Stromness

Stromness Strumnis
Pogled na grad i luku Pogled na grad i luku
Koordinate: 58°57′N 3°18′W
Država	Ujedinjeno Kraljevstvo
Sastavna država	Škotska
Područni savjet	Orkney
Površina
- Ukupna	0.89 km²[1]
Stanovništvo (2011.)
- Grad	1,758[1]
- Gustoća	1,975.3[1]
Vremenska zona	UTC+0 (UTC)
Poštanski broj	KW16
Pozivni broj	01856
Karta
Stromness

Stromness (škotski: Strumnis) je drugi po veličini grad Arhipelaga Orkney od 1,758 stanovnika^[1] i njegova najveća na luka.

Administrativno podpada pod područno vijeće (council area) - Orkney.

Geografske karakteristike

Stromness leži na zapadnom dijelu (West Mainland) najvećeg otoka tog arhipelaga Mainland, i to u manjoj uvali Hamnavoe koja se nalazi na jugu i gleda na veliko unutrašnje more okrnejskih otoka Scapa Flow. Do administrativnog centra Kirkwall ima 14 km.

Stromness je pitoreskni gradić uskih kamenom popločenih uličica, sa nekoliko starih dobro očuvanih kamenih građevina.

Historija

Stromness je počeo nicati krajem 16. vijeka, kao sigurna luka za prihvat brodova^[2] u nemirnom Sjevernom moru.^[2]

Oko 1627. izrastao je u naselje od petstotinjak stanovnika, od kojih se većina bavila poslovima vezanim uz more.^[2]

Pravi razvoj Stromnessa počeo je zajedno sa ratovima između Britanije i Francuske, između 1688. - 1815., kad je plovidba La Mancheom postala suviše riskantna, pa su zbog sigurnosti radije plovili oko sjeverne Škotske.^[2]

Početkom 18. vijeka pojavila se Hudson's Bay Company i počela regrutirati ljude iz Stromnessa za rad u Novome svijetu, ona je od 1791. imala i svog agenta u gradu. U to vrijeme izbio je i sukob sa susjednim rivalskim i kraljevskim Kirkwallom, u koji se slivala većina prihoda od poreza i carina, jer su po tadašnjim škotskim zakonima - jedino kraljevski gradovi imali pravo poslovati sa inozemstvom. Lokalni trgovci su se dugo borili protiv tog, čak su to potegli do Doma lordova, na kraju su uspjeli srušiti taj zakon.^[2]

Od kraja 18. vijeka Stromness je počeo biti polazna luka za kitolovce, gradić od nekih 3000 stanovnika.^[2] Stromness je 1817. dobio status baronskog grada, i pravo da organizira sajmove. Broj stanovnika mu je opao, 1841. imao je 2,785 stanovnika, ali puno više kuća, vijećnicu, poštu, tri škole, muzej, biblioteku i 3 banke. Krajem 18. vijeka postao je unosan ribolov na haringe, pa je Stromness pretekao po veličini svog rivala Kirkwall.^[2]

Za Prvog svjetskog rata - Scapa Flow postao je baza Britanske kraljevske ratne mornarice, a Stromness njen glavni štab. Nakon rata došla je velika depresija pa je bankrotiralo jedino brodogradilište - Stanger

Stromness je ponovno postao vojnički grad za Drugog svjetskog rata, jer je mornarica ponovno odabrala Scapa Flow za svoju glavnu bazu, pa je lokalni hotel postao štab za Orkney i Shetland.^[2]

Nakon rata počeo je polako, ali konstantno opadati broj stanovnika.^[2]

Privreda i transport

Stromness je prije svega glavna trajektna luka - Arhipelaga Orkney i trgovački centar tog dijela otoka. Iz njega dnevno plovi trajekt preko tjesnaca Pentland Firth, do škotske luke Scrabster.^[3]

Izvori

1. „Stromness (Orkney Islands)” (engleski). City population. Pristupljeno 10. 12. 2014. 
2. „Stromness - The Haven Bay” (engleski). Encyclopædia Britannica. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-03. Pristupljeno 09. 12. 2014. 
3. „Orkney Islands” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 09. 12. 2014. 

Vanjske veze

Stromness na Wikimedijinoj ostavi

• Stromness - The Haven Bay na portalu Orkneyjar Arhivirano 2016-03-03 na Wayback Machine-u (en)