Šuštarski hidraulički sistem

32°2′39″N 48°51′29″E / 32.04417°N 48.85806°E / 32.04417; 48.85806

Šuštarski hidraulički sistem
Svjetska baštinaUNESCO
 Iran
Šuštarski hidraulički sistem na mapi Irana
Šuštarski hidraulički sistem
Šuštarski hidraulički sistem
Lokacija Šuštarskog hidrauličkog sistema u Iranu
Registriran:2009. (33. zasjedanje)
Vrsta:Kulturno dobro
Mjerilo:i, ii, v
Ugroženost:no
Referenca:UNESCO

Šuštarski hidraulički sistem (perz. سازه‌های آبی شوشتر) je kompleksni historijski sistem za navodnjavanje smješten u staroj jezgri Šuštara, grada na obali Karuna u pokrajini Huzestan na jugozapadu Irana. Sistem se sastoji od niza brana, kanata, vodovoda, vjetrenjača, te utvrde Salasel kao kontrolne jedinice. Glavnina građevina datira se u sasanidsko razdoblje (3.7. v.), a najstariji ostaci potječu iz ahemenidskih vremena (7.4. v. pne.) odnosno razdoblja vladavine Darija Velikog. Osim iranskih, hidraulički sistem sinteza je i drevnih elamskih i mezopotamskih kao i rimskih tehnoloških umijeća.

Ostaci mosta (brane) Band-e Kaisar (Cezarov most, Valerijanov most ili Šadirvan)

Potonji primjer jest Band-e Kaisar (Cezarov most, Valerijanov most ili Šadirvan), mostovna brana. Prvu branu, koju su izgradili Sasanidi nije radila kako treba. Ponovo su je gradili poraženi rimski vojnici iz bitke kod Edese. Rađena je u tri etape. U prvom koraku rijeka je preusmjerena prema Ab-i Gargaru, kanalu koji se odvaja od Karuna na tački uzvodno od gradilišta brane, da bi se vratila u glavna rijeka oko 50 km južno. Ostrvo nastalo preusmjeravanjem, nazvano je Mianâb ("raj"), poznato po plantažama voćnjaka i kultivisanom zemljištu. Most je bio i dio komunikacije između Pasargada i sasanidske prijestolnice Ktezifonta. Zahvaljujući sistemu navodnjavano je oko 40.000 ha poljoprivrednih površina, a unatoč djelomičnom propadanju i danas je funkciji. Više je puta dograđivan i popravljan u islamskom periodu, a u upotrebi je ostao do kraja 19. vijeka kada je djelomično urušen zbog snažnih poplava.[1]

Svjetska baština

Šuštarski hidraulički sistem upisan je 2009. god. na popis UNESCO-ve Svjetske baštine kao "remek-djelo stvaralačkog genija".[2][3]

Hidraulični sistem je bogat u pogledu raznolikosti graditeljskih struktura i njihovoj konstrukciji i sastavljen je od 13 građevinskih jedinica: Mizanska brana, Kolah Farangi toranj, Gargarski kanal, Gargarski most-brana, područje vodenica i vodopada, Borj Ajar most-brana, Khoda Afrain brana, Salaselska tvrđava, Darijev kanal, Šadorvan most-brana, Band-e Khak brana, Cezarov most, Šarabdar brana.

Veze

Vanjske veze

Ostali projekti
U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: Šuštarski hidraulički sistem

Izvori

  1. „Shushtar hidraulični sistem: službeno uvjerava u pogledu standarda restauracije, zabrinutosti za sigurnost”. Teheran times, 19.11.2023. Pristupljeno 8. 1. 2025. (ru)
  2. „Iran, spomenici upisani na listu svjetske baštine”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 10. 1. 2025. 
  3. „Istorijski hidraulični sistem Šustar”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 8. 1. 2025. (en)

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!