PROFILBARU.COM

Jarani pruwinsya
Jarani jisk'a suyu
Provincia de Arani

Juk qhawariy Jarani llaqtamanta

Jarani pruwinsya

Wallqanqa

Unancha

.

Mama llaqta

Buliwya

Tinkurachina siwikuna

17° 37' S, 66° 05' W

2

4

qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi

Runakuna

24.053 (2001)

Runa ñit'inakuy

47,54 runa / km²

Hallka k'iti kanchar

2.245 km²

Hanaq kay

2.500 m - 3.800 m

Kamasqa wata

24 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi

Kuraka

Vicente Rojas Camacho (2007)

Karu rimay tuyru

00591 4

Pacha suyu

UTC-4

Qhichwa simipi llika tiyanan

[www.]

Kastilla simipi llika tiyanan

[www.]

Quchapampa suyupi pruwinsyakuna

|

Jarani pruwinsya icha Arani pruwinsya (aymara simipi: Jarani jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Arani, jarani icha jallmani nisqamanta sutinchasqa) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam, jinallataq uj ñiqin munisipyu. Quchapampa llaqtamanta 55 km karum. Uma llaqtanqa Jarani llaqtam.

Allpa saywachi

Urqukuna: Kuntur Puñuna, Khurupampa, P'allqaluma, Juch'uy Llallawa, Quturipunta.
Phaqchakuna: Turu Wayq'u phaqcha
Mayukuna: Phaqcha, Challwa Mayu, Jatun Mayu
Quchakuna: Parqu Qucha, Asiru Qucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpa Qucha, Yanatama

Chiriqunuy

Flora

Wak'as munisipyupi tiyan Chukiqayarakuna (Titanka (Puya raimondii)), mayqinkunachus sapa pachaq wataslla t'ikanku, chantapis Jarani pruwinsya ukhupiqa Wak'asllapi tiyanku.

Tiyallantaq kay waq alikuna:

Alisu (Alnus acuminata)
Anrreswaylla / Andreswaylla / Andres waylla (Cestrum Parqui L’Herit, Cestrum mathewsi)
Ch'illka / t'ula (Baccharis)
Ichhu (Stipa ichu)
Kalistu (genus Eucalyptus)
Kishwara / Kiswar (Buddleja)
Mat'ara / t'utura
Mulli / Kullash (schinus molle)
Kichka muqu-muqu (Sulcorebutia steinbachii)
Qayara (Puya...)
Qiwiña / Qiwuña (Polylepis)
Ulala (Cactus flagelliformis, Eriocereus tephracanthus)
Waqaq Sawsi (genus Salix)

Fauna

Quchakunapi tiyan ashkha uywakuna: challwakuna, wallatakuna (Chloephaga melanoptera), suq'a, panama, chullunpa.

Chaymanta kallankutaj waq uywakuna: wisk'acha, atuq, añathuya (Mephitidae) , k'itaquwi, ch'usiqa, wamani, p'isaqa, yuthu, katari.

Pulitika Rakiy

Iskay munisipyunmi kan.

#	Munisipyu	Runakuna (2001) ^[1]	Uma llaqta	Runakuna (2001)
1	Jarani munisipyu	11.542	Jarani	3.512
2	Wak'as munisipyu	12.511	Wak'as	650

Runakuna

Jarani pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku.

Runa llaqta	Jarani munisipyu (%)	Wak'as munisipyu (%)
Qhichwa	87,2	94,4
Aymara	0,4	0,2
Waraniyi, Chikitus, Moxos	0,2	0,0
Mana indihina	12,1	5,4
Huk indihina runa llaqta	0,1	0,1

Pukyu: obd.descentralizacion.gov.bo

Simikuna

Pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku.^[2]

Simi	Jarani munisipyu	Wak'as munisipyu
Qhichwa simi	10.347	11.662
Aymara simi	76	39
Waraniyi simi	5	2
Huk indihina simi	5	2
Kastilla simi	7.082	4.236
Hawa simi	49	11
Indihina similla	3.902	7.540
Kastilla simi indihina simipas	6.467	4.131
Kastilla similla	615	106

Musiku

Allpa llamk'ay: Sara, Papa

Ñawpa kawsay

Raymikuna

Jarani munisipyupi:

24 ñiqin chakra yapuy killapi: K'acha Llump'aq (Virgen la Bella), Jarani llaqtapi.

Wak'as munisipyupi:

18 ñiqin hatun puquy killapi: Jatun Yachay Wasi Instituto Normal Superior Ismael Montespa p'unchaynin, Challwamayupi.
Phuqllay, takipayanaku
Ayriway killapi: Jatun qhatu puquykunamanta challwakunamantawan (Feria del Pejerrey, la Papa y la Artesanía), Wak'aspi
4 ñiqin aymuray killapi: Santa wila krus tatala, Wak'aspi Parirunpi ima.
14 ñiqin aymuray killapi: Tata Isiku (San Isidro), Misuk'anipi Parirunpi ima.
Corpus Christi, Wak'aspi
29 ñiqin inti raymi killapi: San Pedro, Wak'aspi.
16 ñiqin anta situwa killapi: Virgen del Carmen, Wak'aspi.
2 ñiqin chakra yapuy killapi: Kanpu runaq p'unchaynin, Challwamayupi.
3 ñiqin chakra yapuy killapi: Virgen de Copacabana, Challwamayupi.
2 ñiqin ayamarq'a killapi: Ayakunaq p'unchaynin, mast'akus, wayllunk'as.
4 ñiqin qhapaq raymi killapi (puquy killapi): Santa Bárbara, Wak'aspa jatun raymichakuynin.

