Aşırıcılar,Japonya'da Aşırıcı Arriety (借りぐらしのアリエッティ,Kari-gurashi no Arietti) ve Kuzey Amerika'da Arrietty'nin Gizli Dünyası ismiyle yayınlanan 2010 yapımı Japon animasyon filmidir. Hiromasa Yonebayashi'nin yönettiği ilk uzun metraj film olan Aşırıcılar,Nippon Televizyon Ağı, Dentsu, Hakuhodo DY Medya Ortakları, Walt Disney Japonya, Mitsubishi, Toho, Wild Bunch şirketleri adına Studio Ghibli animasyon film stüdyosu tarafından üretilmiştir ve filmin dağıtımını Toho şirketi yapmıştır.[2] İngiliz çocuk kitapları yazarı Mary Norton'ın yazdığı, sıradan bir evin duvarlarında ve zeminlerinde gizlice yaşayan ve hayatta kalabilmek için insanlardan eşyalar aşıran küçük boyutlarda bir ailenin anlatıldığı 1952 basımı Aşırıcılar romanı filme Hayao Miyazaki ve Keiko Niwa tarafından uyarlanmıştır.[2] Film, Arrietty adlı genç bir aşırıcının, diğer insanlara görünmemeye çalışırken Sho isimli bir insanla arkadaş olmasını anlatıyor.
Ghibli filmi 2009 sonlarında duyurdu. Miyazaki gelişim planlamacısı olarak projeyi denetledi.[3] Seslendirme sanatçılarıyla Nisan 2010'da anlaşıldı ve Cécile Corbel filmin müziklerini ve tema şarkısını besteledi.
Film 17 Temmuz 2010'da Japonya'da gösterime girdi ve animasyonu ve müzikleri öven olumlu eleştiriler aldı. 2010 yılı için Japon gişesinde en yüksek hasılat yapan Japon filmi oldu[4] ve dünya çapında 145 milyon doların üzerinde hasılat elde etti.[5] Film, ayrıca 34. Japon Akademisi Ödülü töreninde Yılın Animasyonu ödülünü kazandı.[6] Filmin iki tane İngilizce versiyonu üretildi, İngiliz dublajlı versiyonu 29 Temmuz 2011'de StudioCanal tarafından Birleşik Krallık'ta dağıtılıp yayınlandı ve bir Amerikan dublajlı versiyonu 17 Şubat 2012'de Kuzey Amerika'da Walt Disney Pictures tarafından yayınlandı.[5] Film Türkiye'de 22 Temmuz 2011 yılında gösterime girdi ve toplamda 24.494 TL hasılat elde etti. Filmin Türkiye'deki dağıtımını Tiglon yaptı.[7]
Olay örgüsü
Shō adında bir çocuk, dinleyicilere, büyük teyzesi Sadako ve evin hizmetçisi Haru ile annesinin çocukluk evinde yazın geçirdiği bir haftayı hâlâ hatırladığını söyler. Shō eve geldiği ilk gün evin Niya adındaki bir kedinin çalıların arasında bir şeye saldırmaya çalıştığını ama bir karga tarafından saldırıya uğradıktan sonra pes ettiğini görür. Shō, bir anlığına yeraltı havalandırma deliğinden evine dönen genç Aşırıcı kız Arrietty'yi görür.
Gece, Arrietty'nin babası Pod, şeker ve kağıt mendil almak için onu ilk "aşırma" görevine götürür. Mutfaktan bir küp şeker aldıktan sonra, çalışan elektrikli ışıkları ve mutfak gereçleri olan ilginç bir oyuncak evin içinden girdikleri içi boş bir duvarın içinde yürümeye başlarlar. Ancak, burası Shō'nin yatak odasıdır; uyanık bir şekilde uzanmaktadır ve Arrietty'yi masasından kağıt mendil almaya çalışırken görür. İrkilen Arrietty küp şekeri düşürür. Shō onu rahatlatmaya çalışır ancak Pod ve Arrietty oradan sessizce ayrılırlar ve evlerine giderler.
