Çetin Altan

Çetin Altan
Türkiye Büyük Millet Meclisi
13. Dönem Milletvekili
Görev süresi
10 Ekim 1965 - 12 Ekim 1969
Seçim bölgesi 1965 – İstanbul
Kişisel bilgiler
Doğum Çetin
22 Haziran 1927
Göztepe, Kadıköy, İstanbul, Türkiye
Ölüm 22 Ekim 2015 (88 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Evlilik(ler)
Kerime Altan
(e. 1949; ö. 1991)
[1][2][3]
Solmaz Kamuran
(e. 1996; ö. 2015)
[4]
Çocuk(lar) Ahmet Altan, Mehmet Altan, Zeynep Bakan
Mesleği Gazeteci, yazar, siyasetçi
Ödülleri Orhan Kemal Roman Armağanı (1973)
Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri (2008)

Çetin Altan (22 Haziran 1927, İstanbul - 22 Ekim 2015, İstanbul), Türk yazar, gazeteci, köşe yazarı, oyun yazarı, siyasetçidir.[5]

Türk basınında edebiyatçı köşe yazarı kuşağının son temsilcisi olan Altan, dünyanın en çok köşe yazısı yazmış yazarları arasında kabul edilir.[kaynak belirtilmeli] "Enseyi karartmayın" sloganıyla tanınır. Roman, oyun, mizah yazısı, anı, fıkra, inceleme ve gezi yazısı türlerinde eserler vermiştir.

Türkiye İşçi Partisi kontenjanından XIII. dönem İstanbul milletvekili olarak 1965-1969 arasında mecliste görev yapan Altan, dokunulmazlığı kaldırılan ve sonra da iade edilen ilk milletvekili olmuştur. 1980'lere kadar solun ve sosyalizmin popüler ismi olmaya devam etmiş; daha sonra görüşleri liberal bir çizgiye kaymıştır.

Gazeteci yazar Ahmet Altan ve akademisyen Mehmet Altan'ın babasıdır.

Yaşamı

22 Haziran 1927'de İstanbul'da doğdu. Dedesinin babası Kırım'dan göç eden arabacı Ahmet Kıpçakski, annesinin babası olan dedesi ise Tatar Hasan Paşa idi.[6] Babası hukukçu Halit Bey, annesi Nurhayat Hanım'dır.

Lise öğrenimini Galatasaray Lisesi'nde tamamladı. İlk işleri, lise öğrencisi iken Foto Süreyya'nın yayınladığı Foto Magazin dergisinde çıktı.[7] 1943-1944'te Çınaraltı, Varlık, İstanbul ve Kaynak dergilerinde şiirleri ve düz yazıları çıktı.

Yüksek öğrenimine Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde devam etti. Bu sırada ilk kitabı Üçüncü Mevki (1946) yayımlandı.

Gazeteciliğe dönemin CHP yayın organı Ulus gazetesinde muhabir olarak başladığı. Bu dönemde Çocuk Esirgeme Kurumu'nun dergisine Shakespeare'den tercümeler yaptı. Yeni Adam dergisinde Maupassant'dan tercüme ettiği "Küçük Fıçı" adlı hikâyesi yayınladı. Varlık dergisinde şiirleri, Seçilmiş Hikâyeler dergisinde yazıları ve tercümeleri çıktı.[7]

Ulus'tan sonra gazeteciliğe Hür Ses'te "Şeytanın Gör Dediği'' başlığı altında fıkra yazarak devam etti. Daha sonra Halkçı, Tan, Akşam, Milliyet, Yeni Ortam, Hürriyet, Güneş gazetelerinde ve Çarşaf dergisinde köşe yazıları yazdı. Balkabağı adını taşıyan haftalık bir mizah dergisi çıkardı ve radyoda "Çetin Altan Diyor ki…" adlı bir program hazırladı. Özellikle dönemin devrimci gençleri arasında çok popüler oldu.[7]

