KÖYDES Projesi kapsamında ise Beşbıçak-Aşağıkarakısık-Yukarıkarakısık köyleri arasındaki bir km yolun asfalt yapımı işi planlanmışken KÖYDES Projelerinden artırılan ödenekle 2 km yol yapımı gerçekleştirilmiştir.
2. Demiryolu
İlçeden geçen 21 km.lik demiryolu hattı bulunmaktadır. İlçe sınırları içerisinde Balışeyh ve İzzettin istasyonu vardır. İzettin'de herhangi bir anahat veya bölgesel tren durmamaktadır. Gayrifaal durumdadır. Balışeyh'de günde iki anahat treni durmaktadır.
Sağlık
Balışeyh Sağlık Grup Başkanlığına bağlı Balışeyh Toplum Sağlığı Merkezi ve bunun bünyesinde 2 adet Aile Hekimliği Birimi bulunmaktadır. Koçubaba ve Kulaksız kasabalarında bulunan Sağlık Ocakları Sağlık Evine dönüştürülmüştür. Ayrıca İzzettin, Battalobası, Beşbıçak, Hıdırşeyh ve Hüseyinbeyobası köylerinde Sağlık Evi bulunmaktadır. Sağlık Grup başkanlığına bağlı 112 Acil Yardım ve Kurtarma İstasyonu da Toplum Sağlığı Merkezinde hizmetlerini vermektedir.
İlçede Sağlık Hizmeti veren binalar
- Balışeyh Toplum Sağlığı Merkezi
- Koçubaba Sağlık Evi
- Kulaksız Sağlık Evi
- İzzettin Sağlık Evi
- Beşbıçak Sağlık Evi
- Battalobası Sağlık Evi
- Hıdırşeyh Sağlık Evi
- Hüseyinbeyobası Sağlık Evi
Poliklinik çalışmaları
Bölgede bulunan 26 köyün tamamı periyodik olarak hizmet amacıyla gidilerek gerek bebeklerin gerekse okul çağındaki çocukların aşıları yapılmaktadır.
Hedef bebek nüfusunun %100'üne yakını aşılanmış, aynı zamanda mevcut bebek aşılanarak neonatol tetenos çalışmalarına önem verilmiştir.
Sağlık Bakanlığı ve Verem Savaş Dispanserlerinin uyarıları göz önüne alınarak BCG aşıları tam olarak yapılmıştır.
Yeşil Kart Durumu
İlçede, 31/12/2009 tarihi itibarıyla 2.118 kişiye Yeşil Kart verilmiştir.[3][4]
Nüfus
Ekonomik ve mali durum
1. Zirai Yönden: İlçem ekonomik yapısı genel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bu durum vergi mükellef grupları arasında da göze çarpmaktadır. Şöyle ki;
| Ticari Gelir Vergisi Mükellef Sayısı |
134
|
| Zirai Gelir Vergisi Mükellef Sayısı |
42
|
| Diğer Gelir Vergisi Mükellef Sayısı |
34
|
Muafiyet sınırları içerisinde kalan zirai gelir sahipleri olduğunu da düşünecek olursak bu rakam oldukça yüksektir.
Ancak bu zirai gelir sahiplerinin kazançları kendi geçimlerini idame ettirmeye dahi yeterli değildir.
2. Ticari Yönden: İlçede ticaret gelişmemiştir. Halihazırda ticari faaliyetler birkaç şirket dışında küçük esnaf tarafından yürütülmektedir.
İlçede Bankacılık hizmeti bir adet banka şubesi tarafından yürütülmektedir. İlçe ekonomisine katkı yönünden şirketleşme faaliyeti çok düşüktür. İlçede kurulu şirketlerin adedi ile faaliyet alanları aşağıdaki gibidir.
Bu Şirketlerin faaliyetleri halihazırda yurt içi ticareti ile sınırlıdır. (İthalat ve ihracat yapılmamaktadır.)
İmalat Sanayi: İlçede İmalat Sanayi küçük çaplı un değirmenleri dışında hiç gelişmemiştir. İmalathane türü adedi, faaliyet alanları aşağıdaki gibidir.
| İmalathane Türü |
Adedi |
Faaliyet Alanı
|
| Un Değirmeni |
5 |
Un ve Bulgur
|
| Yem Fabrikası |
1 |
Yem İmalatı(Atıl durumda)
|
İlçede vergi, Saymanlık ve Millî Emlak Hizmetleri Mal Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.
Tarım
İlçenin ekonomik yapısında en önemli yeri tarım ve hayvancılık işgal etmektedir. Tarım içinde hububat tarımı ağırlıklıdır. İlçede daha ziyade kuru tarım hâkimdir. Sulanabilir arazilerde şeker pancarı yapılmaktadır.