Ertesi gün Shō şeker küpünü ve küçük bir notu Arrietty'yi ilk gördüğü havalandırma deliğinin yanına koyar. Pod, Arrietty'yi onu almaması konusunda uyarır; çünkü Aşırıcıların varlığı insanlardan gizli tutulmalıdır. Buna rağmen, Arrietty, Shō'yu yatak odasında ziyaret etmek için gizlice dışarı çıkar. Küp şekeri yere düşürerek orada olduğunu fark ettirir. Kendini göstermeden Shō'ya ailesini yalnız bırakmasını ve yardımına ihtiyaç duymadıklarını söyler, ancak çok geçmeden sohbet etmeye başlarlar, sohbetleri Arrietty'ye saldıran bir karga tarafından bölünür, ama Shō onu kurtarır, Haru içeri girer ve kargayı kışkışlar. Eve dönerken babası Arrietty'yi yakalar. Tespit edildiklerini anlayan Pod ve eşi Homily, taşınmaları gerektiğine karar verir. Shō Sadako'dan, atalarından bazılarının evdeki Aşırıcıların varlığını fark ettiklerini ve onlar için özel olarak oyuncak ev inşa ettirdiklerini öğrenir. Fakat o zamanlardan beri Aşırıcılar hiç görülmemiştir.
Pod, bir aşırma görevinden yaralı olarak döner ve yolda tanıştığı Spiller adında bir Aşırıcı ona yardım eder. Spiller, Clock ailesine Aşırıcıların taşınabileceği başka yerler de olduğundan bahseder. Pod iyileşme sürecindeyken Shō onların kalmalarını istediğini göstermek için, Aşırıcı evini gizleyen döşeme tahtasını kaldırır ve mutfaklarını oyuncak evdeki mutfakla değiştirir. Ancak, Aşırıcılar bundan dolayı korkarlar ve Sho'nun umduğunun aksine taşınma işlemlerini hızlandırırlar.
Pod iyileştikten sonra, olası yeni yaşam alanlarını keşfetmeye gider. Arrietty Shō'ya veda etmeye gider, ancak ikisi konuşurken Sho Aşırıcıların neslinin tükenmeye başladığını söyler. Arrietty ona kararlı bir şekilde kolay kolay pes etmeyeceklerini söyler. Shō, onları taşınmaya zorladığı için özür diler ve doğumundan beri kalp rahatsızlığı olduğunu ve birkaç gün içinde ameliyat olacağını söyler. Ameliyatın başarılı olma ihtimali çok yüksek değildir. Sho bu konuda yapabileceği hiçbir şey olmadığını, yaşayan her canlının eninde sonunda öleceğini söyler.
Sadako dışarıdayken Haru, döşeme tahtalarıyla oynandığını fark eder. Aşırıcıların evini ortaya çıkarır ve Homily'yi yakalar. Annesinin çığlıklarını duyan Arrietty, Shō'yu bahçede bırakır ve ve neler olduğuna bakmaya gider. Arriety'nin gitmesine üzülen Shō odasına geri döner. Haru onu içeri kilitler ve diğer Aşırıcıları canlı canlı yakalaması için bir haşere temizleme şirketini çağırır. Arrietty yardım istemek için Shō'ya gelir; Homily'i kurtarırlar ve Sho Aşırıcıların varlığının tüm izlerini yok eder.
Aşırıcılar gece taşınmak için dışarı çıktıklarında kedi Niya onları fark eder. Uykusu kaçmış Sho gezinmek için bahçeye çıkar, kedi Sho'yu, Aşırıcıların yolculuğun devamı için Spiller'ı bekledikleri nehre götürür. Shō, Arrietty'ye bir küp şeker verir ve ona cesaretinin ve Aşırıcıların hayatta kalma mücadelesinin kendisine ameliyattan sağ çıkma isteği verdiğini söyler. Arrietty, ona hatıra olarak saç tokasını verir. Aşırıcılar yüzen bir çaydanlığın içinde Spiller ile oradan ayrılır.
Disney'in uluslararası dublajlı versiyonunda, filmin sonuna Sho'nun Arrietty'yi bir daha hiç görmediğini ve bir yıl sonra eve döndüğünü anlattığı bir monolog eklenmiştir. Komşuların evlerinden kaybolan nesnelerle ilgili dedikoduları duyunca mutlu olmaktadır.