1959 yılında Abdi İpekçi'nin teklifi üzerine Peyami Safa'nın yerine Milliyet gazetesinde yazmaya başlaması, yazarlık hayatında önemli bir dönemeçtir.[7] "Taş" başlığı altındaki taşlama yazıları gazetenin tirajını 75 binden 215 bine yükseltti.[7] Edebiyatçı köşe yazarı kuşağının son temsilcisi olan Altan, aynı dönemde bir tiyatro yazarı olarak da ünlendi.[7] Daha sonra Devrim, Akşam, Hürriyet, Güneş, Sabah, Milliyet gazetelerinde köşe yazıları yazdı. Dünyanın en çok köşe yazısı yazmış yazarlarındandır.

Çetin Altan 1965-1969 arasında Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) milletvekilliği yaptı. Önce dokunulmazlığı kaldırılan, sonra da iade edilen ilk milletvekili oldu. Milletvekilliği sırasında Akşam gazetesinde yazmayı sürdüren Altan, sosyalizm ve TİP yanlısı yazılar kaleme aldı.[7] 1966'da Akşam gazetesinden ayrılan ekiple birlikte Ant dergisini çıkardı. Meclisteki sivri dilli konuşmalarıyla sık sık gündeme geldi. 1968 yılında meclisteki bir konuşması sırasında başlayan tartışma Nâzım Hikmet'e kadar sıçramış ve başta o dönemin Adalet Partisi milletvekili Cavit Şadi Pehlivanoğlu ve Hamit Fendoğlu olmak üzere Adalet Partisi milletvekilleri ile karıştığı kavga ile çokça gündeme gelmiştir.[8] Altan, bu dönemdeki anılarını 1969'da Devrim gazetesinde "Ben Milletvekili İken" başlığı altında mizahi olarak anlattı ve aynı adla kitaplaştırdı.

Atatürk'ün Sosyal Görüşleri ve "Türk Sosyalistlerinin El Kitabı" alt başlığını taşıyan "Onlar Uyanırken" adlı kitapları milletvekilliği döneminde yayımlandı.

9 Mart 1971 darbe teşebbüsünü destekleyen Devrim gazetesi mensubu olduğu gerekçesiyle, bu "Millî Demokratik Devrim" darbesi planlarına karşı çıkan zamanın 1. Ordu Komutanı Orgeneral Faik Türün tarafından tutuklanarak sorguya çekildi.[kaynak belirtilmeli]

1973 yılında Büyük Gözaltı romanı Orhan Kemal Roman Armağanı'nı aldı. 1974'te çıkan Bir Avuç Gökyüzü romanı müstehcenlik suçlamasıyla toplatıldı. Viski (1975), Küçük Bahçe (1978) adlı iki roman daha yayımladı. Romanlarının hepsi Fransızcaya çevrilmiş; Büyük Gözaltı İsveççe, Yunanca, Bulgarca ve İspanyolca; Bir Avuç Gökyüzü ise İspanyolca ve Rumence dillerinde yayınlanmıştır. Büyük Gözaltı Fransız liselerinde seçmeli ders kitabı olarak okutuldu.[kaynak belirtilmeli] Altan, köşe yazılarını topladığı kitaplardan biri olan Bir Yumak İnsan ile 1978'de Türk Dil Kurumu Ödülü'nü aldı.

1980'li yıllarda görüşleri sosyalist çizgiden uzaklaşıp liberal bir çizgiye kayan Çetin Altan 1980'de Milliyet gazetesinde köşe yazılarına tekrar başladı.[9] 1982'de bu gazeteden ayrılarak Güneş'te yazmaya başladı, aynı yıl Paris'te küçük bir apartman dairesi kiraladı. Siyasete dayanmadan sadece kalemiyle kazandığı parayla Paris'te yaşamak arzusunda idi.[7] 1986'da Hürriyet'e geçti fakat sütununun kendisinden habersiz olarak değiştirilmek istenmesi üzerine gazeteden ayrıldı 1993'te Sabah gazetesinde yazmaya başladı.

