Nisan 2023'te Kudüs'teki El Aksa Camii yerleşkesinde Filistinliler ve İsrail polisi arasında bir dizi şiddetli çatışma meydana geldi. Ramazan akşam namazından sonra Filistinliler, Yahudilerin burada bir keçi kurban etmeyi planladıkları (İsrail yasalarına göre bu yasaktır) yönündeki haberler üzerine caminin içinde barikat kurdular. Bunun üzerine İsrail polisi çevik kuvvet teçhizatıyla camiye baskın düzenleyerek 50 kişiyi yaraladı[2] ve 400 kişiyi tutukladı.[kaynak belirtilmeli]
Çatışmaların ardından Filistinli militan gruplar[3] Gazze Şeridi ve Lübnan'dan İsrail'e roketler fırlattı - bu eylemler genel olarak El Aksa'daki olaylara bir yanıt olarak yorumlandı.[4]
Çatışmalar, Müslümanların kutsal ayı Ramazan, Yahudilerin Hamursuz Bayramı ve Hristiyanların Paskalya Haftası'nın bir araya gelmesi nedeniyle İsrail-Filistin geriliminin arttığı bir dönemde meydana geldi.[5]
Ramazan ayının başladığı 22 Mart'tan bu yana ibadet eden Müslümanlar, genellikle sadece bayramın son 10 gününde (11-21 Nisan) izin verilen bir uygulama olan El Aksa Camii'nde gecelemeye çalışmışlardır. İsrail Polisi Ramazan boyunca her gece ibadet edenleri çıkarmak için camiye girmişti.[6]
3 Nisan'da İsrail Polisi, Yahudi grupların Mescid-i Aksa'da Yahudilerin ibadet yasağını ihlal etme ve 4 Nisan akşamı başlayacak olan Hamursuz Bayramı için kurban kesme girişimlerini engellemek amacıyla Tapınak Tepesi İdaresi'nden bir Yahudi aktivisti gözaltına aldı.[7] Aynı gün Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir, Yahudi grupların Hamursuz Bayramı sırasında Tapınak Tepesi'ne gitmelerini ancak kurban kesmekten kaçınmalarını savundu.[8] Mevcut statükoya göre Yahudilerin Tapınak Tepesi'ni ziyaret etmelerine izin veriliyor ancak orada dua etmelerine izin verilmiyor.[9]
Çatışmalar 4 Nisan gecesi birkaç yüz Filistinlinin Ramazan namazından sonra Yahudilerin yasak olmasına rağmen kurban kesmek için Tapınak Tepesi'ne gidebileceği endişesiyle El Aksa camisine barikat kurmasıyla başladı.[10] Bunun üzerine İsrail polisi çevik kuvvet teçhizatıyla camiye baskın düzenledi. Filistinlilere göre polis sersemletici bombalar attı, plastik mermi sıktı ve yerdeki Filistinlileri coplarla döverek en az 50 kişiyi yaraladı ve 400 kişiyi tutukladı. İsrail polisine göre Filistinliler polise taş attı ve havai fişek fırlattı. İsrail polisi tarafından yayınlanan bir video caminin içinde havai fişek kullanıldığını gösterdi. Bir polis memuru yaralandı.[2][10] Olaylar İsrailliler ve Filistinliler arasındaki gerilimi artırdı ve uluslararası dikkatleri bölgede devam eden çatışmalara çekti.[4]
Ertesi gece, Filistinli ibadetçiler camiye tekrar barikat kurdular ve İsrail polisi tarafından zorla camiden çıkarıldılar.[6]
Times of Israel, üst düzey bir İsrailli yetkilinin, polisin Filistinlilere yönelik muamelesinde "çok ileri gittiği", bunun El Aksa tehlikede sloganına ağırlık kazandırdığı, İsrail'in düşmanlarını cesaretlendirdiği ve İsrail'in itibarına zarar verdiği yönündeki değerlendirmesini aktardı. Yetkili, kendilerine itidalli davranmaları emredildiği için polis memurlarının davranışlarının gözden geçirilmesi çağrısında bulundu. Ancak polisin, çok sayıda Filistinlinin güvenlik personeline ve İsrailli sivillere saldırmak amacıyla camiye silah depoladığı istihbaratını aldıktan sonra camiye girmek zorunda kaldığını belirtti. Bir başka İsrailli güvenlik yetkilisi de Ürdün tarafından atanan Kudüs Vakfını Filistinli isyancılara karşı yeterli önlem almamakla suçladı.[11] Filistin Yönetimi ve Hamas, İsrail polisinin suç olarak niteledikleri eylemini kınadı. İsrailli yetkililer ise eylemlerinin kamu düzeni ve güvenliğini korumak için gerekli olduğunu savundu.[12]
Ayrıca, İsrail Polisinin eylemleri Katar,[18] Türkiye,[19] Ürdün,[20] Suudi Arabistan,[21] Bahreyn,[22] İran,[23] Fas,[24] Cezayir,[25] Pakistan,[26] Afganistan,[27] Bangladeş[28] ve Malezya[29] dışişleri bakanlıkları tarafından kınanmıştır.
Olayın ardından Filistinli militan gruplar daha fazla çatışma yaşanacağı uyarısında bulundu.[3] İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Gazze Şeridi'nden İsrail'e dokuz roket atıldığını açıkladı.[4]
6 Nisan'da IDF Lübnan'dan bazı roketlerin atıldığını belirtti.[30] Roketlerin Filistinli gruplar tarafından atıldığı bildirildi.[3][30] Lübnan ordusundan hemen bir yorum gelmedi.[30] Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü (UNIFIL) yaptığı yazılı açıklamada durumu "son derece ciddi" olarak nitelendirdi ve itidal çağrısında bulundu. UNIFIL şefi Aroldo Lazaro'nun her iki taraftaki yetkililerle temas halinde olduğu belirtildi.[31]
7 Ekim 2023'te Hamas, İsrail'e roket yağmuru ve bir saldırı ile büyük bir sürpriz saldırı başlattı. İzzeddin El Kassam Tugayları Komutanı Muhammed Deif, saldırının "Mescid-i Aksa'ya yapılan saygısızlığa" yanıt olarak gerçekleştirildiğini iddia etti.[32]
<ref>
bbc1