Yapım
Studio Ghibli, 16 Aralık 2009'da Karigurashi no Arrietty filmini gelecek yıl yayınlayacaklarını duyurdu. Film, İngiliz yazar Mary Norton'unAşırıcılar romanından uyarlandı. Roman 1953'te çocuk edebiyatı dalında Carnegie Ödülü kazandı ve daha öncesinde iki filme ve bir diziye uyarlanmıştı.[8] Studio Ghibli'nin kurucuları Isao Takahata ve Hayao Miyazaki, yaklaşık 40 yıldır bu romanın bir uyarlamasını yapmayı düşünüyorlardı.[3]
Cécile Corbel Tokyo'da film müzikleri için verilen konserde, 2010
Aşırıcılar'ın film müziklerini Fransız kayıt sanatçısı ve müzisyen Cécile Corbel besteledi. Corbel, Studio Ghibli'nin çalıştığı ilk Japon olmayan bestecidir.
Studio Ghibli'nin ürettiği içeriklerin hayranı olan Corbel, ikinci albümü SongBook vol. 2'nin tanıtımını bitirince kalan tanıtım albümlerinden birini Studio Ghibli'ye gönderdi. O sıralar film ön yapım aşamasındaydı ve yapımcı Toshio Suzuki filmin müziklerinin Kelt müziği tarzında olmasını istiyordu. Corbel, 10 gün içinde gönderdiği CD hakkında Studio Ghibli'den bir e-posta aldı. Corbel'in gönderdiği zarf el yazısı olduğu için Suzuki'nin dikkatini çekmişti ve Suzuki albümü dinlemişti. Corbel'in sesi ve arp sesinden büyülendi ve filmin yönetmeni Yonebayashi ve Yamaha müzik şirketine albümü dinlettikten sonra Corbel filmin ana müziğini yazması için görevlendirildi, devamında film için başka şarkıları da besteledi. 2009 itibarıyla, filmin bütün müziklerini bestelemesi istendi.[9][10][11]
Filmin müzikleri, Kelt müziği, Orta Çağ Türk şarkıları, Barok madrigal tarzını ve İrlanda marşlarının müzik tarzlarını birleştirdi.[12] Müzikler, Fransa'da akustik gitar, basgitar, yaylı çalgılar dörtlüsü, gayda, İrlanda flütleri, bodhran, perküsyon ve akordeon içeren küçük bir orkestra ile kaydedildi.[13] Film müziği albümü 2011 Japonya Altın Disk Ödülleri'nde "En İyi Orijinal Film Müziği Albümü" ödülünü kazandı. Ayrıca, 200.000'den fazla kopyanın satıldığı Japonya'da RIAJ sertifikalı altın plak kazandı.[14][15]
Gösterim
Aşırıcılar, 17 Temmuz 2010'da Japon film dağıtıcısı Toho tarafından Japon sinemalarında gösterime girdi.[16] Film resmi olarak oyuncu kadrosu ve Yonebayashi'nin katıldığı bir törenle gösterime girdi. Corbel, etkinlikte filmin tema şarkısını seslendirdi. Yönetmen Yonebayashi filmin, Studio Ghibli'nin Küçük Deniz Kızı Ponyo ile elde ettiği 12 milyon seyircili rekoru geçmesini istediğini ifade etti.[17] Film çıkış yaptığı hafta sonunda Japonya'da 447 salonda gösterildi.[18] Film Türkiye'de 22 Temmuz 2011'de gösterime girdi. Filmin Türkiye'deki dağıtımını Tiglon üstlendi.[7]
Yorumlar
Gişe
Aşırıcılar, Kuzey Amerika'da 19.202.743 dolar, diğer bölgelerde 126.368.084 dolar kazandı ve dünya çapındaki hasılatı toplam 145.570.827 dolara ulaştı.[5] Türkiye'de toplamda 3.787 izleyiciyle 24.494 TL hasılat elde etti.[7] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en yüksek hasılat yapan anime filmleri arasında dördüncü olmuştur.[19]
Aşırıcılar, Japon gişesine ilk sıradan giriş yaptı. Açılış hafta sonunda bir milyondan fazla insan filmi izlemeye gitti. O hafta sonu yaklaşık 1,35 milyar yen hasılat yaptı.[20] Aşırıcılar 9,25 milyar yen ile Japonya'da 2010 yılının en çok hasılat yapan yerli filmi oldu.[21]
