สาธารณรัฐอิสลามอัฟกานิสถาน
สาธารณรัฐอิสลามอัฟกานิสถาน (อังกฤษ : Islamic Republic of Afghanistan ) เป็นสาธารณรัฐอิสลาม ที่ปกครองอัฟกานิสถาน ระหว่าง ค.ศ. 2004–2021 มีอาณาเขตทางทิศตะวันตกจรดประเทศอิหร่าน ทางทิศใต้และตะวันออกติดปากีสถาน ทางทิศเหนือติดเติร์กเมนิสถาน อุซเบกิสถาน และทาจิกิสถาน ส่วนทางทิศตะวันออกสุดติดประเทศจีน มีอาณาเขต 652,000 ตารางกิโลเมตร มีกรุงคาบูล เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดของประเทศ มีประชากรประมาณ 39 ล้านคน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาติพันธุ์ปาทาน ทาจิก ฮาซาราและอุซเบก
บริเวณนี้มีมนุษย์อยู่อาศัยมาอย่างน้อย 50,000 ปี[ 3] [ 4] ศาสนาโซโรอัสเตอร์ [ 5] ราชวงศ์เมารยะ ทำให้ศาสนาพุทธและฮินดูแพร่หลายในพื้นที่นี้หลายศตวรรษ พระเจ้ากนิษกะ แห่งจักรวรรดิกุษาณะ มีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่ศาสนาพุทธนิกายมหายาน เข้าสู่ประเทศจีนและเอเชียกลาง หลังจากนั้นมีราชวงศ์ที่นับถือพุทธปกครองดินแดนแถบนี้มาอีกหลายราชวงศ์
ศาสนาอิสลามเข้าสู่บริเวณนี้ในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 7 แต่มีการเผยแผ่ศาสนาอย่างจริงจังระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 9 ถึง 12 และมีการผลัดเปลี่ยนราชวงศ์อยู่อีกหลายครั้ง ประวัติศาสตร์การเมืองของรัฐอัฟกานิสถานสมัยใหม่เริ่มต้นจากราชวงศ์ Hotak ซึ่งประกาศเอกราชในอัฟกานิสถานตอนใต้ใน ค.ศ. 1709 ต่อมามีการตั้งอาณาจักรดูรานีใน ค.ศ. 1747 ในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 อัฟกานิสถานเป็นรัฐกันชนใน "เกมใหญ่" ระหว่างจักรวรรดิบริติช และรัสเซีย [ 6] [ 7]
ในสงครามอังกฤษ-อัฟกันครั้งที่หนึ่ง (ค.ศ. 1839–1842) กองทัพบริติชจากอินเดียเข้าควบคุมอัฟกานิสถานได้ แต่สุดท้ายเป็นฝ่ายแพ้ หลังสงครามอังกฤษ-อัฟกันครั้งที่สามใน ค.ศ. 1919 อัฟกานิสถานจึงปลอดจากอิทธิพลของต่างชาติ และได้เป็นราชาธิปไตยภายใต้พระเจ้าอมานุลเลาะห์ แต่ใน ค.ศ. 1973 มีการโค่นล้มระบอบกษัตริย์เปลี่ยนเป็นสาธารณรัฐ ใน ค.ศ. 1978 หลังมีรัฐประหารครั้งที่สอง อัฟกานิสถานกลายเป็นรัฐสังคมนิยม และถูกโซเวียตบุกในสงครามโซเวียต–อัฟกานิสถาน ในคริสต์ทศวรรษ 1980 ต่อกบฏมุญาฮิดีน หลังโซเวียตถอนกำลังออกไป กลุ่มตอลิบาน ซึ่งเป็นพวกอิสลามมูลวิวัติได้เข้ายึดประเทศใน ค.ศ. 1996 และปกครองประเทศเป็นระบอบเผด็จการเบ็ดเสร็จ และมีประวัติลิดรอนสิทธิมนุษยชนและสิทธิสตรีอย่างรุนแรง กลุ่มนี้ถูกโค่นจากอำนาจหลังสหรัฐบุกครองใน ค.ศ. 2001 แต่ยังควบคุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศได้ เนื่องจากรัฐบาลใหม่ของอัฟกานิสถานต้องพึ่งพาความช่วยเหลือทางทหารและเศรษฐกิจจากสหรัฐมาก ทำให้มีการเรียกอัฟกานิสถานว่าเป็นรัฐบริวารของสหรัฐ[ 8] การรุก หลังสหรัฐเริ่มถอนทหารออกจากอัฟกานิสถาน กลุ่มตอลิบานได้ยึดหัวเมืองในจังหวัดต่าง ๆ ก่อนเข้ายึดกรุงคาบูล ได้สำเร็จในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2021[ 9] อัชราฟ ฆานี ลี้ภัยออกนอกประเทศ ขณะที่อัมรุลลอฮ์ ศอเลฮ์ แต่งตั้งตนเองเป็นรักษาการแทนประธานาธิบดี และจัดตั้งฝ่ายต่อต้านที่มีฐานในหุบเขาปัญจศิระ เพื่อสู้รบกับกลุ่มตอลิบาน[ 10]
ในสมัยที่อัฟกานิสถานเป็นสาธารณรัฐอิสลามซึ่งใช้ระบบประธานาธิบดี ประเทศยังมีระดับการก่อการร้าย ความยากจน ภาวะทุพโภชนาการเด็กและการฉ้อราษฎร์บังหลวงสูง เศรษฐกิจมีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 96 ของโลก โดยมีจีดีพีมูลค่า 72,900 ล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่มีจีดีพีต่อหัวต่ำมาก อยู่อันดับที่ 169 จาก 186 ประเทศใน ค.ศ. 2018
↑ ศอเลฮ์ประกาศตนเองเป็นผู้รักษาการประธานาธิบดีในวันที่ 17 สิงหาคม ค.ศ. 2021
↑ ประเทศอัฟกานิสถานมีรองประธานาธิบดีสองตำแหน่ง คือรองประธานาธิบดีคนแรกและรองประธานาธิบดีคนที่ 2
↑ 31 มีนาคมถึง 29 กันยายน
↑ Central Statistics Office Afghanistan
↑ Central Statistics Office Afghanistan, 2020.
