สมเด็จพระวันรัต นามเดิม ทรัพย์ สุนทรัตต์ ฉายา โฆสโก เป็นสมเด็จพระราชาคณะฝ่ายมหานิกาย ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาสวัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร สังฆมนตรีว่าการองค์การปกครอง[1] สมาชิกสังฆสภา กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก และผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
ประวัติ
ชาติกำเนิด
สมเด็จพระวันรัต มีนามเดิม ทรัพย์ สุนทรัตต์ เกิดเมื่อวันจันทร์ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ปีมะโรง ตรงกับวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2447 เป็นบุตรคนที่สามของนายอ๋ากับนางอ่ำ ภูมิลำเนาอยู่ตำบลวัดร้อยไร่ อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้ศึกษาจนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลกรุงเก่า ปัจจุบันคือ โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในปี พ.ศ. 2463
อุปสมบท
เมื่อ พ.ศ. 2465 ได้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดดาวดึงษาราม โดยมีพระเทพโมลี (เฮง เขมจารี) เป็นพระอุปัชฌาย์ ถึงวันศุกร์ที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2467 ได้อุปสมบท ณ วัดสังเวชวิศยาราม โดยมีสมเด็จพระวันรัต (จ่าย ปุณฺณทตฺโต) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระราชเวที (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระครูศีลขันธสุนทร (พัน) เป็นพระอนุสาวนาจารย์
การศึกษาพระปริยัติธรรม
สมเด็จพระวันรัต สอบได้นักธรรมชั้นโทในปี พ.ศ. 2468 และสอบได้เปรียญธรรม 6 ประโยค ในปี พ.ศ. 2473
ตำแหน่ง
- 22 เมษายน พ.ศ. 2518 กระทรวงศึกษาธิการประกาศว่ามีพระบัญชาแต่งตั้งให้เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เนื่องจากสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) สมเด็จพระสังฆราช เสด็จไปฏิบัติศาสนกิจที่สหรัฐตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน ถึง 1 พฤษภาคม พ.ศ 2518[2]
- 20 มิถุนายน พ.ศ. 2518 กระทรวงศึกษาธิการประกาศว่ามีพระบัญชาแต่งตั้งให้เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เนื่องจากสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) สมเด็จพระสังฆราช เสด็จเยี่ยมประเทศศรีลังกาตั้งแต่วันที่ 18-29 มิถุนายน พ.ศ 2518[3]
สมณศักดิ์
- 1 มีนาคม พ.ศ. 2479 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระญาณโศภน[4]
- พ.ศ. 2489 เป็นพระราชาคณะเสมอชั้นราชในราชทินนามเดิม
- 5 ธันวาคม พ.ศ. 2495 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพมุนี ศรีวิสุทธศีลาจารย์ ญาณนายก ตรีปิฎกธาดา มหาคณิศร บวรสังฆาราม คามวาสี[5]
- 5 ธันวาคม พ.ศ. 2500 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมรัตนากร สุนทรพรหมปฏิบัติ สมณวัตรโกศล วิมลปิฎกธาดา ทักษิณศาสนาทร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี[6]
- 5 ธันวาคม พ.ศ. 2504 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระธรรมวโรดม บรมญาณอดุล สุนทรนายก ตรีปิฎกคุณาลังการวิภูสิต บริหารกิจสาทร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี[7]
- 5 ธันวาคม พ.ศ. 2515 เป็นสมเด็จพระราชาคณะ สมเด็จพระวันรัต ปริยัติพิพัฒนพงศ์ วิสุทธิสงฆปริณายก ตรีปิฎกโกศล วิมลคัมภีรญาณสุนทร มหาคณะปธานาดิศร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี[8]
มรณภาพ
สมเด็จพระวันรัต ถึงแก่มรณภาพด้วยภาวะหัวใจวาย ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2520 เวลา 16.30 น. สิริอายุได้ 72 ปี 337 วัน ได้รับพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2520
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- บรรณานุกรม
- กรมศิลปากร. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 450 หน้า. ISBN 974-417-530-3
- ธนิต อยู่โพธิ์. ตำนานสมณศักดิ์ พระวันรัต และ สมเด็จพระราชาคณะผู้ทรงสมณศักดิ์ สมเด็จพระวันรัตในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : ศิวพร, 2516. 447 หน้า. หน้า 155-158.
- วัดสังเวชวิศยาราม. ประมวลพระธรรมเทศนาสมเด็จ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์การศาสนา, 2520. 142 หน้า. [พิมพ์เป็นอนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ (สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสกมหาเถร)]
