பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு

பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு
Praseodymium(III) iodide

பெயர்கள்
வேறு பெயர்கள் பிரசியோடைமியம் மூவயோடைடு
இனங்காட்டிகள்
சிஏஎசு எண்	13813-23-5
ChemSpider	75566
EC number	237-466-1
InChI InChI=1S/3HI.Pr/h3*1H;/q;;;+3/p-3 Key: PVEVRIVGNKNWML-UHFFFAOYSA-K
யேமல் -3D படிமங்கள்	Image
பப்கெம்	83744
SMILES I[Pr](I)I
பண்புகள்
மூலக்கூறு வாய்பாடு	PrI3
வாய்ப்பாட்டு எடை	521.619 கி/மோல் 683.75652 கி/மோல் (ஒன்பது நீரேற்று)
தோற்றம்	நீர் உறிஞ்சும் திறன் பச்சை நிறப் படிகங்கள்
அடர்த்தி	5.8 கி/செ.மீ^3[1]
உருகுநிலை	738 °C (1,360 °F; 1,011 K)[1]
கொதிநிலை	1,380 °C (2,520 °F; 1,650 K)
நீரில் கரைதிறன்	213.9 கி/100 மி.லி[2]
தீங்குகள்
GHS pictograms
GHS signal word	அபாயம்
en:GHS hazard statements	H317, H360
தொடர்புடைய சேர்மங்கள்
ஏனைய எதிர் மின்னயனிகள்	பிரசியோடைமியம்(III) புளோரைடு பிரசியோடைமியம்(III) குளோரைடு பிரசியோடைமியம்(III) புரோமைடு
ஏனைய நேர் மின்அயனிகள்	சீரியம்(III) அயோடைடு நியோடிமியம் அயோடைடு
மாறுதலாக ஏதும் சொல்லவில்லை என்றால் கொடுக்கப்பட்ட தரவுகள் யாவும் பொருள்கள் அவைகளின் இயல்பான வெப்ப அழுத்த நிலையில் (25°C, 100kPa) இருக்கும். வார்ப்புரு மேற்கோள்கள்

பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு (Praseodymium(III) iodide) என்பது PrI3 என்ற மூலக்கூற்று வாய்ப்பாட்டால் விவரிக்கப்படும் ஒரு கனிம வேதியியல் சேர்மமாகும். பிரசியோடைமியமும் அயோடினும் சேர்ந்து பச்சை நிறப்படிகங்களாக பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு உருவாகிறது. இச்சேர்மம் தண்ணீரில் கரையும்.

தயாரிப்பு

• மந்த வாயுச் சூழலில் பிரசியோடைமியத்துடன் அயோடினைச் சேர்த்து சூடுபடுத்தினால் பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு உருவாகும்:^[1]

2Pr + 3I₂ ---> 2PrI₃

• பிரசியோடைமியத்துடன் பாதரச(II) அயோடைடைச் சேர்த்து சூடுபடுத்தினாலும் பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு உருவாகும்:^[4]

2Pr + 3HgI₂ --->2PrI₃ + 3Hg

இயற்பியல் பண்புகள்

பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு பச்சை நிற படிகங்களாக உருவாகிறது. இப்படிகங்கள் தண்ணீரில் கரையும்.^[5] செஞ்சாய்சதுரப் படிகங்களாக உள்ள இவை நீருறிஞ்சும் தன்மை கொண்டவை.^[1] Cmcm (எண். 63) என்ற இடக்குழுவில் a = 4.3281(6) Å, b = 14.003(6) Å மற்றும் c = 9.988(3) Å. என்ற அணிக்கோவை அளவுருக்களுடன்^[6] பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு PuBr₃ வகை படிக உருவத்தை ஏற்றுக்கொண்டுள்ளது.^[4][7] இடைநிலை கட்டமான 2PrI₃·PrOI மூலம் பிரசியோடைமியம் ஆக்சியயோடைடு மற்றும் பிரசியோடைமியம் ஆக்சைடு (5PrOI·Pr₂O₃) ஆகியவற்றின் கலவையாக சிதைகிறது.^[8]

