شیعہ اعلیٰ مجلس اسلامی، لبنان دی اک شیعہ تنظیم اے کہ جس دی بنیاد 1389 ھ وچ امام موسی صدر نے رکهی۔ شیعاں دے حقوق دا دفاع تے انہاں دے درمیان وحدت تے یکجہتی نوں برقرار کرنا اس دے اہداف وچوں سی۔ سید موسی صدر شروع توں لے کے 31 اگست 1978 ء دے روز اغوا ہونے تک صدارت دے عہدے اُتے فائز رہے۔ فیر محمد مہدی شمس الدین 10 جنوری 2001 ء تک صدر رہے تے انہاں دے بعد عبد الامیر قبلان نوں صدارت ملی۔
اس تنظیم دی طرف توں مذہبی، امدادی تے تعلیم تے تربیت دے مراکز تے مؤسست قائم کيتے گئے؛ انہاں وچ دینی تبلیغات دا ادارہ ، اسلامی ٹیکنیکل انسٹی ٹیوٹ، مسجدامام صادق تے حضرت زینبؑ دے ناں توں اک فلاحی ادارہ شامل اے۔
تأسیس
اس تنظیم نے 1389 ھ (1969 ء) دی گرمیاں دے ایام وچ شیعہ علما دی 9 افراد تے احکامات اُتے عمل درآمد کروانے دے لئی 12 افراد اُتے مشتمل کمیٹی دے نال لبنان وچ اپنے کم دا آغاز کيتا۔[۱] اس تنظیم نے شیعاں دے لئی اپنا پہلا قانونی مرکز لبنان وچ قائم کيتا۔[۲]
مذکورہ مجلس دے امام موسی صدر نے شیعاں دے حقوق دے دفاع تے ايسے طرح انہاں دے درمیان اتحاد برقرار کرنے دے لئی قائم کيتی۔ اس توں پہلے تک لبنان وچ اہل سنت، دروزیاں تے عیسائییاں سمیت تمام گروہاں تے قبیلے دی حکومت کیتی جانب توں تسلیم شدہ اک مجلس سی تے مذکورہ مجلس دا سربراہ ہر قبیلے دا رسمی نمائندہ سمجھیا جاندا سی۔[۳]
ابتدا وچ لبنانی شیعاں دے امور دی سرپرستی کرنے وچ اس مجلس نوں اک نمایاں مقام حاصل تھا[۴] لیکن بعض محققاں دے مطابق حزب الله تے امل موومنٹ ورگی سیاسی تنظیماں دے وجود وچ آنے دے بعد اس دی مقبولیت وچ کمی آنا شروع ہوئے گئی۔[۵] اس دے باوجود گراہم فولر تے رند رحیم فرانکہ کتاب «شیعیان عرب» وچ اس تنظیم نوں لبنان دے شیعاں دی اک اہم تنظیم سمجھدے نيں کہ جس دے محمد مہدی شمس الدین دی صدارت دے دور وچ اہل سنت دے نال نہایت مضبوط تعلقات تے روابط سن ۔[۶]
صدارت
امام موسی صدر23 مئی 1969 عیسوی (بمطابق 6 ربیع الاول 1389 ھ) نوں اس مجلس دے صدر منتخب ہوئے۔ ابتدائی طور اُتے صدارت دی مدت 6 سال مقرر ہوئی۔ فیر انہاں دی عمر دے ۶۵ سال تک دے لئی اس مدت نوں ودھیا دتا گیا۔[۷] لبنان دے جمہوری صدر تے اسمبلی دے منظور شدہ قانون دے مطابق اس تنظیم دے صدر نوں دوسرے مذہبی لیڈراں دی مانند قانونی سہولتاں حاصل نيں تے اوہ اوتھے دی رہبری دے فرائض انجام دیندے نيں۔
سید موسی صدر نے صدارت دا عہدہ سنبھالنے دے بعد اپنے مستقبل دے پروگراماں تے اہداف دا کچھ ایويں اعلان کيتا:
شیعہ طائفاں نوں منظم کرنا، مسلماناں دے درمیان اتحاد پیدا کرنا تے تمام مذاہب دے نال مل کے کم کرنا، لبنان دی وحدت دی سعی، لبنان دی خود مختاری تے آزادی دی ٖحفاظت، ملکی سرحداں دی محافظت، معاشرتی غربت تے اخلاقی برائیاں دے خلاف مبارزہ کرنا، فلسطینی مقاومت دی حمایت تے اسرائیل دے ہتھوں غصب شدہ علاقے دی واپسی دے لئی عرب ملکاں دے نال مل کے کوشش کرنا اس دے اہداف وچوں نيں۔[۸]
1978 ء وچ امام موسی صدر دے لا پتہ ہوئے جانے دے بعد شیخ محمد مہدی شمس الدین اس دے صدر مقرر ہوئے۔[۹]
1379 شمسی وچ انہاں دی وفات دے بعد شیخ عبد الامیر قبلان صدر بنے جو شیخ محمد مہدی شمس الدین دی صدارت دے زمانے وچ نائب صدر سن لیکن حالے تک تنظیم نے انہاں دی صدارت دا قانونی اعلان نئيں کيتا۔[۱۰]
اراکین
یہ تنظیم تن کمیٹیاں اُتے مشتمل اے۔ عمومی کمیٹی کہ جو شیعاں دے مختلف گروہاں دے نمائندےآں اُتے مشتمل اے۔ شرعی کمیٹی کہ جس وچ 12 لبنانی عالم دین ہُندے نيں کہ جو شیعہ لبنانی علما دے مجموعے توں 6 سال دے لئی منتخب ہُندے نيں ايسے طرح اک کمیٹی تنظیمی احکامات اُتے عمل درآمد کروانے دے لئی اے جس وچ 12 نمائندے نيں جو عام لوکاں توں چنے جاندے نيں ہور لبنانی پارلیمنٹ وچ موجود شیعہ نمائندے وی اس دے عضو نيں۔[۱۱]
اس تنظیم دے تحت مختلف مذہبی، خیراندی تے لوکاں نوں مختلف قسم دی تعلیم تے تربیت دینے دے ادارے موجود نيں۔ سازمان تبلیغات دینی دے علاوہ انہاں تمام ادارےآں دے سرپرست ابراہیم شمس الدین نيں جو سید محمد مہدی شمس الدین دے فرزند نيں۔[۱۲]
اس تنظیم دے تحت چلنے والے ادارے:[۱۳]،
دینی تبلیغات دا ادارہ
ثقافتی خیراندی تنظیم
اسلامی ٹیکنیکل انسٹیٹیوٹ
حضرت خدیجہ خیراندی مرکز
الغدیر تعلیمی تے تربيتی مرکز
بیروت ٹیکنیکل اسکول
طبی تے خدماتی کمپلیکس
حضرت زینب خیراندی تنظیم
مسجد امام صادق[۱۴]
ذرائع آمدنی
اس تنظیم دی مالی ضرورتاں خمس تے زکات ايسے طرح امریکا، کناڈا، آسٹریلیا، کویت تے سعودی عرب وچ مقیم شیعاں دی امداد توں پوری کيتیاں جاندیاں نيں۔[۱۵]
حوالے
↑گلی زواره قمشہ ای، «رهبری درخشان امام موسی صدر برای شیعیان لبنان»، ص۳۹.
↑گلی زواره قمشہ ای، «رهبری درخشان امام موسی صدر برای شیعیان لبنان»، ص۳۹.