Yazarın tümü oynanmış oyunlarından basılı olanlar; Çemberler, Mor Defter, Suçlular, Dilekçe ve Tahtaravalli, basılmamış olanlar ise, Beybaba, Yedinci Köpek, Islıkçı ve Telefon Kimin İçin Çalıyor 'dur. Kavak Yelleri ve Kasırgalarda çocukluk anılarını anlatan Altan'ın Aşk Sanat ve Servet ve Atatürk'ün Sosyal Görüşleri adlı iki incelemesi vardır. Rıza Bey'in Polisiye Öyküleri ile polisiye türünde eser veren yazar Zurnada Peşrev Olmaz 'da mizahi yazılarını topladı. 2027 Yılının Anıları ise onun fütürist bir çalışmasıdır.[10] Gezi yazıları Al İşte İstanbul ve Bir Uçtan Bir Uca adlarıyla yayınlandı. Tarihinin Saklanan Yüzü ise onun Osmanlı tarihi üzerine yaptığı bir araştırmadır.

Tüm yapıtlarından örneklerin toplandığı Seçmeler 1992'de yayımlandı. 1997'de Seçmeler genişletilerek Dünyada Bırakılmış Mektuplar adıyla tekrarlandı. Son 15 yılın günlük gazete yazıları da Şeytanın Gör Dediği kitabıyla okuyucuya ulaştı. Yazar son olarak çocuklar için özel bir yapıtı gerçekleştirdi: Alfabe.

Çetin Altan'ın Zincirlikuyu Kabristanı'ndaki mezarı, İstanbul

Elli yıllık yazı yaşamında yazılarından ötürü pek çok kez mahkemeye verilen Altan hakkında ağır cezada 300'den fazla dava açıldı. 1972 yılında gözaltı süresi 24 saat olmasına karşın 15 gün gözaltında tutuldu. Üç kez tutuklandı, iki kez mahkûm oldu ve iki yıl cezaevinde yattı. Son olarak hakkında 159. Maddeye dayanılarak açılan davada tek celsede beraat etti.

Hayat hikâyesi, 1998 yılında eşi Solmaz Kamuran tarafından İpek Böceği Cinayeti adlı kitapta kaleme alınmıştır.[11] Yazarın roman ve tiyatrolarını ele alan en kapsamlı çalışma, Cumali Büker'in "Çetin Altan'ın Roman ve Oyunlarında Aydın ve Küçük Burjuvazinin Sorunları" adlı yüksek lisans tezidir.

Ahmet Altan, Mehmet Altan ve Zeynep Bakan'ı babasıdır.

Çetin Altan, köşe yazılarına Milliyet gazetesinde devam ederken 22 Ekim 2015'te öldü.[12]

Eserleri

Ödüller

Altan, 1973 yılında Büyük Gözaltı romanı ile Orhan Kemal Roman Armağanı aldı.

Kaynakça

  1. ^ "Ben babamın izindeyim". 21 Eylül 2008. 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.yenisafak.com vasıtasıyla. 
  2. ^ "Milliyet - 18 Ekim 1991 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Çetin Altan uğurlandı". 23 Ekim 2015. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi – odatv4.com vasıtasıyla. 
  4. ^ "Çetin Altan son yolculuğuna uğurlandı". 23 Ekim 2015. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.evrensel.net vasıtasıyla. 
  5. ^ "Çetin Altan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ahmet Yesevi Üniversitesi. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Çetin Altan (10 Nisan 2002). ""Kol kalınlığında ve dört lüle..."". Milliyet. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  7. ^ a b c d e f g h "Asım Öz, Çetin Altan'ın Macerası, Dünya Bülteni 25.10.2015". 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  8. ^ "Çetin Altan Mecliste Linç Edilmekten Nasıl Kurtuldu, Odatv.com, 18.04.2008". 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  9. ^ "Ayşenur Arslan, Hangi Çetin Altan, Birgün Gazetesi, 26.10.2015". 27 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  10. ^ Aytaç, Gürsel (1999). "2027 Yılının Anıları: Çetin Altan'ın Ütopik Anlatısı". Edebiyat Yazıları 1 (2. bas.). Gündoğan Yayınları. s. 20. ISBN 975-520-010-X. 
  11. ^ Aktaş, Burcu. "İpek Böceği'ni Çetin Altan öldürdü" 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radikal, 7 Temmuz 2006. 13 Eylül 2010'da erişildi.
  12. ^ "Duayen gazeteci Çetin Altan hayatını kaybetti". Hürriyet. 22 Ekim 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015. 