வினைகள்

• பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு ஐதரசீனுடன் சேர்ந்து I₃Pr·3N₂H₄·4H₂O போன்ற சேர்மங்களை உருவாக்குகிறது. இவை வெளிர் நிறப் மஞ்சள் படிகங்கள் ஆகும். மெத்தனாலில் இவை கரையும். தண்ணீரில் சிறிதளவு கரையும். பென்சீனில் கரையாது. (d_{20 °C} = 2.986 g/cm³)^[9]

• யூரியாவுடன் சேர்ந்து I₃Pr·5CO(NH₂)₂ போன்ற சேர்மங்களைக் கொடுக்கிறது. இவை வெளிர் பச்சை நிறப் படிகங்களாகும்.^[10]

• தயோயூரியாவுடன் சேர்ந்து I₃Pr·2CS(NH₂)₂·9H₂O போன்ற சேர்மங்களைக் (d = 2.27 கி/செ.மீ³) கொடுக்கிறது. இவை பச்சை நிறப் படிகங்களாகும்.^[5][11]

• பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு மற்ற இலேசான அருமண் அயோடைடுகள் (La-Ho) போன்ற அதே அமைப்பை ஏற்றுக்கொள்கிறது இதில் ஒரு முக்கோண மூவுச்சி பட்டகம், ஒன்பது நீரேற்ற அயனி ([Pr(OH₂)₉]³⁺ ) மற்றும் அயோடைடு அயனி ஆகியவை உள்ளன.^[12]

• பிரசியோடைமியம்(III) அயோடைடு உயர் வெப்பநிலையில் பிரசியோடைமியம் உலோகத்துடன் வினைபுரிந்து பிரசியோடைமியம் ஈரயோடைடைக் கொடுக்கிறது.

2 PrI₃ + Pr → 3 PrI₂

மேற்கோள்கள்

1. Haynes, William M. (2016-06-22). CRC Handbook of Chemistry and Physics (in ஆங்கிலம்). CRC Press. pp. 2016–2652. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-1-4987-5429-3.
2. Solubility_Table_Zh.PDF_version.pdf
3. "Praseodymium triiodide". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (in ஆங்கிலம்).
4. Asprey, L. B.; Keenan, T. K.; Kruse, F. H. (1964). "Preparation and Crystal Data for Lanthanide and Actinide Triiodides". Inorg. Chem. 3 (8): 1137–1141. doi:10.1021/ic50018a015. https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc867868/. 
5. "Solubility_Table_Zh" (PDF). 27 August 2016.
6. E. Warkentin, H. Bärnighausen (1979), "Die Kristallstruktur von Praseodymdiiodid (Modifikation V)", Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie (in German), vol. 459, no. 1, pp. 187–200, எண்ணிம ஆவணச் சுட்டி:10.1002/zaac.19794590120
7. Wells, A. F. (1984). Structural Inorganic Chemistry (5th ed.). Oxford University Press. p. 421. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0-19-965763-6.
8. Heiniö, Outi; Leskelä, Markku; Niinistö, Lauri; Tuhtar, Dinko; Sjöblom, Johan; Strand, T. G.; Sukhoverkhov, V. F. (1980). "Structural and Thermal Properties of Rare Earth Triiodide Hydrates.". Acta Chemica Scandinavica 34a: 207–211. doi:10.3891/acta.chem.scand.34a-0207. பன்னாட்டுத் தர தொடர் எண்:0904-213X. 
9. Uchenye zapiski: Serii︠a︡ khimicheskikh nauk (S.M. Kirov adyna Azărbai̐jan Dȯvlăt Universiteti; 1977), trang 37. Truy cập 1 tháng 1 năm 2021.
10. Russian Journal of Inorganic Chemistry, Tập 18,Phần 2 (British Library Lending Division with the cooperation of the Royal Society of Chemistry, 1973), trang 1655. Truy cập 1 tháng 1 năm 2021.
11. Villars, Pierre; Cenzual, Karin; Gladyshevskii, Roman (24 July 2017). Handbook of Inorganic Substances 2017 (in ஆங்கிலம்). Walter de Gruyter GmbH & Co KG. p. 5090. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-3-11-043655-6.
12. Timofte, T.; Babai, A.; Meyer, G.; Mudring, A.-V. (2005). "Praseodymium triiodide nonahydrate". Acta Crystallogr. E 61 (6): i94–i95. doi:10.1107/S1600536805012857. Bibcode: 2005AcCrE..61I..94T.