1969 Doğu Pakistan kitlesel ayaklanması

1969'daki kitlesel ayaklanma sırasında Dakka Üniversitesi kampüsünde bir öğrenci alayı.

Doğu Pakistan'daki 1969 kitlesel ayaklanması^[1] (Bengali: ঊনসত্তরের গণঅভ্যুত্থান) Doğu Pakistan (şimdi Bangladeş) demokratik bir siyasi hareketti. Ayaklanma, bir dizi kitlesel gösteri ve hükûmetin silahlı kuvvetleri ile göstericiler arasındaki ara sıra çıkan çatışmalardan oluşuyordu. Huzursuzluk, 1966'da Awami Ligi'nin Altı puan hareketiyle başlamasına rağmen, 1969'un başında ivme kazandı ve Pakistan'ın ilk askeri hükümdarı olan Mareşal Eyüp Han'ın istifasıyla doruğa ulaştı. Ayaklanma ayrıca Agartala Komplo Davasının geri çekilmesine ve Şeyh Mujibur Rahman ve meslektaşlarının beraatine yol açtı.

1969'daki olayların zaman çizelgesi

• 4 Ocak: Shorbodolio Chatro Shongram Porishad (Tüm Parti Öğrenci Eylem Komitesi) 11 maddelik gündemini ortaya koyuyor.
• 7-8 Ocak: Demokrasiyi yeniden tesis etmek için Demokratik Eylem Komitesi (DAC) adlı bir siyasi koalisyonun kurulması.
• 20 Ocak: Polisin göstericilere ateş açması sonucu aktivist öğrenci Amanullah Asaduzzaman öldü.

Asaduzzaman'ın ölümü The Azad gazetesinde 21 Ocak 1969'da bildirildi.

Deepa Sen, Dakka Üniversitesi öğrencileri tarafından alayı yönetiyor (25 Ocak 1969)

• 24 Ocak: Bir genç eylemci olan Matiur Rahman Mallik polis tarafından vurularak öldürüldü.
• 15 Şubat: Agartala Komplo Davası'nın hükümlülerinden Çavuş Zahurul Haq, Kurmitola Kantonu hapishanesinde öldürüldü.
• 18 Şubat: Rajshahi Üniversitesi'nden Shamsuzzoha, polisin Rajshahi'deki sessiz bir geçit törenine ateş açması sonucu öldürüldü.
• 22 Şubat: Agartala Komplo Davasının Geri Çekilmesi . Tüm Pakistan Awami Birliği lideri Şeyh Mujibur Rahman, Dakka kantonundaki hapishane hücresinden serbest bırakıldı.^[2]
• 23 Şubat: Şeyh Mujibur Rahman'a büyük bir resepsiyon verildi ve kendisine Bangabandhu (Bengal'in dostu) unvanı verildi.
• 10-13 Mart: Eyüp Han muhalefetle yuvarlak masa toplantısı çağrısında bulundu.
• 25 Mart: Eyüp Han, yetkiyi Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yahya Han'a devretti.

1. ^ Wilcox, Wayne (1970). "Pakistan in 1969: Once again at the Starting Point". Asian Survey. 10 (2): 73-81. doi:10.2307/2642241. ISSN 0004-4687. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
2. ^ "Agartala case and February 22, 1969". The Daily Star (İngilizce). 22 Şubat 2012. 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2021.