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Çetin Altan ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Read other articles:

Lipatan (matematika)

Untuk kegunaan lain, lihat Manifold. Bidang proyektif nyata adalah lipatan dua dimensi yang tidak dapat terwujud dalam tiga dimensi tanpa swa-simpang (titik potong), sebagaimana ditampilkan dalam gambar ini, sering disebut Boy's surface. Untuk menggambarkan permukaan Bumi membutuhkan (setidaknya) dua grafik untuk dapat menyertakan semua titik. Di sini bola bumi diuraikan menjadi grafik di sekitar Utara dan Kutub Selatan. Dalam matematika, lipatan adalah suatu ruang topologis yang secara lokal...

 

Montañas Changbai

Montañas Changbai Una vista del macizo del Paektu, en la provincia de JilinUbicación geográficaContinente Asia OrientalCoordenadas 41°43′59″N 128°04′01″E / 41.733, 128.067Ubicación administrativaPaís China China Corea del Norte Corea del Norte Rusia RusiaCaracterísticasOrientación SO-NEMáxima cota Monte Paektu (Monte Paektu (2.744 m))Mapa de localización Montañas Changbai Geolocalización en China[editar datos en Wikidata] El lago del cr...

 

Duel (South Korean TV series)

2017 South Korean television series DuelPromotional PosterHangul듀얼 GenreSci-fiThrillerSuspenseCrimeCreated byStudio DragonWritten byKim Yoon-jooDirected byLee Jong-jae (Ep. 1-16)Choi Young-soo (Ep. 3-16)Creative directorsLee Suk-youngHan Hye-jinStarringJung Jae-youngYang Se-jongKim Jung-eunSeo Eun-sooComposerEom Ki-yeobCountry of originSouth KoreaOriginal languageKoreanNo. of episodes16ProductionExecutive producersKim Young-gyuKim Sang-heonProducersLee Sung-hoonYoo Seul-giCinematographyJa...

سباق طواف فرنسا 1906

سباق طواف فرنسا 1906 الاسم سباق طواف فرنسا 1906 التاريخ 4-29 يوليو 1906 التاريخ بداية:4 يوليو 1906  نهاية:29 يوليو 1906  عدد المراحل 13 عدد الرياضيين 78 (نقطة البداية)،  و14 (نقطة النهاية)  المسافة 4545 البلد فرنسا ألمانيا  نقطة البداية باريس  نقطة النهاية باريس  السرعة 24.463 (كم/...

 

Karlsruhe

Airport in Rheinmünster, GermanyKarlsruhe/Baden-Baden AirportFlughafen Karlsruhe/Baden-BadenIATA: FKBICAO: EDSBSummaryAirport typePublicOperatorBaden-Airpark GmbHServesKarlsruhe and Baden-BadenLocationRheinmünster, GermanyFocus city forRyanairElevation AMSL408 ft / 124 mCoordinates48°46′46″N 008°04′50″E / 48.77944°N 8.08056°E / 48.77944; 8.08056 (Baden Airpark)WebsiteOfficial websiteMapFKBRunways Direction Length Surface m ft 03/21 ...

