1606

Ovo je članak o godini 1606.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1570-e  1580-e  1590-e  – 1600-e –  1610-e  1620-e  1630-e
Godine:	1603 1604 1605 – 1606 – 1607 1608 1609

Spomenik Žitvatoročkom miru

1606. po kalendarima

Gregorijanski	1606. (MDCVI)
Ab urbe condita	2359.
Islamski	1014–1015.
Iranski	984–985.
Hebrejski	5366–5367.
Bizantski	7114–7115.
Koptski	1322–1323.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1661–1662.
• Shaka Samvat	1528–1529.
• Kali Yuga	4707–4708.
Kineski
• Kontinualno	4242–4243.
• 60 godina	Yang Vatra Konj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11606.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1606 (MDCVI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1606 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

• 10. 1. - Leonardo Donato je novi mletački dužd (do 1612), ubrzo nakon izbora, na poticaj Paola Sarpija, odbacuje papin protest zbog nepoštovanja svešteničkog imuniteta.
• 15. 1. - Primirje u ratu Stefana Bočkaja i Habsburga.
• 31. 1. - Guy Fawkes pogubljen u Londonu zbog Barutne zavere.
• 26. 2. - Holanđanin Willem Janszoon je prvi Evropljanin koji se iskrcao u Australiji.
• mart, početkom - Uskoci pod Ivanom Vlatkovićem uzeli bogat plen na Neretvi^[1].
• 10. 3. - U bici kod Gola poginuli etiopski car Jakob i koptski arhiepiskop Abuna Petros II, novi car je Susenios I (do 1632).
• 10. 4. - Hrvatski sabor u Gradcu: razmatranje predloženog mira sa Bočkajem (protive se slobodi vjeroispovjedi), zahtjev za povratkom punovlasti bana od Drave do Jadrana, žalbe na krađe i razbojstva "Vlaha"; ban Ivan II. Drašković se odriče titule^[2].
• 10. 4. - Ustanovljena engleska Virginia Company radi osnivanja kolonija u Severnoj Americi.
• 12. 4. - Usvojena prva savezna zastava Škotske i Engleske ().
• april - Venecijanski interdikt: papa Pavao V. ekskomunicirao čitavo stanovništvo - ali mletačke vlasti naređuju svećenicima da održavaju službe; jezuiti napustili Veneciju do 1655.
• maj - Pedro Fernandes de Queirós je tokom potrage za zamišljenom Južnom zemljom otkrio Nove Hebride.
• 17. 5. - Vreme nevolja: Lažni Dimitrije ubijen u pobuni pristalica Vasilija Šujskog, koji postaje car Vasilije IV. - vlada do 1610. uz slab autoritet.
• maj/jun - Guru Hargobind postaje šesti guru Sika nakon pogubljenja njegovog oca Guru Arjana.
• 23. 6. - Bečki mir: Stefan Bočkaj i nadvojvoda Matija dogovorili ustavna i verska prava u Erdelju i Kraljevskoj Ugarskoj (ukinut 22. članak iz 1604.^[3]), Bočkaj priznat za kneza.
• 18. 8. - Holandsko-portugalski rat, portugalska pobeda kod rta Rachado (Portugalska Malaka).
• avgust? - Španci na čelu sa markizom od Santa Cruza napali Drač.
• septembar - Ustanak Ivana Bolotnjikova u Rusiji.
• oktobar - Luís Vaz de Torres prvi Evropljanin koji je prošao kroz Torresov prolaz.

Požeški i pakrački sandžak oko 1606.

• 11. 11. - Dugi rat (1593-1606): Žitvatoročki mir (Mir na ušću reke Žitave) između Habsburške monarhije i Osmanskog carstva: kraj habsburškog danka Turcima uvedenog 1547, Erdelj ostaje nezavisan; car i sultan prvi put imaju jednak status u ugovoru^[4].
• novembar, sredinom - Uskoci napali neki varoš na turskoj teritoriji ali izgubili 58 ljudi.
• 9. 12. - Posle manje od pola godine pogubljen veliki vezir Derviš Mehmed-paša Bošnjak, sledi mu Kujudžu Murat-paša, takođe iz Bosne (do 1611).
• 26. 12. - Prvo poznato izvođenje Šekspirovog "Kralja Lira".
• 29. 12. - Umro Stefan Bočkaj, za njegovu smrt okrivljen i ubijen Mihály Káthay.

Kroz godinu

• Mlečani posle tri godine vratili Lastovo Dubrovniku.
• Isusovci osnovali rezidenciju u Zagrebu.
• Novski Turci opustošili Dubu Konavosku, hercegovački sandžak-beg se spušta u Sutorinu^[5].
• Jelengrad kod Podgarića i Čazma oslobođeni od Turaka prema Žitvatoročkom miru.
• Kuga u Požegi^[6].
• Franjevac Dominik Andrijašević i kaluđer Damjan Ljubibratić kao i bosanski plemići Nikola Drašković i Petar Brajković na carskim dvorovima u Gracu i Pragu traže pomoć u ime vojvode Grdana odn. patrijarha Jovana^[7]. Andrijašević i Ljubibratić zaključili u Madridu sa španskim kraljem dogovor o ustanku Srba i Albanaca, vojvoda Grdan poslao pismo u Napulj gde se prave planovi protiv Turaka; nade se polažu i u savojskog vojvodu Karla Emanuela I^[8].
• Kontakti između uskoka i Španije, planovi da Španci preuzmu Senj ili zauzmu Klis sa uskocima^[9].
• Žigmund Rakoci dao Savi I Brankoviću teviško vladičanstvo u Erdelju^[10].
• Raja iz ohridskog kadiluka napušta sela zbog zelenašenja - sultan naređuje da se ne sme uzimati više od 15% kamate a zajmove smeju dati samo vakufi a ne pojedinci (simptom "prodiranja trgovačko-lihvarskog kapitala u seosku privredu")^[11].
• Živopisan manastir Piva.
• Možda napisan Šekspirov Macbeth.
• Objavljeno kriptografsko delo Steganographia Johannesa Trithemiusa (napisano oko 1499.).

Rođenja

• 6. 6. - Pierre Corneille, francuski književnik († 1684)
• 15. 7. - Rembrandt van Rijn, nizozemski barokni slikar († 1669)
• 22. 9. - Li Zicheng, kineski pobunjenik i car († 1645?)
• ? - Džore Palmotić, pjesnik i dramatičar († 1675)

Smrti

• 10. 3. - Jakob, etiopski car
• 23. 3. - Justus Lipsius, humanista (* 1547)
• 17. 5. - Lažni Dimitrije I, ruski pretendent (* 1581)
• 30. 5. - Guru Arjan, peti guru Sika (* 1563)
• decembar - Džudar-paša, marokanski vojskovođa

Reference

1. Istorija s. n., 314
2. Klaić, 452-3
3. Klaić, 454
4. Klaić, 456
5. Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs
6. Historija n. J., 627
7. Klaić, 457
8. Istorija s. n., 326-7
9. Istorija s. n., 314-5
10. Historija n. J., 532
11. Historija n. J., 614

Literatura

• Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959