พระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ)

พระครูวรนาถรังษี (ปุย รักกูล , ปุญฺญสิริ)
รูปเหมือน และรูปวาดหลวงพ่อปุย
ส่วนบุคคล
เกิด	31 พฤษภาคม พ.ศ.2438 (84 ปี 8 เดือน 8 วัน ปี)
มรณภาพ	8 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2523
นิกาย	มหานิกาย
การศึกษา	อักขระไทย, อักขระขอม, ภาษาอังกฤษ, พระธรรมวินัย, พระปริยัติธรรม, พระธรรมเทศนา, สมถกรรมฐาน, วิปัสสนากรรมฐาน, แพทย์แผนโบราณ, อักขระเลขยันต์, พุทธาคม
ลายมือชื่อ
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดเกาะ ตำบลวังหว้า อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี
อุปสมบท	27 พฤษภาคม พ.ศ.2461
พรรษา	62 พรรษา
ตำแหน่ง	- อดีตเจ้าคณะตำบลบางงาม - อดีตเจ้าอาวาสวัดเกาะ

พระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) นิยมเรียกว่า “หลวงพ่อปุย วัดเกาะ” เป็นพระเถราจารย์ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสุพรรณบุรี อดีตเจ้าคณะตำบลบางงาม อดีตเจ้าอาวาสวัดเกาะ ตำบลวังหว้า อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี^[1]

ประวัติ

ชาติภูมิ

ชื่อ ปุย นามสกุล รักกูล ชาตะ วันศุกร์ ที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2438 (วันพระ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 7 ปีมะแม) ณ บ้านใกล้ศาลพ่อปู่หมื่น หมู่บ้านบางงาม ตำบลบางงาม (ปัจจุบันอยู่ในเขตตำบลวังหว้า) อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี^[2]

เป็นบุตรคนที่ 1 ในจำนวน 5 คน ของนายหลาด (ฉลาด) นางแรด นามสกุล รักกูล ครอบครัวประกอบอาชีพเกษตรกร

วัยเยาว์

บิดามารดานำไปฝากเป็นลูกศิษย์วัดเกาะ อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี เพื่อให้ศึกษาเล่าเรียนและรับการอบรมสั่งสอนจากหลวงปู่เฒ่าพลาย (เจ้าอาวาส) ผู้มีศักดิ์เป็นตา โดยพำนักอยู่กับท่านตั้งแต่ อายุ 5 - 15 ปี (พ.ศ. 2443 - 2453) รวมเป็นระยะเวลา 10 ปี

ศึกษาอักขระขอม แพทย์แผนโบราณ พุทธาคม และวิปัสสนากรรมฐานจากหลวงปู่เฒ่าพลาย ศึกษาอักขระไทยจากพระใบฎีกาอินทร์ เจ้าอาวาสวัดใหม่ (วัดราษฎรบำรุง) ซึ่งวัดตั้งอยู่ไม่ไกลกัน ศึกษาการแสดงพระธรรมเทศนาแบบโบราณจากหลวงพ่ออ่วม (พระลูกวัด วัดเกาะ เป็นพระธรรมกถึกศึกษามาแต่วัดราชบุรณราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร)^[2]

ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา สามารถท่องบทสวดมนต์ต่างๆ และขานนาค ได้ตั้งแต่ยังเป็นเด็กวัด หลวงปู่เฒ่าพลายจึงมอบหมายให้ทำหน้าที่เป็นครูต่อหนังสือแก่ผู้ที่จะบรรพชาหรืออุปสมบท ทั้งที่ยังไม่เคยผ่านการบวชมาก่อน^[3]

ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา ด้านแพทย์แผนโบราณและพุทธาคม เป็นที่ไว้วางใจจากผู้เป็นพระอาจารย์และชาวบ้าน มีชื่อเสียงว่ารักษาโรคและไล่ผีได้ ภายหลังเมื่อเป็นหนุ่มให้ความช่วยเหลือชาวบ้าน จนได้รับสมญานามว่า "หมอปุย" และ "หมอปุยขับผี"^[4]

ส่วนการแสดงพระธรรมเทศนาแบบโบราณ ภายหลังเมื่อบวชเป็นพระแล้วมีชื่อเสียงทางด้านนี้มาก ถึงขนาดเคยมีการเทศน์สามหรือสี่ธรรมาสน์ประชัน ก็ยังเอาท่านไม่ลง เนื่องจากเทศน์มีไหวพริบดีมาก ไม่ว่าจะถามหรือตอบ ยึดหลักธรรมะและองค์แห่งพระธรรมกถึกอยู่ตลอดเวลา^[2]

วัยหนุ่ม

ราว พ.ศ. 2454 หลังหลวงปู่เฒ่าพลายมรณภาพ จึงออกจากวัดเกาะ กลับไปอยู่บ้านเพื่อช่วยครอบครัวประกอบอาชีพ ทำหน้าที่เป็นโคบาล เลี้ยงโค กระบือ

