Svend Estridsen

Svend II Estridsson (Sven, Svein ili Sweyn)
kralj Danske
Vladavina	1047–1076[1]
Prethodnik	Magnus Dobri
Nasljednik	Harald III od Hena
Suprug/a	Gyda of Sweden Gunnhildr Sveinsdóttir Tora Torbergsdatter
Potomstvo	Harald III Hen Knut IV Sveti Oluf I Hunger Erik I Svedobri Niels I Ingerid, kraljica Norveške Sweyn Križar Svend Tronkræver Sigrid Svendsdatter
Puno ime	Sweyn Estridsson Ulfsson
Kuća	Estridsen
Otac	Ulf Jarl
Majka	Estrid Svendsdatter
Rođen/a	c. 1019 Engleska
Umro/la	28. april 1076 Søderup
Religija	rimokatoličanstvo

Svend II Estridsen^[2] (staronordijski: Sveinn Ástríðarson, (c. 1019 – 28. april 1076) bio je kralj Danske od 1047. do svoje smrti. Bio je sin Ulfa Jarla i Estrid Svendsdatter. Bio je oženjen tri puta i imao preko 20 djece, među kojima su se našla petorica budućih kraljeva - Harald III Hen, Knut IV Sveti, Oluf I Hunger, Erik I Svedobri te Niels. Svendovu vladavinu su obilježili česti ratovi, u kojima je iskazao veliku ličnu hrabrost, ali uglavnom doživljavao neuspjehe.

Rani život

Rodio se u Engleskoj,^[3] kao sin norveškog velikodostojnika Ulfa Jarla i Estrid Svendsdatter, kćeri kralja Svena Rašljobradog i sestre dansko-engleskog kralja Knuta Velikog. Sven se od malena spremao za vojnički poziv, te je neko vrijeme služio u vojsci švedskog kralja Anunda Jakoba.^[3] Oko godine 1040. je vodio pljačkaške pohode po sjevernoj Njemačkoj, odnosno u području Elbe-Weser ali je uhvaćen i zarobljen od strane trupa bremenskog nadbiskupa; bio je, međutim, pušten ubrzo nakon toga.^[4]

Svenda je Knutov sin i nasljednik Hartaknut proglasio jarlom^[3] i poslao na pohod protiv Norveške, u kojoj se kraljem proglasio Magnus Dobri. Pohod je završio neuspjehom.^[4] Nakon Hartaknutove smrti 1042. godine, Magnus je sebe proglasio danskim kraljem; tada je Svend proglašen jarlom Jyllanda.^[5] Sweyn fought for Magnus at the Battle of Lyrskov Heath in 1043.^[4] Svend se borio za Magnusa u bitci kod Lyrskov Heatha 1043. godine, te je svojom hrabrošću ostavio tako dobar dojam na danske plemiće, da su ga oni u Viborgu proglasili kraljem.^[5] To je odmah dovelo do novog sukoba sa Magnusom; Svend je prisiljen bježati u Švedsku gdje je sebi stvorio uporište u Skaniji.^[4]

Kada se godine 1045. Magnusov stric Harald Hardrada vratio u Norvešku iz egzila, odmah je sklopio savez sa Svendom protiv Magnusa. Na to je Magnus reagirao pristajanjem da sa Haraldom podijeli prijestolje.^[3] Godine 1047. je Magnus umro, a prije toga je na samrti odredio kako će njegovo kraljevstvo biti podijeljeno - Harald će dobiti Norvešku, a Svend Dansku.^[5] Kada je Svend za to čuo, zarekao se Bogu da neće dozvoliti da ikada izgubi vlast u Danskoj.^[6]

Vladavina

Svend se na početku svoje vladavine nastojao vezati za Sveto Rimsko Carstvo, odnosno za cara Heinricha III, kome je pomagao u borbi protiv slavenskih Ljutiča. Prve godine Svendove vladavine su, međutim, obilježili sukobi s Haraldom, koji je sa svojom flotom pljačkao danske obale. Godine 1050. je Harald zauzeo i opustošio Hedeby, a potom i Aarhus. Godine 1062. je došlo do pomorske bitke kod Nise u kojoj je Svend teško poražen. Sukobi su završeni tek sporazumom iz 1064. godine kojim se Harald odrekao svih prisizanja na dansku krunu, a kako bi se mogao posvetiti pripremama za invaziju Engleske.

