1675.

Ovo je članak o godini 1675.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1640-e  1650-e  1660-e  – 1670-e –  1680-e  1690-e  1700-e
Godine:	1672 1673 1674 – 1675 – 1676 1677 1678

1675.. po kalendarima

Gregorijanski	1675.. (MDCLXXV)
Ab urbe condita	2428.
Islamski	1085–1086.
Iranski	1053–1054.
Hebrejski	5435–5436.
Bizantski	7183–7184.
Koptski	1391–1392.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1730–1731.
• Shaka Samvat	1597–1598.
• Kali Yuga	4776–4777.
Kineski
• Kontinualno	4311–4312.
• 60 godina	Yin Drvo Zec (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11675.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1675 (MDCLXXV) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1675. na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 5. 1. - Franko-holandski rat: zimska kampanja maršala Turenna u Alzasu - Bitka kod Turckheima je francuska pobeda nad Austrijom i Brandenburg-Pruskom.
• januar - Brat Baja Pivljanina Dimitrije (Nikolić) se oženio Anom Janković, Stojanovom sestrom^[1][2].
• 6. 2. - Nicolò Sagredo je novi mletački dužd (do 1676).

April/Travanj – Jun/Lipanj

• april - Ponesen burom, engleski kapetan Anthony de la Roché naišao na otok Južnu Georgiju (prvo kopno otkriveno iza Antarktičke konvergencije.
• 12. 6. - Mladi Viktor Amadeus II postaje vojvoda Savoje, regentkinja mu je majka Marie-Jeanne.
• 20. 6. - Počinje tzv. Rat kralja Filipa između naseljenika i Indijanaca u Novoj Engleskoj.
• 28. 6. - Skonski rat: Bitka kod Fehrbellina je pobeda Brandenburg-Pruske nad Šveđanima.
• jun - Položen kamen-temeljac Katedrale Svetog Pavla u Londonu - arhitekta Christopher Wren, gradnja uglavnom dovršena 1708.
• jun - Jacob Spon i Sir George Wheler putuju iz Venecije u Carigrad, Spon će opisati dalmatinsku obalu i spomenike.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 27. 7. - Bitka kod Salzbacha je francuska pobeda, ali poginuo maršal Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne.
• 2. 8. - Završena Portugalska sinagoga u Amsterdamu.
• 10. 8. - Kralj Čarls II položio kamen-temeljac Griničke opservatorije (prvi kraljevski astronom je John Flamsteed, postavljen u martu).
• 11. 8. - Bitka kod Konzer Brücke: carska pobeda nad Francuzima, zarobljen maršal François de Créquy - opasnost od invazije Francuske.
• 24. 8. - Poljsko-turski rat (1672–76): kralj Jan III Sobieski odnosi pobedu kod Lavova nad mnogobrojnijim Turcima.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 15. 9. - Počinje Bremensko-verdenska kampanja - severni Nemci i Danci protiv Šveđana.
• 20. 9. - 11. 10. - Neuspešna turska opsada Trembowle (Terebovlje).
• 11. 11. - Mogulske vlasti pogubile sičkog Guru Tegh Bahadura jer se ni nakon mučenja nije hteo preobratiti na islam; nasleđuje ga mladi sin Guru Gobind Singh (do 1708), poslednji od deset živih gurua.
• 11. 11. - Gottfried Leibniz upotrebio diferencijalni račun.
• 21. 11. - Smrću vojvode Georga Wilhelma, Legnička Kneževina u Šleziji dolazi pod direktnu habsburšku vlast.

Kroz godinu

• Bosanski katolici se žale na Porti da im pećki patrijarh i pravoslavne vladike traže novac i teraju da čitaju jevanđelje po njihovom obredu - posredstvom Dubrovčana, sultan ih uzima u zaštitu^[3]. Inače, u Bosni je ostalo osam franjevačkih samostana (krajem 16. st. bilo ih je četrnaest), broj vjernika je opao sa 80 na 70 tisuća^[4].
• Zatvoren bivši lepavinski arhimandrit Simeon Kordić, koji je podsticao Srbe na pobunu protiv unijatskog episkopa Zorčića (pogubljen sledeće godine); neki kaluđeri kažnjeni zbog odbijanja unije, drugi pobegli u Tursku^[5].
• Andrija Zmajević završio "Ljetopis crkovni".
• Turci traže od raje u Sremu da im izrade kola i brodove za rat^[6].
• 1675-77 - Đorđe Branković je poslanik erdeljskog kneza na Porti^[7].
• Cassini ustanovio da je Saturnov prsten zapravo više manjih prstena.
• Tito Livio Burattini predložio univerzalni sistem mera, uključujući metro cattolico ("univerzalni metar") od današnjih 994 mm.
• U Francuskoj otkrivena trovačica Madame de Brinvilliers - dve godine kasnije izbija Afera otrova.
• Delo Pia Desideria Philippa Spenera označava početak pijetizma unutar luteranizma.
• Kapitulacije Osmanskog carstva: trgovački ugovor sa Engleskom, prvi put formalizovana funkcija dragomana (tumača).

Rođenja

• 13. 2. - Ignjat Đurđević - Đorđić, dubrovački književnik i historičar († 1737)
• 28. 2. - Guillaume Delisle, kartograf († 1726)
• 31. 3. - Prospero Lorenzo Lambertini, papa Benedikt XIV. († 1758)
• 1. 6. - Scipione Maffei, arheolog († 1755)
• 14. 7. - Claude Alexandre de Bonneval, vojnik u austrijskoj pa osmanskoj vojsci († 1747)
• 18. 8. - Anselmo Banduri, povjesničar († 1743)
• 15. 9. - Vahtang VI, gruzinski vladar († 1737)
• 21. 10. - Higashiyama, japanski car († 1710)
• ? - Carlo Bartolomeo Rastrelli, skulptor i arhitekta († 1744)

Smrti

• 26. 1. - Domenico II Contarini, mletački dužd (* 1585)
• 10. 2. - Ivan Belostenec, jezikoslovac, leksikograf (* ca. 1594)
• 18. 5. - Jacques Marquette, misionar i istraživač (* 1637)
• 12. 6. - Karlo Emanuel II, vojvoda Savoje (* 1634)
• 27. 7. - Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne, maršal Francuske (* 1611)
• 27. 10. - Gilles de Roberval, matematičar (* 1602)
• 11. 11. - Guru Tegh Bahadur, 9. guru Sika (* 1621)
• 30. 11. - Cecil Calvert, 2nd Baron Baltimore, prvi guverner Marylanda (* 1605)
• 15. 12. - Johannes Vermeer, slikar (* 1632)
• ? - Džore Palmotić, pjesnik i dramatičar (* 1606)

Reference

1. Istorija s. n., 424
2. Stojan Mitrović Janković (oko 1636—1687) Arhivirano 2015-04-28 na Wayback Machine-u, riznicasrpska.net
3. Ćorović, Vladimir Verski pokreti, rastko.rs
4. Historija n. J., 596-7
5. Istorija s. n., 485
6. Historija n. J., 534
7. Historija n. J., 821

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5