สมัยนั้นพื้นที่แถบนี้ยังมีสภาพเป็นป่าดง มีสัตว์ร้ายนานาชนิด การเลี้ยงสัตว์ต้องนำไปเลี้ยงในพื้นที่สูง ห่างจากไร่นาชาวบ้าน หลายครั้งเกิดเหตุการณ์สัตว์เลี้ยงของเพื่อนบ้านถูกเสือคาบไป ท่านต้องช่วยตามหาเข้าไปในป่าลึก ผจญภัยกับสัตว์ร้ายหรือเรื่องราวอาถรรพ์ จึงนำความรู้ที่ศึกษามาช่วยเหลือชาวบ้านให้ผ่านพ้นปัญหาได้ด้วยดี^[3]

ยามว่างชอบฝึกจิต ฝึกกรรมฐานในป่าช้า ป่าอาถรรพ์ ดินแดนลี้ลับ เช่น ท่ายายเภา ซึ่งชาวบ้านเกรงกลัวมาก มีความเชื่อว่าเป็นประตูสู่เมืองลับแล เคยมีคนถามท่านว่า "ไม่กลัวผี ไม่กลัวตายหรือ" ท่านตอบกลับว่า "กลัวเขาทำไม เขาอยากพบ อยากเจอเราด้วยซ้ำไป จึงต้องไปโปรดเขา แผ่ส่วนกุศลให้ เขาจะได้ไปเกิดได้" ท่านทำเช่นนี้อยู่หลายปี กระทั่งบวชเป็นพระภิกษุแล้ว จึงไม่มีผู้ใดพบเจอเรื่องราวอาถรรพ์ที่ท่ายายเภาอีกเลย^[4]

พ.ศ. 2456 ร่วมกับคณะศิษย์พระใบฎีกาอินทร์ (เจ้าคณะหมวดบ้านคอย เจ้าอาวาสวัดราษฎรบำรุง) และชาวบ้านในพื้นที่ตำบลบ้านคอย ตำบลบางงาม ช่วยทางราชการดำเนินการแผ้วถางป่า ทำถนน ขุดสระน้ำ และสร้างพลับพลา รองรับการเสด็จของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ในการเสด็จบวงสรวงและสมโภชเจดีย์ยุทธหัตถี ที่ดอนทำพระ ตำบลบ้านคอย อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี

ด้วยมีลักษณะร่างกายกำยำ แข็งแรง เป็นคนมีวิชาความรู้ ความคิดโตเกินวัย มีน้ำใจ กล้าหาญ กล้าได้กล้าเสีย มนุษยสัมพันธ์ดี เป็นที่นับถือของชาวบ้าน ส่งผลให้เป็นผู้กว้างขวาง มีพรรคพวกจำนวนมาก และได้รับยกย่องให้เป็นหัวหน้า (ลูกพี่) โดยถือคติว่า ไม่สร้างความเดือดร้อน ไม่รังแกผู้ใด แต่ใครจะมารังแกไม่ได้

รู้จักกับนักเลงแถบตัวเมืองสุพรรณบุรี คือ นายแต้ม (ภายหลังอุปสมบทเป็นพระภิกษุ คือ พระครูประภัศร์ธรรมาภรณ์ (แต้ม ปุญฺญสุวณฺโณ) วัดพระลอย) วัยหนุ่มเคยมากินนอนเที่ยวเล่นในพื้นที่แถบนี้ และเมื่อบวชเคยมาจำพรรษาอยู่ที่วัดราษฎรบำรุง ช่วงปี พ.ศ. 2457 - 2461^[5] เป็นลูกศิษย์พระใบฎีกาอินทร์ ครูบาอาจารย์เดียวกัน จึงทำให้ทั้งสองชอบพอ ไปมาหาสู่ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันตลอดมา

รับราชการทหาร

พ.ศ. 2458 เข้ารับการคัดเลือกเป็นทหาร ผลจับได้ใบแดง จึงต้องเป็นทหารกองประจำการ ผลัดที่ 2 เนื่องด้วยเป็นผู้มีความรู้ความสามารถด้านแพทย์แผนโบราณและอ่านออกเขียนได้ จึงได้รับเลือกให้สังกัดอยู่หน่วยทหารเสนารักษ์ ประจำการที่กรุงเทพมหานคร ระยะเวลา 2 ปี ระหว่างนี้ได้ศึกษาภาษาอังกฤษจากผู้มีความรู้ในกรมกอง กระทั่งสามารถอ่านออกเขียนได้^[2]

พ.ศ. 2460 เมื่อถึงคราวจะปลดจากทหารกองประจำการ ผู้บังคับบัญชาเห็นว่ามีความรู้ความสามารถและประพฤติดี จึงชักชวนให้เป็นทหารต่อ แล้วจะประดับยศให้ แต่ท่านปฏิเสธ ด้วยเหตุผลว่าเป็นห่วงทางบ้านและต้องการจะอุปสมบททดแทนผู้มีพระคุณตามที่ได้ตั้งใจไว้

หลังปลดประจำการ บิดามารดาสนับสนุนหญิงสาวคนหนึ่งในหมู่บ้าน หวังให้ท่านสร้างครอบครัวภายหลังจากอุปสมบทและลาสิกขาแล้ว แต่ท่านไม่ได้สนใจในเรื่องนี้ ด้วยมีความมุ่งมั่นที่จะอุปสมบท

อุปสมบท

วันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2461 (วันจันทร์ แรม 2 ค่ำ เดือน 7 ปีมะเมีย) บรรพชาและอุปสมบท ณ พัทธสีมาวัดเกาะ (อุโบสถหลังเก่า) อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี โดยมี^[6]