Hububatta buğday, arpa, mercimek, nohut ve ayçiçeği sıralanmaktadır. Eskiden büyük bağ sahalarına sahip olan İlçe floksera hastalığı nedeniyle bu sahaları kaybetmiş olup, valiliğin katkılarıyla yeni Amerikan asmalarıyla bağ tesisleri kurulmaya başlanmıştır.
İlçede meyve ve sebze üretimi aile işletmeciliği şeklindedir. Ticari bir potansiyele sahip değildir. Hayvancılık büyükbaş hayvan besiciliği ağırlıklı olup, son yıllarda süt sığırcılığı gelişme arz etmektedir.
İlçedeki Tarımsal Amaçlı Tesisler:
- 2 adet Köy Grup Teknisyenliği (Beşbıçak, Battalobası)
- 1 adet Boğa Barınağı (Yenice, boş)
- Yağlı Tohum Alımı Merkezi (Merkez)
- YEMSAŞ Yem Fabrikası (Atıl durumda)
- 1 adet Şeker Pancarı Alım Şefliği (Merkez)
- T.M.O. Ajans Müdürlüğü (Merkez)
2008 yılı itibarıyla İlçede önemli bazı tarımsal ürün miktarları:
| Ürünün Cinsi |
Ekili Miktarı (Hektar) |
Üretim (Ton)
|
| Buğday |
22.500 |
14.000
|
| Arpa |
3.600 |
2.200
|
| Ayçiçeği |
2.500 |
1.800
|
| Nohut |
70 |
50
|
| Şeker pancarı |
500 |
25.000
|
Hayvancılık
İlçede hayvancılık büyükbaş ağırlıklı olup, aşağıdaki tabloda yörenin hayvancılık durumu gösterilmektedir.
| Hayvan Cinsi |
Adet
|
| Sığır-Manda |
3.850
|
| Koyun-Keçi |
12.500
|
| Arı |
600
|
| Tektırnaklı |
50
|
| Kanatlı |
65.000
|
Ormancılık
İlçede orman ile ilgili bir kurum bulunmamaktadır. Ağaçlandırma faaliyetleri halihazırda Orman Bakanlığınca Denek Dağı Ağaçlandırma sahasında sürdürülmektedir.
2000 yılı Bahar Dönemi içerisinde Valiliğin sağladığı 85.000 adet çeşitli ağaç türleri merkez, kasaba ve köylerde dağıtımı yapılarak dikimi gerçekleştirilmiştir.[16][17]
Kültür ve yaşam
Sosyal durum
İlçede Türk ailesine özgü gelenek ve görenekler sıcaklığını korumaktadır. Özellikle dini ve millî günlerde halkı birbirlerine daha da yaklaşmaktadır.
İlçem merkezinde son yıllarda doğudan göç edenler bulunmaktadır. İlçe halkının yerlileri hem kendi gelenek ve göreneklerini, giyim tarzlarını sürdürmek istemişler hem yurt içinde ve de yurt dışında çalışan yakınlarının etkisi ile modernleşmeye yönelmişler. Günün gereklerine uygun araçları kullanmaya başlayarak yeni bir toplum hayatının kurallarını benimsemişlerdir. Fakat genelde geleneksel Anadolu yaşayışı ve aile düzeni hâkimdir. Erkeğin aile içindeki yeri önem taşır. Kadın daha çok ailenin düzenleyicisi, erkeğin yardımcısıdır. Genel olarak ekonomi tarıma bağlı bulunduğundan İlçemizde kadın da tarım alanında çalışarak aileye ekonomik yönden katkıda bulunmaktadır.
İlçe konut yönünden yetersiz olup, yeni yeni yapılaşmaya yönelmiş durumdadır. İlçede eskiden kalma hala kullanılan az sayıda toprak damlı evlerin dışında konutlar betonarme ve üstü çatı örtülüdür. Ancak 2005 yılında ile belediye başkanlığının girişimi ile TOKİ tarafından 144 konutluk daireler yapılmış olup, tamamı satılarak vatandaşların kullanımına sunulmuştur.
Önemli kültürel Mekânlar
Balışeyh ilçesinde gidilebilecek başlıca önemli mekanlar şunlardır:
Koçubaba Türbesi: Turk ve Bektasi Şeyhi Koçu Baba'ya aittir. XV. yüzyılda yapılan türbe birçok kez onarım geçirmiştir. Türbe sekizgen planlı kesme taştan yapılmış olup, üzeri taştan piramidal bir külah ile örtülmüştür.