Karu puriy

Wak'as
Wak'as, Plaza 4 de diciembre
Wak'as, Wawa Wasi Sagrado Corazón de Jesús
Parququcha
Pilawit'u
Qullpaqucha
Turu Warkhu phaqcha

Yachachiy

Pruwinsyapi paqarisqa runakuna

Takirikuna:

Pablo Fernández. Paqarimurqa 29 p'unchay inti raymi killapi 1.954 watapi, Wak'as llaqtapi.

Ñawra takiqkuna / Waqachiqkuna:

Ronald Rodríguez Clavijo. Paqarimurqa 10 p'unchay tarpuy killapi 1.959 watapi, Wak'as llaqtapi.
Freddy Veizaga Siles. Paqarimurqa Wak'as llaqtapi.

Takiqkuna:

Juan Carlos Rodriguez Clavijo. Paqarimurqa 22 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.963 watapi, Wak'as llaqtapi. Payqa kay qutukunapi karqa: Inkallajta, Siembra, Kharkas, Proyección, waqkunapi ima.
Natividad Betty Veizaga Siles. Paqarimurqa 25 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.957 watapi, Wak'as llaqtapi. Payqa Pukaq Wayra Qutumanta (1.977).

Kaypipas qhaway

Pukyukuna

↑ www.ine.gov.bo
↑ obd.descentralizacion.gov.bo / Observatorio Bolivia Democrático (kastilla simi)

Hawa t'inkikuna

Mawk'a saywitu: Jarani pruwinsya
Fiesta de Santa Bárbara en Vacas (kastilla simi)
Radio Chiwalaki (kastilla simi)
Instituto Normal Superior «Ismael Montes» (kastilla simi)
La Puya Raimondi en Vacas (kastilla simi)
www.cdi.gob.mx/ BOLIVIA: Características Sociodemográficas de la Población Indígena (kastilla simi)
www.ine.gov.bo (Censo 2001) (kastilla simi)

	Quchapampa suyu
	Uma llaqta: Quchapampa
	Pruwinsyakuna: Arqi • Ayupaya • Bolívar • Carrasco • Chapariy • Esteban Arce • Germán Jordán • Jarani • Kapinuta • Killaqullu • Misk'i • Narciso Campero • Punata • Quchapampa • Tapaqari • Tiraqi
	Munisipyukuna (uma llaqtakuna): Alalay (Alalay) •Ansaltu (Ansaltu) • Arqi (Arqi) • Arwiytu (Arwiytu) •Aykili (Aykili) • Bolívar (Bolívar • Chimuri (Chimuri) • Jarani (Jarani) • Jayupaya (Jayupaya) • K'uchumuela (K'uchumuela) • Kapinuta (Kapinuta) • Killaqullu (Killaqullu) • Klisa (Klisa) • Mayupura (Mayupura) • Misk'i (Misk'i) • Muela (Villa Rivero) • Muruchata (Muruchata) • Pasurapa (Pasurapa) • Puerto Villarroel (Puerto Villarroel) • Punata (Punata) • Puqu (Puqu) Puquna (Puquna) • Quchapampa (Quchapampa) • Qullqapirwa (Qullqapirwa) •Qulumi (Qulumi) • Sakawa (Sakawa) • San Benito (San Benito) • Santiwañis (Santiwañis) • Saqapampa (Saqapampa) • Sikaya (Sikaya) • Sipi Sipi (Sipi Sipi) • T'uqu (T'uqu) • Takachi (Takachi) • Takupaya (Takupaya) • Tapaqari (Tapaqari) • Tarata (Tarata) • Tikipaya (Tikipaya) • Tiraqi (Tiraqi) • Tulata (Tulata) • Tunari (Tunari) • Tutura (Tutura) • Umiriqi (Umiriqi) • Wak'as (Wak'as) • Wila Wila (Wila Wila) • Wintu (Wintu)
	Amachasqa sallqa suyukuna: Carrasco mamallaqta parki • Isiboro Secure mamallaqta parki • Tunari mamallaqta parki
	Quchakuna: Alalay qucha • Asiruqucha • Junt'utuyu • K'ichkiqucha • Larati qucha • Parququcha • Pilawit'u • Qullpaqucha • Qurani qucha • Rudiyu qucha • Wara Wara • Yanatama
	Mayukuna: Caine • Challwamayu • Chapariy • Chipiriri • Ichilu • Mamorecillo • Mamuriy • Qurani • Rucha • Ñankawasu
	Mawk'a llaqtakuna: Inkachaka • Inkallaqta • Inkaraqay
	Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Yurakari
	Simikuna: aymara • kastilla • qhichwa • yurakari

	Suyukuna (Buliwya)
	Beni · Chuqichaka · Chuqiyapu · Pando · P'utuqsi · · Quchapampa · Santa Krus · Tarija · Uru Uru

[1] www.ine.gov.bo

[2] .descentralizacion.gov.bo / Observatorio Bolivia Democrático (kastilla simi)

[1]

[2]