พระครูปลื้ม เจ้าคณะแขวงศรีประจันต์ เจ้าอาวาสวัดพร้าว เป็นพระอุปัชฌาย์

พระสมุห์พริ้ง ผู้ช่วยเจ้าคณะแขวงศรีประจันต์ เจ้าอาวาสวัดจันทร์ (วัดวรจันทร์) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ 

พระใบฎีกาอินทร์ เจ้าคณะหมวดบ้านคอย เจ้าอาวาสวัดใหม่ (วัดราษฎรบำรุง) เป็นพระอนุสาวนาจารย์ 

ได้รับฉายาทางพระพุทธศาสนาว่า ปุญฺญสิริ [ปุน-ยะ-สิ-หริ]

การศึกษา

อุปสมบทแล้วจำพรรษาอยู่ที่วัดเกาะ เพื่อโปรดโยมบิดามารดา ท่องพระปาฏิโมกข์ และศึกษาพระธรรมวินัยจากพระใบฎีกาอินทร์ ที่วัดใหม่ (วัดราษฎรบำรุง) ซึ่งอยู่ไม่ไกลกัน

พ.ศ. 2463 จำพรรษาอยู่ที่วัดหัวเขา อำเภอเดิมบาง (อำเภอเดิมบางนางบวช ในปัจจุบัน) จังหวัดสุพรรณบุรี ศึกษาสมถกรรมฐาน วิปัสสนากรรมฐาน และพุทธาคม จากหลวงพ่ออิ่ม (เจ้าอาวาส) ผู้ได้รับตำราถ่ายทอดมาแต่โบราณ เล่าว่าตั้งแต่สมัยพระอาจารย์ธรรมโชติ วัดเขานางบวช^[4] ถ่ายทอดมาเป็นลำดับกระทั่งถึงหลวงพ่อปุย โดยได้รับคำยกย่องจากหลวงพ่ออิ่มว่า เปรียบเสมือนบัวที่พ้นน้ำแล้ว ทั้งยังเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็วแม่นยำ ไม่ต้องจ้ำจี้จ้ำไช ต่อมาจึงกราบลาหลวงพ่ออิ่มเพื่อกลับไปช่วยจัดงานฌาปนกิจศพพระใบฎีกาอินทร์ในปี พ.ศ. 2464 แต่ยังคงกลับไปมาหาสู่หลวงพ่ออิ่มตลอดระยะเวลาหลายปี กระทั่งหลวงพ่ออิ่มมรณภาพ^[2] พ.ศ. 2480

พ.ศ. 2464 หลังเสร็จงานฌาปนกิจศพพระใบฎีกาอินทร์ ร่วมกับคณะศิษย์พระครูปลื้ม (พระอุปัชฌาย์) วัดพร้าว นำโดย พระเซ้ง อินฺทโชโต (ภายหลังได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ที่ พระครูสังฆภาณโสภณ) จัดงานทำบุญอายุและหล่อรูปเหมือนพระครูปลื้ม แล้วจำพรรษาอยู่ที่วัดพร้าว อำเภอท่าพี่เลี้ยง (อำเภอเมืองสุพรรณบุรี ในปัจจุบัน) จังหวัดสุพรรณบุรี ศึกษาวิปัสสนากรรมฐาน พุทธาคม จากพระครูปลื้ม

พ.ศ. 2466 พระอาจารย์แคล้ว เจ้าอาวาสวัดเกาะ ลาสิกขา ทางคณะสงฆ์จังหวัดสุพรรณบุรี โดยการนำเสนอของ พระครูปลื้ม เจ้าคณะแขวงศรีประจันต์ มีมติแต่งตั้ง พระปุย ปุญฺญสิริ เป็นเจ้าอาวาสวัดเกาะ

พ.ศ. 2468 ศึกษาพระปริยัติธรรมจากสำนักเรียนวัดราษฎรบำรุง โดย พระมหาสุนทร ศรีโสภาค (ลูกศิษย์พระใบฎีกาอินทร์ ที่ไปศึกษาอยู่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพมหานคร) เป็นผู้ดำเนินการสอน ผลปรากฏว่าสอบได้นักธรรมชั้นตรี

ท่านเป็นพหูสูต คนโบราณเรียกว่า "ผู้คงแก่เรียน" เพียรศึกษาจากผู้มีความรู้ต่างๆ^[2] พบบันทึกรายนามครูบาอาจารย์ทั้งพระภิกษุและฆราวาสที่เคยศึกษา ปรากฏชื่อในสมุดไทย (สมุดข่อย) สมุดฝรั่ง และเท่าที่ลูกศิษย์ทราบ ดังนี้