Ballıbaba Camii: Balışeyh ilçe merkezinin Ballı Mahallesi'nde yer alan caminin 1121 yılında Selçuklular tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir. 1120'li yıllarda buraya yerleşen Türkler tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Bazı kaynakların 13. yüzyıl ve 14. yüzyılda yapıldığı belirtiliyorsa da kesin değildir. Türkiye'de Vakıf Abideleri ve Eserler (1972, Ank., sayfa 495-496) adlı kitapta Ballıbaba Camii ile ilgili şu bilgiler verilmektedir: “ Boyuna dikdörtgen planda yapılmış olan caminin beden duvarları yontma ve moloz taşlardan meydana gelmiş taş duvarlar arası yatay düzende üçer sıralı tuğla hatıllarla takviye edildiği gibi düşey düzende taşlar arasına dik olarak konulmuş tuğlalarla kasetlenmiştir. Bütünüyle tam bir dikdörtgen teşkil eden caminin düz toprak damla örtülmüştür. Kuzeybatı köşesindeki kare kalden ve tuğla gövdeden minare orijinal olarak günümüze gelmişse de şrifeden üst kısmı restore görmüştür. Caminin beden duvarları üzerindeki pencereleri dikdörtgen olup üzerlerinde sivri kemerli alınlıklar bulunmaktadır. İç mekanda cami kıbleye dikey neflere eğrilmekte ve nefleri ayıran ağaç direkler üzerinde ağaç kirişleme tavanı oldukça güzel ve orijinaldir. İbadet mekanını iki sıra halinde üç nefe ayıran direklerden başka doğu ve batı kenarlarındaki beden duvarlarına bitişik olarak üst örtüyü takviye maksadı ile konulmuş direklerle birlikte dört sıra halinde bulunan ağaç direkler her sırada üç adet olmak üzere kavisli yontulmuş parçalarla kemerli hale getirilmiş bulunmaktadır. Caminin kuzey kısmında yer alan ahşap mahfil bugün kullanılmamaktadır. Mahfilin alt kısmında üst direkler arası ahşap Bursa kemerli, üst kısmında ise direkler arasına kemerli olarak yapılmıştır. Mihrap yenilenmiş olup alçılıdır.” Camii Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiş olup ibadete açıktır.
Bunlar dışında Ballıbaba Türbesi'de ziyaret edilebilecek mekanların başında gelmektedir.[18]
Eğitim
a. Örgün Eğitim: İlçe genelinde 7 İlköğretim ve 1 lise bulunmaktadır. 3 Köy İlköğretim Okulunda 69 Öğrenciye 3 Öğretmen tarafından birleştirilmiş sınıf eğitimi verilmektedir. 7 İlköğretim Okulunda toplam 945 Öğrenciye 51 Sınıf ve Branş Öğretmeni tarafından eğitim verilmektedir.
| Kurumun Adı |
Okul Sayısı |
Derslik Sayısı |
Öğretmen Sayısı |
Öğrenci Sayısı
|
| İlköğretim Okulları |
7 |
42 |
59 |
917
|
| Genel lise |
1 |
14 |
17 |
264
|
| Toplam |
8 |
56 |
79 |
1181
|
İlçede okuma yazma oranı %95 tir.
b. Yaygın Eğitim: 2009-2010 Eğitim-Öğretim yılında Halk Eğitim Merkez Müdürlüğüne bağlı olarak yürütülen çalışmalar aşağıya çıkarılmıştır.
HALK EĞİTİMİNCE AÇILAN KURSLAR
(2009-2010 Öğretim Yılı)
| Kursun Adı |
Açılan Kursun Sayısı |
Öğrenci Sayısı
|
| Mesleki Teknik Kurslar |
5 |
62
|
| Okuma Yazma Kurslar |
10 |
45
|
| Sosyal–Kültürel Kurslar |
9 |
135
|
| Toplam |
24 |
242[19]
|
Belediye Başkanı Hilmi Şen'e silahlı saldırı olayı
3 Kasım 2024 tarihinde, şantiye sahasına giden Balışeyh Belediye Başkanı Hilmi Şen'e silahlı saldırı düzenlendi. Belediye başkanı Hilmi Şen ve makam şoförü Mikail Çelikkol, silahlı saldırıda hayatını kaybetti.[20]
Olay sonrası Kırıkkale Valiliği'nden yapılan açıklamada ise silahlı saldırıyı gerçekleştiren ve Belediye başkanı Hilmi Şen'in akrabası olduğu iddia edilen Erdem Şen'in yakalanıp, gözaltına alındığını açıkladı.[21]
Hilmi Şen, 2024 Yerel Seçimleri'nde Yeniden Refah Partisi'nden aday olmuş ve %46,60 oranında oy alarak belediye başkanı seçilmiştir.[22]
Kaynakça
Dipnotlar