 

Polisi militer

Polisi Militer (Angkatan Darat) Indonesia Polisi Militer sering disingkat PM atau POM ialah Polisi dari Satuan Militer yang bertugas menyelenggarakan pemeliharaan, penegakan disiplin, hukum, dan tata tertib di lingkungan militer suatu negara dalam rangka mendukung tugas pokok militer untuk menegakkan kedaulatan Negara tersebut. Tidak semua Polisi Militer di beberapa negara dikhususkan untuk penegakan hukum untuk militer/angkatan bersenjata saja, tetapi di negara-negara lain seperti di Rusia, ...

Симеон I Константинопольський

Симеон I КонстантинопольськийНародився 15 століттяПомер 1486Країна  Трапезундська імперіяОсманська імперіяДіяльність священникПосада Константинопольський патріархат Симеон I Трапезундський (грецьк. Συμεὼν Α΄ ὁ Τραπεζούντιος), (? — осінь 1486) — священнослужител...

 

Manuel Godoy

Godoy pada 1816 oleh Madrazo Makam Manuel Godoy di Pemakaman Père-Lachaise, Paris (divisi 45) Manuel Godoy y Álvarez de Faria, pangeran Perdamaian dan Bassano, adipati la Alcudia dan Sueca, merupakan seorang abdi dalem dan politikus Spanyol, lahir 12 Mei 1767 di Badajoz, Spanyol dan meninggal 4 Oktober 1851 di Paris, Prancis. Dia dua kali menjabat sebagai Sekretaris Negara (kepala pemerintahan), tetapi karena kesulitan dari dalam dan luar negeri, dia gagal mencegah invasi Spanyol dan pengun...

 

Hadaka Matsuri

Annual Japanese festival This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Hadaka Matsuri – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2010) (Learn how and when to remove this template message) A Hadaka Matsuri (裸祭り, Naked Festival) is a type of Japanese festival, or matsuri, in which particip...

South Fork Eel River

River in north-central California South Fork Eel RiverMeander in the South Fork Eel RiverMap of the Eel River drainage basin showing the South ForkLocationCountryUnited StatesStateCaliforniaPhysical characteristicsSource  • locationBranscomb, California • coordinates39°36′46″N 123°29′34″W / 39.61278°N 123.49278°W / 39.61278; -123.49278[1] • elevation2,500 ft (760 m) MouthEel River&#...

 

The Vegetarian

Untuk film berdasarkan novel ini, lihat Vegetarian (film). Vegetarian Sampul edisi IndonesiaPengarangHan KangJudul asli채식주의자 PenerjemahDeborah SmithNegaraKorea SelatanBahasaKorean, InggrisGenreFiksi kontemporer, kebudayaan Asia, fiksi sastraPenerbitChangbi Publishers (S. Korea); Portobello Books (UK)Tanggal terbit30 Oktober 2007 (S. Korea); 1 Januari 2015 (UK); 1 Februari 2016 (AS)Jenis mediaPrint (hardback) dan (paperback)Halaman160 pp (US paperback edition)ISBNISBN ...

 

Louise Bogan

American poet This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (March 2013) (Learn how and when to remove this template message) Louise BoganBorn(1897-08-11)August 11, 1897Livermore Falls, Maine, United StatesDiedFebruary 4, 1970(1970-02-04) (aged 72)New York City, New York, USOccupationPoet, criticAlma materBoston University Louise Bogan (August 11, ...

Ellenberg, Baden-Württemberg

Ellenberg Lambang kebesaranLetak Ellenberg NegaraJermanNegara bagianBaden-WürttembergWilayahStuttgartKreisOstalbkreisPemerintahan • MayorRainer Knecht (CDU)Luas • Total30,17 km2 (1,165 sq mi)Ketinggian574 m (1,883 ft)Populasi (2012-12-31)[1] • Total1.634 • Kepadatan0,54/km2 (1,4/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Kode pos73488Kode area telepon07962, 07961, 07965, 07966Pelat kendaraanAASitus webwww.ell...

