پنجابی ناول

پنجابی ناول پنجابی بولی وچ لکھے ناولاں نوں کیہا جاندا اے۔ اس وچ ترجمہ شدہ ناول وی شامل کیتے جاندے ہن کیونکہ اوہ وی ترجمہ ہوئی بولی وچ اس توں بعد لکھے جان والے ناولاں اتے اثر پاؤندے ہن اتے اس طرحاں ایہہ اس خاص بولی دے ساہت وچ نرنترا حاصل کردے ہن۔

اتہاس

1849 وچ پنجاب اتے انگریزاں دا قبضہ ہون توں بعد اوہناں نے اپنے خاص مقصداں دی تکمیل لئی مغربی سکھیا نظام شروع کیتا۔ دھرم پرچار لئی عیسائی مشنریاں نے وکھ-وکھ ساہت روپاں دی ورتوں شروع کیتی۔ پنجابی دا سبھ توں پہلا ترجمہ شدہ ناول مسیحی مسافر دا سفر بنیا جو کہ مول روپ وچ جون بنیئن ولوں انگریزی وچ "پلگرمز پروگریس"(Pilgrim's Progress) دے نام نال لکھیا گیا۔ استوں بعد دوجا ناول جیوتردی (1876) منیا جاندا اے جس بارے اندازا لگایا جاندا اے کہ ایہہ مشنریاں ولوں پہلاں بنگالی وچ لکھوایا گیا اتے پھر پنجابی وچ ترجمہ کروایا گیا۔^[۱]

گور پال سنگھ سندھو نے اپنی کتاب پنجابی ناول دا اتہاس وچ پنجابی ناول نوں ہیٹھلے چار حصےآں وچ ونڈیا اے^[۲]:-

مڈھلا پنجابی ناول

مکھ لیکھ لئی ویکھو: مڈھلا پنجابی ناول

مڈھلے دور دے پنجابی ناول وچ دھرم مرکز وچ رہندا اے اتے ایہناں نوں لکھن دا مقصد منورنجن نہیں سگوں نصیحت آموزی اے۔ ایہناں دا سدھا سدھا تعلق لوکاں نوں سکھی نال جوڑنا اے۔ اس دور دا مکھ ناول کار بھائی ویر سنگھ اے جسدے ناول "سندری" نوں پنجابی دا پہلا مولک ناول منیا جاندا اے۔ اس توں بناں موہن سنگھ وید دا ناول "دمپتی پیار" اتے چرن سنگھ شہید دے ناول "دلیر کور" تے "بیبی رنجیت کور" وی اسے دور وچ شامل ہندے ہن۔ ایہناں ناولاں وچ ہیرو اتے ولن واضع اے اتے ہیرو دی جت ہی ہندی اے۔

انفرادی مثالی ناول

مکھ لیکھ لئی ویکھو: انفرادی مثالی پنجابی ناول

پنجابی ناول دے دوجا دور وچ دھرم دی جگہ سماجی سمسیاواں مرکز وچ آ جاندیاں ہن اتے ایہناں دا حل مثالی پاتراں دی سرجنا نال کیتا جاندا اے۔ اس دور دا پہلا ناول گربخش سنگھ پریتلڑی ولوں لکھیا انویاہی ماں منیا جاندا اے۔ استوں بعد نانک سنگھ دے ناول چٹا لہو، پوِتر پاپی، گگن دمامہ باجیا وغیرہ ویکھے جا سکدے ہن۔ سنت سنگھ سیکھوں نے لہو مٹی اتے بابا عثمان ورگے ناول لکھے۔ جسونت سنگھ کنول نے رومانوی مثالی ناول لکھے جہناں وچ سچ نوں پھانسی، پورنماشی، رات باقی ہے وغیرہ ویکھے جا سکدے ہن۔ ایہناں توں بناں سریندر سنگھ نرولا اتے نرندر پال سنگھ وی اسے دور دے ناول کار ہن۔

ترقی پسند حقیقت پسند ناول

مکھ لیکھ لئی ویکھو: ترقی پسند حقیقت پسند پنجابی ناول

اس دور وچ مثالی اتے رومانوی جیون دا چترن کرن دی جگہ اتے جیون دا وستار حقیقت دے پدھر اتے کیتا جانا شروع ہویا۔ اس وچ گردیال سنگھ دے ناول مڑھی دا دیوا تے انھے گھوڑے دا دان اتے رام سروپ انکھی دا کوٹھے کھڑک سنگھ ویکھے جا سکدے ہن۔ عورت ناولکاراں وچ امرتا پریتم اتے دلیپ کور ٹوانا نے اپنے ناولاں وچ عورت دی خاص پیشکاری کیتی۔ ایہناں توں بناں اس دور دے ہور پرمکھ نولکاراں وچ کرتار سنگھ دگل، سوہن سنگھ سیتل، کرمجیت کسا، نرنجن تسنیم وغیرہ شامل ہندے ہن۔

بعد-حقیقت پسند ناول

اس دور وچ ذکر تکنیک اتے موضوع دوناں ہی پکھاں وچ تبدیلی آئی۔ اس وچ چھوٹیاں پچھاناں دی گل ہونی شروع ہو گئی۔ متر سین میت دے ناولاں کورو سبھا، تفتیش، کٹہرا وغیرہ وچ عدالت اتے پولیس پرراج دا چترن کیتا گیا اے۔ رشتہ- ناطہ پربندھ وچ آیاں تبدیلیاں نوں دیکھدے ہوئے اندر سنگھ خاموش نے اک تاج محل ہور، کافر مسیحا، بکل دا رشتہ وغیرہ ورگے ناول لکھے۔ بلدیو سنگھ سڑکناما نے ویسوا جیون بارے لال بتی ناول لکھیا اتے استوں بناں "دوسری ہیروشیما"، "جی۔ٹی۔ روڈ" اتے "انداتا" ورگے ناول لکھے۔ ایہناں ناولکاراں توں بناں اس دور وچ جسبیر منڈ، شاہ چمن، بلجندر نسرالی وغیرہ ناول کار شامل ہندے ہن۔

حوالے

1. سرجیت سنگھ، بال وشوکوش (بولی، ساہت اتے سبھیاچار)، پبلیکیشن بیورو، پنجابی یونیورسٹی، پٹیالہ
2. گور پال سنگھ سندھو، پنجابی ناول دا اتہاس، پنجابی اکیڈمی، دلی