• 1. "หลวงพ่อปลื้ม , พระครูปลื้ม"
• 2. "หลวงพ่อพริ้ง , พระครูพริ้ง"
• 3. "หลวงพ่อน้อย"
• 4. "หลวงพ่อฉาย"
• 5. "อาจารย์อ่วม , หลวงตาอ่วม"
• 6. "มหากิมสูน , มหาสุนทร"
• 7. "ครูพาย , ครูเฒ่า , หลวงพ่อเฒ่า , หลวงพ่อพลาย , หลวงพ่อเฒ่าพลาย"
• 8. "ครูอิน , พระใบฏีกาอินทร์ , หลวงพ่อวัดใหม่โรงหีบ"
• 9. "ครูอิ่ม , หลวงพ่ออิ่ม"
• 10. "ครูสุฃ , หลวงพ่อศุข"
• 11. "ครูชิต"
• 12. "ครูทอง"
• 13. "ครูดี"
• 14. "ครูวัย"
• 15. "ครูต่วน"
• 16. "ครูแจ่ม"
• 17. "ครูผัน"
• 18. "ครูแพ่ง"
• 19. "ครูอ่อง จันทะคารท"
• 20. "หมอคำ"
• 21. "ก๋งบัว"
• 22. "สมีฃำ"
• 23. พระอาจารย์ และอาจารย์ต่างๆ ในจังหวัดนนทบุรี เมื่อครั้งไปจำพรรษาที่จังหวัดนนทบุรี
• ฯลฯ

วัตรปฏิบัติ - ปฏิปทา

ท่านเป็นพระเคร่งครัดในทางปฏิบัติ สมถะ ถ่อมตน ไม่โอ้อวด ไม่เลือกที่รักมักที่ชัง ไม่เบียดเบียนรบกวนผู้ใด มีเมตตา ไม่ยึดติด มุ่งส่งเสริมการศึกษาและจริยธรรม ถือคติ "พัฒนาคนมากกว่าวัตถุ"

มีศิษย์วัดเกาะที่มีชื่อเสียงด้านการศึกษา สำเร็จการศึกษาในระดับปริญญา อนุปริญญา พระมหาเปรียญ พระนักธรรม พระสวดพระปาฏิโมกข์ จำนวนหลายรูป/คน ท่านให้การบรรพชาสามเณรและอุปสมบทพระภิกษุนับแต่เป็นพระกรรมวาจาจารย์กระทั่งเป็นพระอุปัชฌาย์ ระยะเวลากว่า 50 ปี ส่วนคฤหัสถ์นั้นสอบธรรมศึกษาได้จำนวนหลายคน สนับสนุนส่งเสริมผู้ขาดโอกาสทางการศึกษาให้มีโอกาสทางการศึกษา (ส่งเรียน) โดยมุ่งเน้นพัฒนาให้เป็นผู้มีความรู้คู่คุณธรรม^[6]

ผลงาน

งานปกครอง

• พ.ศ. 2466 เป็น เจ้าอาวาสวัดเกาะ (สมัยที่ 1)
• พ.ศ. 2466 เป็น พระกรรมวาจาจารย์
• พ.ศ. 2470 เป็น เจ้าคณะหมวดบางงาม
• พ.ศ. 2485 ลาออกจากตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดเกาะ และเจ้าคณะหมวดบางงาม ย้ายไปจำพรรษาอยู่ที่วัดในตำบลบางคูเวียง จังหวัดนนทบุรี
• พ.ศ. 2489 เป็น ผู้รักษาการเจ้าอาวาสวัดเกาะ โดย คณะชาวบ้านอาราธนาให้กลับมาเป็นเจ้าอาวาสเช่นเดิม
• พ.ศ. 2495 เป็น เจ้าอาวาสวัดเกาะ (สมัยที่ 2) โดย พระวิกรมมุนี (ผล อุปติสฺโส) วัดปราสาททอง ประธานคณะกรรมการสงฆ์จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นผู้ลงนามตราตั้ง วันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2495
• พ.ศ. 2505 เป็น พระอุปัชฌาย์ โดย พระธรรมวโรดม (สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสโก)) วัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร สังฆมนตรีว่าการปกครอง เป็นผู้ลงนามตราตั้ง วันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2505
• พ.ศ. 2509 เป็นเจ้าคณะตำบลบางงาม โดย พระราชสุพรรณาภรณ์ (พระเทพวุฒาจารย์ (เปลื้อง คงฺคสุวณฺโณ)) วัดสุวรรณภูมิ เจ้าคณะจังหวัดสุพรรณบุรี เป็นผู้ลงนามตราตั้ง วันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2509

