Ağrı Dağı Millî Parkı, 2004 yılında, Ağrı dağı ve çevresindeki 88.014 ha alanda ilan edilen millî park. Nuh tufanı, Türkiye'nin en yüksek dağı ve en büyük buzulu, meteor çukuru, yaban hayatın çeşitliliği ile dikkat çeker.
Temel bilgiler
Alan, bitki ve hayvan tür zenginliği, peyzaj ilginçliği, volkanizma ile ilgili ilginç yer şekilleri, jeolojik özellikleri, sulak alanları, turizm ve dağcılık potansiyeli ile dikkat çeker. Millî park Türkiye, İran, Nahcivan, Ermenistan sınırlarının kesişim noktasındadır. Ağrı'nın Doğubayazıt, Iğdır'ın Aralık ve Karakoyunlu ilçeleri alan sınırındadır. Ağrı merkeze 100 km mesafededir. Avrupa ve Türkiye'nin en yükseği 5137 m'lik Ağrı Dağı ve 3898 m'lik Küçük Ağrı dağı park sınırlarında bulunur.
Görülmesi gereken yerlerden birisi de Buz Mağarasıdır. Mağara Küçük Ağrı dağının eteklerinde, Doğubayazıt'ın Hallaç köyüne 3 km uzaklıktadır. Halkın Buzluk adını verdiği mağaranın tavan ve duvarlarından damlayan sular donarak buz tabakaları oluşturur.[1]
Fiziksel özellikleri
Ağrı Dağı 4000 m'ye kadar 1. jeolojik zamanda oluşmuş bazalt kütleleri, bu yükseklikten sonra andezitlavlarıyla oluşmuş volkanik dağdır. Dağın zirvelerinde takke şekilli Türkiye'nin en büyük buzulu yer alır.[2] Zirvenin son 400 m'lik bölümünde gerçek buzul bulunur.
Millî park alanında kayalık alanlar, dağ bozkırları (200 m-4000 m), kuzey taraflarda çalı toplulukları (2000 m-2500 m), karla kaplı alanlar (4000 m+) bulunur. Yörede çoğunluğu mevsimlik olan dereler doğar. Malaryesin, Yakup Peygamber, Buzhane, Karahan ve Söhlü deresi çevrede bulunan akarsulardır. Dere yatağı çevrelerine yaylalar ve köyler kurulmuştur.[3]
Park içinde; Iğdır ili, Karakoyunlu ilçesi, Korhan yaylasında meteor sebebiyle oluştuğu kabul edilen çukur yer alır. 60 m derinlik, 35 m genişliğe sahiptir.[4] Yeni yapılan araştırmalarda çukurluğun karstik erime süreci sonucunda oluşmuş obruk olduğu tespit edilmiştir.[5]
Nuh'un gemisinin kalıntılarının bulunduğuna inanılan alan Doğubeyazıt yakınlarındadır. Telçeker ve Üzengili köyleri arasındaki alanda gemi silüetine benzer arazi yapısının geminin kalıntısı olduğuna inanılır. Alan doğal sit alanı ve açık hava müzesi olarak kontrol altına alınmıştır.[6]
Doğal yaşam
Parkta Türkiye'ye endemik bir tür olan Süphan kertenkelesi yaşar. Alpin kuş türü olan ur keklik ile sakallı akbaba alanda yaşayan diğer türlerdir. Üçü Ağrı Dağı'na ait olmak üzere 21 endemik çiçek bulunur. Endemik tür olan acem güzel esmeri (Erebia iranica dromulus) ile nesli tehlikede olan Apollo kelebeği yörede yaşayan kelebek türleridir.[7]
Park alanında bitki örtüsünü; ardıç, huş, gürgen, kafkas üçgülü, aküçgül, yabani fiğ, kırmızı üçgül, yabani yonca, tilki kuyruğu, koyun yumağı, yabani arpa,buğday ve çavdar oluşturur.[2]
Millî parkta görülen hayvan türleri şunlardır.: Ur keklik, çil keklik, kaya kekliği, çatal boynuzlu dağ keçisi, yaban koyunu, tavşan, tilki, kurt, yaban domuzu, vaşak, akbaba, kartal, doğan, şahin, engerek yılanı, sazan ve alabalık.[2]
Alanın kullanımı
Ağrı Dağı yürüyüş sporları ve dağcılık açısından önem taşımaktadır. Olta balıkçılığı, yamaç paraşütü, fotoğrafçılık amacıyla gelen turistleri ağırlamaktadır.[3]