 

Yamini Singh (Hindi actress)

Indian film and television actress Yamini SinghBornNew Delhi, IndiaNationalityIndianAlma materPanjab UniversityOccupationActressYears active1990–presentChildrenDhruv Yamini Singh is an Indian film and television actress who works in Hindi films and television.[1] Her first film role came in K. Bikram Singh's Tarpan (1994), also starring Om Puri, Revathi, Manohar Singh and Mita Vashisht. Some of her television shows are: Bandhan (1999), Daaman (2001), Chalti Ka Naam Gaadi.....

 

Bắc Trạch

Bắc Trạch Xã Xã Bắc Trạch Chợ Bắc TrạchHành chínhQuốc gia Việt NamVùngBắc Trung BộTỉnhQuảng BìnhHuyệnBố TrạchĐịa lýTọa độ: 17°40′57″B 106°27′20″Đ / 17,6825°B 106,45556°Đ / 17.68250; 106.45556 Bắc Trạch Vị trí xã Bắc Trạch trên bản đồ Việt Nam Diện tích17,47 km²Dân số (2019)Tổng cộng6.525 người[1]Mật độ374 người/km²KhácMã hành chính19126[2]xts Bắ...

Jaleswar railway station

Railway station in India JaleswarIndian Railway StationGeneral informationLocationJaleswar, OdishaIndiaCoordinates21°47′49″N 87°13′12″E / 21.797072°N 87.220002°E / 21.797072; 87.220002Owned byMinistry of Railways, Indian RailwaysLine(s)Howrah-Chennai main linePlatforms4Tracks4ConstructionStructure typeStandard (On Ground)ParkingNoOther informationStatusFunctioningStation codeJER Zone(s) South Eastern Railway Division(s) KharagpurHistoryElectrifiedYesService...

 

Queen's Theatre, Dublin

Queen's Theatre, DublinAdelphi TheatreAdelphi Theatre (1829–1844)AddressPearse StreetDublin 2IrelandTypepatent theatreConstructionOpened1829Closed1969Rebuilt1909 The Queen's Theatre, Dublin, located in Pearse Street was originally built in 1829 as the Adelphi Theatre.[1] This building was demolished in 1844 and rebuilt. It reopened that same year as the Queens Royal Theatre,[2] the new owner having been granted a Royal Patent to operate as a patent theatre. The theatre quick...

 

AMD Zodiac

Family of Canadian light airplanes AMD Zodiac Zenair CH 601 XL with Continental O-200 engine Role Kit aircraftType of aircraft Manufacturer Aircraft Manufacturing and Design Designer Chris Heintz First flight 1984 Retired N/A Status In production Produced Eastman, Georgia Number built More than 1,000 Zenair CH 601 HDS Zodiac Zenair CH 601XL with tailwheel undercarriage, Rotax 912ULS engine and three blade propeller Zenair CH601XL The Zodiac is a family of Canadian all-metal, two-seat, fixed l...

List of governors of Puerto Rico

See also: Governor of Puerto Rico La Fortaleza in Old San Juan is the official residence of the governor of Puerto Rico. It was built between 1533 and 1540. History of Puerto Rico By year Spanish rule, 1493–1898 U.S. rule, 1898–present Topics: Economic - Military - Political - Social  Puerto Rico portalvte This list of governors of Puerto Rico includes all persons who have held that post, either under Spanish or American rule. The governor of Puerto Rico is the head of government...

 

Pierre Louis Dulong

Pierre Luouis Dulong Pierre Louis Dulong (lahir 12 February 1785 – meninggal 19 Juli 1838) adalah seorang fisikawan, kimiawan dan apoteker Prancis.[1], Bersama A.T Petit, Louis Dulong mencetuskan hukum Dulong dan Petit yang menyatakan bahwa produk massa atom dan panas jenis zat padat adalah tetap.[1] Dia bekerja secara khusus menekuni bidang kapasitas khusus panas dan juga tentang indeks bias gas.[1] Hidup dan Karya Dulong lahir di Rouen, Prancis.[2] Dia meru...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!