งานสาธารณูปการ

• พ.ศ. 2477 สำรวจที่ดินและดำเนินเรื่องตั้งสำนักสงฆ์วัดหนองสระ (วัดสระศรีเจริญ) อำเภอศรีประจันต์ (ภายหลังแยกเป็นอำเภอดอนเจดีย์) จังหวัดสุพรรณบุรี ร่วมกับกำนันพริ้ง สุมณฑา (กำนันตำบลบ้านคอย) และนายมิ่ง ชาวบ้านผู้ถวายที่ดินให้สร้างวัด
• พ.ศ. 2491 สร้างศาลาการเปรียญ (หลังเก่า) วัดเกาะ โดย หลวงพ่อแต้ม วัดพระลอย (สหธรรมิก) เป็นนายช่าง และชาวบ้านช่วยก่อสร้าง 
• พ.ศ. 2496 ดำเนินเรื่องขอพระราชทานวิสุงคามสีมาวัดเกาะ และได้รับพระราชทานเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2496^[7]
• พ.ศ. 2496 สร้างอุโบสถ (หลังใหม่) วัดเกาะ โดย หลวงพ่อแต้ม วัดพระลอย (สหธรรมิก) เป็นนายช่าง และชาวบ้านช่วยก่อสร้าง
• พ.ศ. 2496 ปฏิสังขรณ์มณฑป พระพุทธรูป (หลวงพ่อโต) ในมณฑปวัดเกาะ
• พ.ศ. 2497 สร้างหอระฆัง วัดเกาะ
• พ.ศ. 2500 หล่อพระประธานประจำอุโบสถ วัดเกาะ โดย หลวงพ่อแต้ม วัดพระลอย (สหธรรมิก) และชาวบ้านร่วมสร้าง
• พ.ศ. 2508 สร้างกุฏิเจ้าอาวาส วัดเกาะ
• พ.ศ. 2510 สร้างฌาปนสถาน (เมรุเก่า) วัดเกาะ โดย พระเทพคุณาธาร (ผล ชินปุตฺโต) วัดพระพิเรนทร์ (สหธรรมิก) ช่วยก่อสร้าง
• พ.ศ. 2510 กว่าๆ เป็นผู้อุปถัมภ์ สร้างศาลาการเปรียญ วัดหนองเพียร อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี กระทั่งสำเร็จและทำพิธียกช่อฟ้าศาลาการเปรียญ พ.ศ. 2521
• พ.ศ. 2515 สร้างกุฏิสงฆ์ (หลังใหม่) วัดเกาะ
• พ.ศ. 2516 สร้างกำแพงแก้วรอบอุโบสถ และกำแพงหน้าวัด วัดเกาะ
• พ.ศ. 2517 สร้างหอสวดมนต์ (หลังใหม่) วัดเกาะ
• พ.ศ. 2517 เป็นผู้อุปถัมภ์ ปฏิสังขรณ์ วัดโพธิ์ศรีเจริญ อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี
• พ.ศ. 2518 เป็นผู้อุปถัมภ์ สร้างศาลาการเปรียญ วัดดงขี้เหล็ก อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี
• พ.ศ. 2519 ปฏิสังขรณ์กุฏิสงฆ์ (หลังเก่า) วัดเกาะ
• พ.ศ. 2522 เริ่มโครงการสร้างศาลาการเปรียญ (หลังใหม่) วัดเกาะ

งานสาธารณสงเคราะห์

• เป็นแพทย์แผนโบราณ ช่วยทำการรักษาอาการเจ็บป่วยของชาวบ้านทั้งในพื้นที่จังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดใกล้เคียง
• พ.ศ. 2476 - 2477 ช่วยเหลือทางราชการ พระยารามราชภักดี (ข้าหลวงประจำจังหวัดสุพรรณบุรี) กับ ขุนสมรรถชัยศรี (นายอำเภอศรีประจันต์) ในการปราบผู้ร้ายสำคัญ (เสือ) ที่กำลังอาละวาดสร้างความเดือดร้อนในจังหวัดสุพรรณบุรี
• พ.ศ. 2494 ช่วยเหลือทางราชการ นายบุรี พรหมลักขโณ (นายอำเภอศรีประจันต์) ในการเจรจาติดต่อขอบริจาคที่ดินจากราษฎร เพื่อทำถนนสายศรีประจันต์ - ดอนเจดีย์ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3038) ใช้ในการคมนาคม
• พ.ศ. ยังไม่พบข้อมูล เป็นประธานอุปถัมภ์ สร้างสถานีอนามัยตำบลวังหว้า (ปัจจุบันคือ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลวังหว้า) อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี
• พ.ศ. 2516 สนับสนุนพัฒนาหมู่บ้านวัดเกาะ ประกวดหมู่บ้านพัฒนา ชนะเลิศอันดับที่ 1 ของเขต และชนะเลิศอันดับที่ 1 ของภาคกลาง ประจำปี พ.ศ. 2516 - 2517 ของกระทรวงมหาดไทย

งานศึกษา

• พ.ศ. 2470 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรม สำนักศาสนศึกษาพระปริยัติธรรมวัดเกาะ
• พ.ศ. 2476 เป็นกรรมการคณะสงฆ์แขวงศรีประจันต์ ในการสอบพระธรรมวินัย โดย พระครูธรรมสารรักษา (พริ้ง วชิรสุวณฺโณ) เป็นประธาน
• พ.ศ. 2481 เป็นกรรมการศึกษา โรงเรียนประชาบาลวัดเกาะ
• พ.ศ. 2485 เป็นกรรมการ ตรวจธรรมสนามหลวง ชั้นตรี

งานศึกษาสงเคราะห์

• พ.ศ. 2477 เป็นผู้อุปถัมป์ ตั้งโรงเรียนประชาบาลวัดเกาะ โดย ขุนสมรรถชัยศรี (นายอำเภอศรีประจันต์) เป็นประธาน ใช้ศาลาการเปรียญและพื้นที่วัดเกาะเป็นสถานศึกษา
• พ.ศ. 2520 เป็นผู้อุปถัมภ์ โรงเรียนศึกษาผู้ใหญ่ รักขิตวันมุนี วัดโพธิ์เจริญ อำเภอเมืองสุพรรณบุรี จังหวัดสุพรรณบุรี โดย พระรักขิตวันมุนี (พระวิสุทธิสารเถร (ถิร ปญฺญาปโชโต)) วัดป่าเลไลยก์วรวิหาร ประธานอุปถัมภ์ เป็นผู้ลงนามแต่งตั้ง วันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2520