↑ Afghanistan – John Ford Shroder, University of Nebraska แหล่งเดิม เมื่อ 17 July 2004. สืบค้นเมื่อ 19 May 2012 .↑ Dyson, Tim (2018), A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day Oxford University Press , pp. 4–5, ISBN 978-0-19-882905-8 Fisher, Michael H. (2018), An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century Cambridge University Press , p. 33, ISBN 978-1-107-11162-2 ↑ Mallory, J.P.; Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European Culture ISBN 1884964982 ↑ Tomsen, Peter (2014), The Wars of Afghanistan , pp. 41–2, ISBN 978-1610392624 ↑ Rashid, Ahmed (2000), Taliban , p. 187, ISBN 1-86064-417-1 ↑ Ladwig, Walter C. (2017). The Forgotten Front: Patron-Client Relationships in Counter Insurgency ISBN 9781107170773 . สืบค้นเมื่อ 2018-05-15 . As with their Cold War counterparts, it was erroneous for American policymakers to believe that the governments of contemporary client states, such as Iraq, Afghanistan, and Pakistan, necessarily shared their desire to defeat radical Islamic insurgents by adhering to the prescriptions of U.S. counterinsurgency doctrine. ↑ Zucchino, David (August 15, 2021). "Kabul's Sudden Fall to Taliban Ends U.S. Era in Afghanistan" . The New York Times . สืบค้นเมื่อ August 17, 2021 . ↑ O'Donnell, Tim (August 17, 2021). "What's happening in Afghanistan's last anti-Taliban holdout" . สืบค้นเมื่อ August 18, 2021 .
Barfield, Thomas (2012). Afghanistan: A Cultural and Political History ISBN 978-0-691-15441-1 Bleaney, C. H; Gallego, María Ángeles (2006). Afghanistan: a bibliography ISBN 978-90-04-14532-0 Clements, Frank (2003). Conflict in Afghanistan: a Historical Encyclopedia ISBN 978-1-85109-402-8 Dupree, Louis (1997). Afghanistan ISBN 978-0-19-577634-8 Ewans, Martin (2002). Afghanistan: A Short History of Its People and Politics ISBN 0060505087 Fowler, Corinne (2007). Chasing Tales: Travel Writing, Journalism and the History of British Ideas About Afghanistan ISBN 978-90-420-2262-1 Griffiths, John C (2001). Afghanistan: a History of Conflict ISBN 978-1-84222-597-4 Habibi, Abdul Hai (2003). Afghanistan: an Abridged History . Fenestra Books. ISBN 978-1-58736-169-2 Hopkins, B.D. (2008). The Making of Modern Afghanistan ISBN 978-0-230-55421-4 Johnson, Robert (2011). The Afghan Way of War: How and Why They Fight ISBN 978-0-19-979856-8 Levi, Peter (1972). The Light Garden of the Angel King: Journeys in Afghanistan ISBN 978-0-00-211042-6 Malleson, George Bruce (2005). History of Afghanistan, from the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878 ISBN 978-1-4021-7278-6 Olson, Gillia M (2005). Afghanistan ISBN 978-0-7368-2685-3 Omrani, Bijan; Leeming, Matthew (2011). Afghanistan: A Companion and Guide ISBN 978-962-217-816-8 Reddy, L.R. (2002). Inside Afghanistan: End of the Taliban Era? ISBN 978-81-7648-319-3 Runion, Meredith L. (2007). The History of Afghanistan ISBN 978-0-313-33798-7
.svg)
.svg)
.svg)
