จิตรคุปตมนเทียร (Chitragupta temple) เป็นโบสถ์พราหมณ์ที่สร้างขึ้นในศตวรรษที่ 11 เพื่อบูชาพระสุรยะ ตั้งอยู่ในเมืองขชุราโห รัฐมัธยประเทศ ประเทศอินเดีย ในทางสถาปัตยกรรมแล้วมีลักษณะที่คล้ายเคียงมากกับเทวีชรทัมพีมนเทียรซึ่งตั้งอยู่ใกล้กัน
ประวัติ
จากหลักฐานทางจารึกพบว่าการก่อสร้างของมนเทียรน่าจะมีขึ้นในราวปี 1020-1025 และน่าจะมีการวางศิลาฤกษ์ในวนัที่ 23 กุมภาพันธ์ 1023 ในโอกาสของพิธีศิวราตรี
สถาปัตยกรรม
จิตรคุปตมนเทียรมีลักษณะที่ใกล้เคียงกับเทวีชคทัมพีมนเทียรซึ่งตั้งอยู่ใกล้กัน มีครรภคฤห์ที่มีพื้นที่สำหรับปริกรม, ซุ้มหน้าประตู, มหามณฑป และโถงทางเข้า โถงหลักมีเพดานเป็นการออกแบบในรูปแปดเหลี่ยม ตกแต่งอย่างวิจิตรมากกว่าชคทัมพีมนเทียร จึงเป็นไปได้ว่าจิตรคุปตมนเทียรนี้สร้างขึ้นภายหลังไล่เลี่ยกัน ส่วนหลังคาที่เป็นลักษณะไล่ระดับนั้นไม่ได้โดดเด่นหากเทียบกับมนเทียรอื่น ๆ ในขชุราโห
เทวรูป
ภายในครรภคฤห์ประดิษฐานเทวรูปที่ปรักหักพังเล็กน้อยสูง 2.1 เมตร (6.9 ฟุต) เป็นรูปเคารพของพระสุรยะประทับยืนบนราชรถม้าเจ็ดตัว ทรงเครื่องประดับและทรงถือดอกบัว บนขื่อหระตูของครรภคฤห์ปรากฏรูปสลักของพระสุรยะในลักษณะใกล้เคียงกัน
อ้างอิง
บรรณานุกรม