งานเผยแผ่

• เป็นพระวิปัสสนาจารย์
• เป็นพระธรรมกถึก แสดงพระธรรมเทศนา
• พ.ศ. 2521 เป็นประธานหน่วยอบรมประชาชน ประจำตำบลวังหว้า

งานพิเศษ

• พ.ศ. 2464 ร่วมกับคณะศิษย์พระครูปลื้ม วัดพร้าว (พระอุปัชฌาย์) จัดงานทำบุญอายุและหล่อรูปเหมือนพระครูปลื้ม
• พ.ศ. 2473 เป็นคณะจัดงานฌาปนกิจศพพระครูปลื้ม วัดพร้าว (พระอุปัชฌาย์)
• พ.ศ. 2502 จัดงานผูกพัทธสีมาอุโบสถ วัดเกาะ โดย พระธรรมวโรดม (สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณฺณสิริ)) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม สังฆมนตรีว่าการองค์การสาธารณูปการ เป็นประธาน วันที่ 10 - 14 เมษายน พ.ศ. 2502 (5 วัน 5 คืน)
• พ.ศ. 2508 - พ.ศ. 2509 เป็นคณะจัดงานศพและพิธีพระราชทานเพลิงศพ พระครูโอภาสพุทธิคุณ (กอง โอภาสโก) วัดโพธาราม
• พ.ศ. 2521 เป็นผู้อุปถัมภ์ พิธียกช่อฟ้าศาลาการเปรียญ วัดหนองเพียร อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี

เกียรติคุณ

• พ.ศ. 2501 ร่วมสังฆกรรม อุปสมบทภิกษุ ณ พระอุโบสถวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร กับพระธรรมวโรดม (สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณฺณสิริ)) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ได้รับคำชมจากพระธรรมวโรดมท่ามกลางคณะสงฆ์ในพระอุโบสถว่า "สวดได้ไพเราะ อักขระชัดเจน และเปลี่ยนวิภัตติได้โดยถูกต้อง มิต้องทัก" พร้อมมอบปากกาให้เป็นของขวัญ และนับแต่นั้นทั้งสองท่านจึงชอบพอเป็นพิเศษ ไปมาหาสู่กันเป็นประจำ
• พ.ศ. 2508 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ เป็นพระครูสัญญาบัตร ในราชทินนามที่ พระครูวรนาถรังษี โดยเป็นปีพิเศษที่ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช (รัชกาลที่ 9) ในพระบรมมหาราชวัง ด้วยพระองค์เอง เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2508^[8]

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2466 เป็น เจ้าอาวาสวัดเกาะ (สมัยที่ 1) สมณศักดิ์ที่ พระอธิการปุย ปุญฺญสิริ^[6]
• พ.ศ. 2470 เป็น เจ้าคณะหมวดบางงาม สมณศักดิ์ที่ เจ้าอธิการปุย ปุญฺญสิริ^[6]
• พ.ศ. 2495 เป็น เจ้าอาวาสวัดเกาะ (สมัยที่ 2) สมณศักดิ์ที่ พระอธิการปุย ปุญฺญสิริ^[6]
• พ.ศ. 2503 เป็น พระครูประทวน สมณศักดิ์ที่ พระครูปุย ปุญฺญสิริ ^[6]
• พ.ศ. 2508 เป็น พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสวัดราษฎร์ ชั้นตรี ในราชทินนามที่ พระครูวรนาถรังษี^[9]

• พ.ศ. 2518 เป็น พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสวัดราษฎร์ ชั้นโท ในราชทินนามเดิมที่ พระครูวรนาถรังษี^[6]

อาพาธ - มรณภาพ

บั้นปลายชีวิตพระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) ตั้งแต่ พ.ศ. 2511 เป็นต้นมา เริ่มมีสุขภาพไม่ดี อาพาธเป็นโรคหอบหืด และปัสสาวะไม่ออก (นิ่ว) วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2521 ท่านจึงนิมนต์พระในวัดทั้งหมด และคณะศิษย์ที่อยู่ใกล้ชิดขณะนั้น มาประชุมเพื่อเป็นสักขีพยานในการปลงสังขารและบริขารของท่าน  

เดือนตุลาคม พ.ศ. 2522 ท่านเริ่มอาพาธอีกครั้ง ครั้งนี้มีอาการไม่ดีนัก คณะศิษย์จึงขออนุญาตพาเข้ารับการรักษา แต่ท่านปฏิเสธด้วยปลงในสังขารแล้ว แต่คณะศิษย์ไม่อาจนิ่งเฉยได้ จำต้องขัดใจท่าน พาเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช อำเภอเมืองสุพรรณบุรี จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อมีอาการดีขึ้น แพทย์จึงอนุญาตให้กลับวัดได้ เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2522

เมื่อกลับถึงวัดเกาะ ท่านจึงอนุญาตให้ศิษย์เตรียมหีบศพไว้ และพูดเชิงล้อว่า "อย่าให้ใครใช้ก่อนนะ" หลังจากนั้นจึงสั่งเสียว่า "ฉันเองคงอยู่ด้วยไม่นาน ฝากศพด้วย"

