Ukraina (ukrainakielân Україна [ukrɑˈjinɑ]) lii jiečânâs staatâ Nuorttâ-Euroopist. Ukraina uáivikaavpug lii Kiova.
Historjá
Porgemáánu 24. peeivi 1991 Ukraina šoodâi jiečânâssân Sovjetlittoost. Ive 2014 Ruoššâ volliittij maadâ-Ukrainast leijee Krimân já väldidij tom. Tooláá iđedist kuovâmáánu 24. peeivi 2022 Ruoššâ volliittij Ukrainan uđđâsist, taan keerdi meiddei Vielgis-Ruošâ já Krim peht.[1]
Eennâmtiätu
Ukraina vijđodâh lii 603 550 km², mast 24 220 km² lii čääci.[2] Vijđoduv mield Ukraina lii maailm 48. stuárráámus staatâ[2] sehe Euroop nubben stuárráámus staatâ já stuárráámus ollásávt Euroopist leijee staatâ.
Sajadâh já rääjih
![]()
Karpaatij aalmuglâšmecci lii viestâr-Ukrainast.
Ukraina lii staatâ Nuorttâ-Euroopist. Ton ránnjástaatah láá nuorttân Ruoššâ, tavveen Vielgis-Ruoššâ já uárjin Puola, Slovakia, Uŋgar, Romania já Moldova. Ukrainast staatârääjih láá ohtsis 5 581 km.[2] Kuhemus rääji lii 1 944 km rääji Ruoššáin.[2] Uánihumos rääji vist lii 97 km rääji Slovakiain.[2] Ukraina máddáábeln láá Azovameerâ já Čapismeerâ. Merâriddo lii ohtsis 2 782 km.
Hoverla lii Ukraina alemus vääri.
Morfologia
Ukraina alemus saje lii Hoverla čokke (2 061 m) Viestâr-Karpaatijn, Karpaatij aalmuglâšmeecist viestâr-Ukrainast.[2] Ton vyeligumos saje vist lii Čapismeerâ riddo (0 m).[2]
Haldâttâh já politiik
Ukraina staatâhäämi lii semipresidentlâš täsiväldi.
Haaldâtlâš jyehim
Ukraina kuávluh já kaavpugeh sehe Krim autonomisâš täsiväldi
Ukraina lii juohhum 24 kuávlun, Krim autonomisâš täsivááldán já kyevti kaavpugân (ukrainakielân місто): Sevastopol já Kiova.
Kuávluhaldâttuv nube tääsist Ukraina kuávluh já Krim autonomisâš täsiväldi láá juohhum syeinimáánu 2020 rääjist 136 pirrâdâhân (ukrainakielân район).
Viehâdâh
Kaavpugeh
Ukraina stuárráámus kaavpug lii ton uáivikaavpug Kiova. Tavenuorttâ-Ukrainast lii staatâ nubben stuárráámus kaavpug Harkova. Kuálmádin stuárráámus kaavpug lii ive 2014 rääjist Odessa. Ovdil 2014 tot lâi Dnipro, mii lii tääl niäljádin stuárráámus kaavpug.
Fáádást eres soojijn
Käldeeh
.svg)