Haraldova pogibija u bitci kod Stamford Bridgea 1066. je Svendu omogućila da konačno konsolidira svoju vlast, te se posveti kako unutrašnjim reformama, tako i vojnim pohodima izvan danskih granica. Za potonje mu je priliku pružilo normansko osvajanje Engleske. Ispočetka je podržavao anglosaksonskog princa Edgara Aethelinga koji je nakon bitke kod Hastingsa pružao otpor normanskim osvajačima; godine 1069. mu je pomoć poslao dansku vojsku koja je zauzela York. Međutim, čim je primio novac od Williama Osvajača svog štićenika je ostavio na cjedilu i prisilio na bijeg na Škotsku. Svend je nedugo prije smrti, godine 1074/75. poduzeo još jedan, ali neuspjeli pokušaj da zauzme Englesku ili njen dio.

Njegovim reformskim nastojanjima je dosta pomogao ugled među običnim narodom, tako i za tadašnje evropske standarde prilično dobro obrazovanje. Svend je govorio i pisao grčki i latinski, te inzistirao da se latinski koristi u službenoj upotrebi, kako bi njegovi podanici i službenici mogli ravnopravno pregovarati s drugim evropskim državama. Također je nastojao da među biskupima i druge crkvene velikodostojnicima bude što više Danaca umjesto Nijemaca, koji su dominirali crkvenom upravom; njegova nastojanja da Danska dobije vlastitu nadbiskupiju i tako potvrdi svoju nezavisnost su urodila plodom tek iza njegove smrti. Oko godine 1070. je u Dansku došao bremenski nadbiskup Adalbert i bio duboko impresioniran kraljevim obrazovanjem i kulturom. Još je važniji bio susret sa kroničarom Adamom Bremenskim kome je detaljno ispričao historiju svoje porodice i nordijskih zemalja, a što je kasnije postalo jedan od najvažnijih izvora za historiju ranog srednjeg vijeka u tom dijelu Evrope. Naslijedio ga je nezakoniti sin Haralda Hena, koji će umrijeti nekoliko godina kasnije.

Svend se često od danskih historiografa naziva posljednjim vikinškim i prvim srednjovjekovnim kraljem Danske.

Preci

Povezano

• Wikimedia Commons ima multimedijalne datoteke vezane za: Svend Estridsen

Izvori

1. Monarkiet i Danmark – Kongerækken at The Danish Monarchy
2. Također se navodi kao Sven, Svein, Sweyn i Swen a prezime kao Estridson, Estridsson ili Estridsøn.
3. Bricka, Carl Frederik, Dansk Biografisk Lexikon, vol. XVII [Svend Tveskjæg – Tøxen], 1903, pp.3–5.
4. Stefan Pajung, Artikel: Svend Estridsen ca. 1019-1074/76 Arhivirano 2012-03-18 na Wayback Machine-u, danmarkshistorien.dk, Univerzitet u Aarhusu, 19. I 2010
5. Louise Kæmpe Henriksen, Historiske Personer – Svend Estridsen – konge af Danmark 1047–74. Arhivirano 2012-04-06 na Wayback Machine-u, vikingeskibsmuseet.dk
6. Huitfeldt, Arild. Danmarks Riges Krønike

Svend Estridsen Kuća Estridsen Rođen/a: cca. 1019 Umro/la: 28. april 1076
Kraljevske titule
Prethodi: Magnus Dobri	kralj Danske 1047–1076	Slijedi: Harald III