ต่อมาท่านอาพาธด้วยโรคหอบหืดอีกครั้งหนึ่ง วันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2523 คณะศิษย์จึงพาเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช ครั้งนี้มีอาการค่อนข้างหนัก แต่ท่านมิได้บ่นร้องถึงทุกขเวทนาใดๆ ปกติหากห่างวัด ท่านจะเป็นห่วง พูดถึงวัดและชาวบ้าน แต่ครั้งนี้ท่านมิได้พูดถึง คล้ายกับว่าไม่มีห่วงใดๆ แล้ว มีเพียงผ้าไตรครองของท่านเท่านั้น ที่บอกกับศิษย์ให้นำมาไว้ใกล้ๆ ตัวท่าน เมื่อถึงวันใกล้ละสังขาร ท่านจึงบอกว่า "ฉันอยู่ไม่ทันสร้างศาลาฯ เสียแล้ว"^[2]

วันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 เวลา 16.11 น. ท่านละสังขาร ณ โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช ตรงกับวันศุกร์ ปีมะแม อันเป็นวันและปีเกิดของท่าน ซึ่งคนโบราณมีคติความเชื่อว่าตายวันตัว ถือว่าเป็นการสิ้นอายุขัย สิริอายุ 84 ปี 8 เดือน 8 วัน อุปสมบทได้ 62 พรรษา

การจัดการศพ

หลังละสังขาร คณะศิษย์ประชุมและมอบหมายให้ พระปลัดสกล ปญฺญาพโล (ภายหลังมีสมณศักดิ์ที่ พระครูสุวรรณปัญญารัต) รักษาการเจ้าอาวาสวัดเกาะในขณะนั้น เป็นประธานจัดการเรื่องงานศพ เริ่มจากอัญเชิญสรีระสังขารหลวงพ่อปุยกลับสู่วัดเกาะในวันเดียวกัน (8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523) มีพิธีสรงน้ำศพที่กุฏิหลวงพ่อปุย วันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523

พิธีบำเพ็ญกุศล สวดพระอภิธรรม เวลากลางคืน ตั้งแต่วันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 ต่อเนื่องจนถึงวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2523 , วันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 ครบ 7 วัน (สัตตมวาร) , วันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2523 ครบ 50 วัน (ปัญญาสมวาร) , วันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2523 ครบ 100 วัน (ศตมวาร)^[2]

หลังครบ 100 วัน (ศตมวาร) จึงกำหนดเก็บสังขารของท่านไว้ก่อน เพื่อให้ร่างได้อยู่ทันสร้างศาลาการเปรียญหลังใหม่ ซึ่งเป็นสิ่งสุดท้ายที่ท่านเริ่มโครงการไว้ให้ศิษย์ช่วยกันสานต่อให้แล้วเสร็จ กระทั่งเมื่อศาลาการเปรียญสร้างเสร็จ จึงอัญเชิญสรีระสังขารขึ้นประดิษฐาน วันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2527

วันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2530 เวลา 16.00 น. อัญเชิญสรีระสังขารจากศาลาการเปรียญขึ้นสู่ฌาปนสถานชั่วคราว (เมรุลอย 5 ยอด) ซึ่งตั้งอยู่ที่ลานหน้าศาลาการเปรียญ กลางคืนมีพิธีบำเพ็ญกุศล สวดพระอภิธรรม , วันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2530 พระสงฆ์สวดมาติกา บังสุกุล ศราทธพรตคาถา เวลา 16.00 น. พระราชทานเพลิงศพ , วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2530 ช่วงเช้า พิธีสามหาบ เก็บอัฐิ^[10]

สิ่งเกี่ยวเนื่อง - อนุสรณ์

• ศาลาการเปรียญวรนาถรังษี เป็นศาลาที่พระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) ริเริ่มโครงการสร้าง เมื่อ พ.ศ. 2522 แต่มรณภาพ วันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 ก่อน , เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2523 ทางวัดจึงดำเนินการรื้อศาลาการเปรียญหลังเก่า เพื่อใช้พื้นที่ดำเนินการสร้างศาลาการเปรียญหลังใหม่ , วันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2523 มีพิธีวางศิลาฤกษ์และยกเสาศาลาฯ โดย สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินฺธโร) วัดสามพระยา กรุงเทพมหานคร เป็นประธาน , เมื่อสร้างเสร็จคณะศิษย์จึงอัญเชิญสรีระสังขารพระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) ขึ้นประดิษฐานบนศาลาฯ วันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2527 และตั้งชื่อว่า "ศาลาการเปรียญวรนาถรังษี" เพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงท่าน

• รูปเหมือนหลวงพ่อปุย สร้างภายหลังพระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) มรณภาพแล้ว ภายในบรรจุอัฐิท่าน ปัจจุบันประดิษฐานบนศาลาการเปรียญวรนาถรังษี สามารถเข้าไปสักการะบูชาได้ทุกวัน

• วันบูรพาจารย์วัดเกาะ เป็นวันคล้ายวันมรณภาพพระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) มีพิธีบำเพ็ญกุศลทักษิณานุปทาน และถวายภัตตาหารเพล วันที่ 8 กุมภาพันธ์ ของทุกปี

ศิษย์

ศิษย์พระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ) อาทิ^[6]

