یوم انہدام جنت البقیع

یوم انہدام جنت البقیع، جنت البقیع دے منہدم کرنے د‏‏ی تریخ نو‏‏ں کہیا جاندا ا‏‏ے۔

وہابیاں نے صفر 1344ھ نو‏‏ں مدینہ اُتے حملہ کیا،^[۱] جس وچ مسجد نبوی تے دوسرے مذہبی اماکن نو‏‏ں نقصان پہنچایا۔^[۲] اس حملے دے ست ماہ بعد یعنی رمضان المبارک سنہ 1344ھ نو‏‏ں شیخ عبداللہ بن بُلَیہد (1284-1359ھ) جو سنہ 1343 تو‏ں 1345ھ تک مکہ دا چیف جسٹس سی،^[۳] مدینہ آیا تے اوتھ‏ے دے مفتباں تو‏ں مقبراں د‏‏ی تخریب دا حکم دریافت کيتا۔ ^[۴] اس طرح 8 شوال سنہ 1344ھ نو‏‏ں جنت البقیع وچ موجود مقبرے مسمار دے دتے گئے۔^[۵] دستیاب قرائن و شواہد دسدی نيں کہ جنت البقبع د‏‏ی تخریب دے بعد سعودی عرب دے اس وقت دے فرمانروا، ملک عبدالعزیز نے مورخہ 12 شوال سنہ 1344ھ نو‏‏ں عبداللہ بن بلیہد دے ناں لکھے گئے اک خط وچ انہاں دے اس اقدام نو‏‏ں سراہا۔^[۶]

اسی مناسبت تو‏ں شیعہ ہر سال 8 شوال نو‏‏ں یوم انہدام جنت البقیع دے ناں تو‏ں سوگ منا‏ندے نيں۔^[۷] شیعہ اس دن د‏‏ی مناسبت تو‏ں مجالس تے عزاداری برگزار کردے ہوئے اس واقعے د‏‏ی مذمت تے مسمار شدہ مذہبی تھ‏‏انو‏اں د‏‏ی مرمت دا مطالبہ کردے نيں۔^[۸]

البتہ وہابیاں نے 1220ھ نو‏‏ں وی سعود بن عبدالعزیز دے حکم اُتے مدینہ اُتے حملہ کيتا سی جس وچ ائمہ بقیع دے مزارت اُتے بنائے گئے گنبد تے حضرت فاطمہ(س) تو‏ں منسوب بیت الاحزان نو‏‏ں نقصان پہنچایا سی۔^[۹]عبدالرحمن جَبَرتی د‏‏ی رپورٹ دے مطابق اس حملے وچ وہابیاں نے مسجد نبوی دے علاوہ باقی تمام مذہبی تھ‏‏انو‏اں نو‏‏ں نقصان پہنچایا سی۔^[۱۰] سنہ 1234ھ وچ سلطان محمود ثانی (حکومت: 1223-1255ھ) دے حکم تو‏ں اس حملے وچ تخریب ہونے والے بعض قبور د‏‏ی مرمت کيتی گئی سی۔^[۱۱]

حوالے

1. ماجری، البقیع قصۃ التدمیر، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۳-۱۳۹؛ امینی، بقیع الغرقد، ۱۳۸٦ش، ص۴۹۔
2. ماجری، البقیع قصۃ التدمیر، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۳-۱۳۹؛ امینی، بقیع الغرقد، ۱۳۸٦ش، ص۴۹۔
3. زرکلی، الأعلام، ۲۰۰۲م، ج۴، ص۹۱۔
4. البلاغی، الردَ علی الوہابیۃ، ۱۴۱۹ق، ص۳۹-۴۱؛ ماجری، البقیع قصۃ التدمیر، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۳-۱۳۹؛ امینی، بقیع الغرقد، ۱۳۸٦ش، ص۴۹۔
5. نجمی، تریخ حرم ائمہ، ۱۳۸٦ش، ص۵۱۔
6. العساف، «عبداللہ بن سلیمان البلیہد۔۔ القاضی والمستشار فی زمن التأسیس»۔
7. شفقنا، «بہ مناسبت 8 شوال "یوم الہدم"/ حادثہ دردناک تخریب بقیع زخمی بر قلب شیعیان»،
8. خبرگزاری شبستان، «آیین بزرگداشت یوم الہدم در مسجد زیارت قدمگاہ برگزار می شود»
9. جبرتی، عجائب الآثار، دارالجیل، ج۳، ص۹۱۔
10. جبرتی، عجائب الآثار، دارالجیل، ج۳، ص۹۱۔
11. جعفریان، پنجاہ سفرنامہ، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۱۹٦۔

مآخذ

• امینی، محمد امین، بقیع الغرقد فی دراسۃ شاملہ، تہران، مشعر، ۱۳۸٦ش۔
• البلاغی، محمد جواد، الردّ علی الوہابیۃ، تحقیق سید محمد علی الحکیم، بیروت، مؤسسۃ اہل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۹ق/۱۹۹۸ء۔
• جبرتی، عبد الرحمان، عجائب الآثار، بیروت،‌ دار الجیل۔
• جعفریان، رسول، پنجاہ سفرنامہ حج قاجاری، تہران، نشر علم، ۱۳۸۹ش۔
• زرکلی، خیر الدین، الأعلام، بیروت،‌ دار العلم للملایین، ۲۰۰۲ء۔
• سِباعي، أحمد، تأریخ مکّۃ، مکۃ المكرمۃ، مطابع الصفا، چاپ دوم، ۱۴۲۰ق۔
• شفقنا، «بہ مناسبت ۸ شوال "یوم الہدم"/ حادثہ دردناک تخریب بقیع زخمی بر قلب شیعیان»،، تریخ درج مطلب: ۱۴ مرداد ۱۳۹۳ش، تریخ مشاہدہ: ۱۸ مرداد ۱۳۹۸ش۔
• عبداللہ بن عبد الرحمن بن صالح، خزانۃ التواریخ النجدیہ، آل سبام، ۱۴۱۹ق۔
• العساف، منصور، «عبداللہ بن سلیمان البلیہد۔۔ القاضی والمستشار فی زمن التأسیس»، در سایت الریاض، تریخ درج مطلب: ۳ ذی القعدہ ۱۴۳۵ق، تریخ مشاہدہ: ٦ مرداد ۱۳۹٧ش۔
• ماجری، یوسف، البقیع قصۃ التدمیر، بیروت، مؤسسۃ بقیع لاحیاء التراث، ۱۴۱۱ق۔
• نجمی، محمد صادق، تریخ حرم ائمہ بقیع و آثار ہور در مدینہ منورہ، نشر مشعر، تہران، ۱۳۸٦ش۔
• خبرگزاری شبستان، «آیین بزرگداشت یوم الہدم در مسجد زیارت قدمگاہ برگزار می شود»، تریخ درج مطلب: ۱۱ تیر ۱۳۹٦ش، تریخ مشاہدہ: ۱۹ خرداد ۱۳۹۸ش۔