Sremska županija (ek. ) ili Srijemska županija (ijek. ) (lat . Comitatus Syrmiensis , sh. Srijemska županija , mađ. Szerém vármegye , nem. Komitat Syrmien ) je bila županija, odnosno upravna jedinica srednjovekovne Kraljevine Ugarske (12-16. vek), Habzburške Monarhije (između 18. i 20. veka ), a potom i Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca (1918-1922. godine). Tokom habzburškog razdoblja, županija je najpre bila u sastavu Kraljevine Slavonije , a potom u sastavu Kraljevine Hrvatske-Slavonije (koja je bila u sastavu Habzburške Kraljevine Ugarske ). Upravno sedište županije bio je grad Vukovar (danas u sastavu Hrvatske ).
Nekadašnji prostor ove županije danas je podeljen između Srbije (veći, središnji i istočni deo) i Hrvatske (manji, zapadni deo).
Površina županije bila je 6.866 km², a u vreme zadnjeg popisa pre njenog ukidanja (1910 . godine) Sremska županija je imala 414.234 stanovnika (gustina 60,3 st./km²).
Poreklo naziva
Sremska županija, kao i sama oblast Srema , nosila je naziv izveden od imena drevnog, starorimskog grada Sirmijuma .
Prirodne odlike
U vreme Austrougarske uprave, Sremska županija se nalazila na krajnjem istoku Habzburške Hrvatske-Slavonije , odnosno na krajnjem jugu Habzburške Ugarske i bila je pogranična ka Kraljevini Srbiji .
Prostor županije približno se poklapao sa prostorom oblasti Srema . Jedino je na krajnjem zapadu županije bilo nekoliko naselja, koja su prirodno pripadala oblasti Slavonije .
Istorija
Prostor Srema bio je u doba antike u okviru starog Rima i tu se nalazio drevni grad Sirmijum . U ranom srednjem veku za ovaj prostor vodile su se borbe između Vizantije i njenih severnih suseda (Huna , Ostrogota , Gepida , Lombarda , Avara , Franaka , Bugara , Panonskih Slovena , i kasnije Ugara ).
Sremska županija je formirana u 12. veku , kao jedna od županija srednjovekovne Ugarske . Ova županija je, međutim, obuhvatala samo istočni deo Srema , dok je u zapadnom delu Srema postojala zasebna Vukovarska županija. Krajem srednjeg veka ovo je bio pogranični prostor između Ugarske i srpskih država (Sremske kraljevine , Kraljevine Raške , Srpskog carstva , itd.). Potom je oko vek i po (od 1521 . godine) ovaj prostor bio u okviru Otomanskog carstva kao Sremski sandžak .
Sremska županija 1370. godine. Habzburško carstvo preotelo je deo Srema od Turaka 1688 ., a ostatak 1718 . godine. Prostor je tada podeljen između Vojne granice i Kraljevine Slavonije , koja je tada predstavljala zasebnu habzburšku teritoriju i bila je, takođe, pod vojnom upravom. Sremska županija je osnovana 1745 . godine na prostoru severozapadnog Srema , dok je jugoistočni deo Srema ostao u sastavu Vojne granice . Županija je bila deo Kraljevine Slavonije , koja se nalazila u sastavu Habzburške Kraljevine Hrvatske i Habzburške Kraljevine Ugarske . Tokom 18. veka pored starosedalačkih Srba i Hrvata doseljeni su i Nemci , Mađari , Rusini i Slovaci , ali u manjem broju nego u drugim južnim delovima Habzburške monarhije .
Tokom Revolucije 1848/49. u Sremskim Karlovcima je (1848 . godine) proglašena Srpska Vojvodina , koja je obuhvatala i Sremsku županiju. Posle revolucije, na temeljima te odluke, postojalo je Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat , koje je bilo kratkog veka (1849—1860). Tokom ovog razdoblja županija nije postojala, jer je vojvodstvo bilo podeljeno na okruge.
Posle 1860 . godine Sremska županija je ponovo vaspostavljena i priključena je Kraljevini Slavoniji , koja je kasnije spojena sa Kraljevinom Hrvatskom u jedinstvenu Kraljevinu Hrvatsku i Slavoniju , koja je imala određeni nivo autonomije u okviru Habzburške Kraljevine Ugarske. Vojna granica se ukida 1882 . godine, čime jugoistočni delovi Srema takođe ulaze u sastav Sremske županije.
Posle Prvog svetskog rata ceo prostor županije je uključen u novobrazovanu Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca [ 1] 1922 . godine, kada su županije ukinute, a umesto njih obrazovane oblasti .
Deo nekadašnje županije koji je danas u sastavu Srbije većim delom pripada AP Vojvodini , dok je manji deo u sastavu Grada Beograda .
Mapa županija u Bačkoj, Banatu i Sremu 1881-1882. godine
Prema popisu iz 1870 ., županija je imala 120.352 st.;
Prema popisu iz 1890 ., županija je imala 347.022 st.
Prema popisu iz 1910 ., županija je imala 414.234 st. Stanovništvo prema maternjem jeziku (Popis 1910.):
Srpski = 183.109 (44,20%),Hrvatski = 106.198 (25,64%),Nemački = 68.086 (16.44%),Mađarski = 29.522 (7,13%),Slovački = 13.841 (3,34%),Rusinski = 4.642 (1,12%).Etnički razmeštaj : U Sremskoj županiji je preovlađivalo južnoslovensko stanovništvo, s tim što su Srbi bili brojniji u središnjem i istočnom Sremu , dok su Hrvati bili brojniji u zapadnom. Oba naroda su više bila prisutna na selu, nego u gradu. Nemci su poglavito naseljavali gradove i varošice, kao i nekoliko većih sela u središnjem delu Srema , tj. najplodniji deo, severno od močvara uz Savu i južno od brda Fruške gore . Mađari , Slovaci i Rusini su bili ograničeni na po par naselja, razmeštenih širom Srema .
Upravna podela
Početkom 20. veka , upravna podela Sremske županije bila je sledeća:
Povezano
Vidi ostale bivše županije na tlu današnje Vojvodine :
Reference
Vanjske veze
.svg)
.svg){kind=small}