• พระครูโอภาสพุทธิคุณ (กอง โอภาสโก) วัดโพธาราม จังหวัดสุพรรณบุรี
• พระสมุทรธรรมคณี (จำลอง อาสโภ) ป.ธ.5 วัดกลางเหนือ จังหวัดสมุทรสงคราม
• พระครูสุวรรณปัญญารัต (เซ้ง, สกล ปญฺญาพโล) วัดเกาะ จังหวัดสุพรรณบุรี
• พระสมุห์ทองชุบ รกฺขิโต วัดเกาะ จังหวัดสุพรรณบุรี
• พระปริยัติคุณาภรณ์ (เฉลี่ย สิริธโร) ป.ธ.3 วัดธัญญวารี จังหวัดสุพรรณบุรี
• พระธรรมวชิรนายก (ปรีชา อภิวณฺโณ) ป.ธ.9 วัดราชบุรณราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร
• พระครูพิพัฒน์สุวรรณาภรณ์ (วิชัย จนฺทโชโต) วัดหนองเพียร จังหวัดสุพรรณบุรี
• พระพรหมโมลี (สุชาติ ธมฺมรตโน) ป.ธ.9 วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
• พระราชวิริยาลังการ (สุบิน ธีรวํโส) ป.ธ.9 ดร. วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
• พระสุนทรกิจโกศล (เสวย ชนสโภ) ป.ธ.6 ดร. วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร
• พระครูภาวนาวิจิตร (สำรวย จารุวณฺโณ) ป.ธ.5 วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร

• นายเตือน บุญแย้ม
• พันเอก สุวัจน์ บัวทอง
• รศ.เชาวน์ มณีวงษ์
• ดร.เสริม วงษ์จันทร์ ป.ธ.9
• ผศ.ดร.สมชาย ลำดวน ป.ธ.3
• ดร.วิทยา ศรีชมภู
• พันเอก มานพ เมืองแก้ว ป.ธ.9
• นายบุญพา มีชนะ ป.ธ.9
• ฯลฯ

อ้างอิง

1. "ตำนาน "หลวงพ่อปุย วัดเกาะ"เกจิดังเมืองสุพรรณบุรี". tnews. 2018-12-11.
2. พระปลัดสกล ปญฺญาพโล. (2523). ประวัติพระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ). กรุงเทพฯ: อาทรการพิมพ์.
3. มนัส โอภากุล. (2549, กันยายน). หลวงพ่อปุย วัดเกาะ. ลานโพธิ์. 32(959): 18 - 19.
4. ประสิทธิ์ศักดิ์ ตันตยาทร. (2517, ตุลาคม). หลวงพ่อปุย. สิ่งศักดิ์สิทธิ์ พระพุทธรูป พระเครื่อง. 2(25): 9 - 13.
5. พระครูประภัศร์ธรรมาภรณ์. (2510). อนุสสรณ์งานทำบุญอายุครบ 76 ปี พระครูประภัศร์ธรรมาภรณ์ (แต้ม ปุญฺญสุวณฺโณ). กรุงเทพฯ: บูรณะการพิมพ์.
6. พีระศักดิ์ สุนทรวิภาต. (2563). ที่ระลึก 125 ปีชาตกาล 40 ปีมรณภาพ พระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กุศลบุญการพิมพ์.
7. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานวิสุงคามสีมา, เล่ม 70, ตอน 54, 18 สิงหาคม 2496, หน้า 958
8. ประสิทธิ์ศักดิ์ ตันตยาทร. (2517, พฤศจิกายน). หลวงพ่อปุย. สิ่งศักดิ์สิทธิ์ พระพุทธรูป พระเครื่อง. 2(26): 41 - 46.
9. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์ เล่ม 82, ตอน 111 ง, 23 ธันวาคม พ.ศ. 2508, หน้า 11
10. พระครูสุวรรณปัญญารัต. (2530). รายละเอียดการแบ่งงาน เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ พระครูวรนาถรังษี (หลวงพ่อปุย ปุญฺญสิริ). ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

แหล่งข้อมูลอื่น

ก่อนหน้า		พระครูวรนาถรังษี (ปุย ปุญฺญสิริ)		ถัดไป
พระอาจารย์แคล้ว		เจ้าอาวาสวัดเกาะ สมัยที่ 1 (พ.ศ. 2466 — พ.ศ. 2485)		พระอาจารย์ฉ่อย อุตฺตมสาโร
ไม่พบข้อมูล		เจ้าคณะหมวดบางงาม (พ.ศ. 2470 – พ.ศ. 2485)		ไม่พบข้อมูล
พระอาจารย์เกี้ยน		เจ้าอาวาสวัดเกาะ สมัยที่ 2 (รักษาการ พ.ศ. 2489 – พ.ศ. 2495) (เจ้าอาวาส พ.ศ. 2495 – พ.ศ. 2523)		พระครูสุวรรณปัญญารัต (เซ้ง, สกล ปญฺญาพโล)
พระครูโอภาสพุทธิคุณ (กอง โอภาสโก)		เจ้าคณะตำบลบางงาม (พ.ศ. 2509 – พ.ศ. 2523)		พระครูสุวรรณปัญญารัต (เซ้ง, สกล ปญฺญาพโล)