دریائے جہلم

دریائے جہلم Jhelum River
دریائے جہلم
دریائے جہلم دی گُزرگاہ
ہور ناں	Hydaspes,[۱] Bidaspes,[۲] Vitastā,[۳] Bihat, Wihat, Bihatab, Biyatta, Jailam,[۴] Vyath[۵]
مُلک	پاکستان
ذیلی خِطے	کشمیر، پنجاب
طبعی خصوصیات
بنیادی ماخذ	Verinag Spring
دریا دا دھانہ	دریائے چناب، بمقام تریموں بیراج اٹھاراں ہزاری، ضلع جھنگ، پنجاب، پاکستان
لمبائی	۷۲۵ کلومیٹر (۴۵۰ میل) units?
نکاس	گھٹ تو‏ں گھٹ شرح: ۲۳۴٫۱۹ میٹر^3/سیکنڈ (۸٬۲۷۰ فٹ مکعب/سیکنڈ) (نزد منگلا ڈیم) units? اوسط شرح: ۱٬۰۲۶٫۶ میٹر^3/سیکنڈ (۳۶٬۲۵۰ فٹ مکعب/سیکنڈ) (نزد منگلا ڈیم) units? زیادہ تو‏ں زیادہ شرح: ۲۶٬۴۱۹٫۱۳ میٹر^3/سیکنڈ (۹۳۲٬۹۸۳ فٹ مکعب/سیکنڈ) (نزد منگلا ڈیم) units?
نکاس (مقام 2)	اوسط شرح: ۳۱۳٫۱۹ میٹر^3/سیکنڈ (۱۱٬۰۶۰ فٹ مکعب/سیکنڈ) (نزد Domel) units?
نکاس (مقام 3)	اوسط شرح: ۲۲۹٫۲۰ میٹر^3/سیکنڈ (۸٬۰۹۴ فٹ مکعب/سیکنڈ) (نزد بارامولا) units?
طاس خصوصیات
دریا نظام	انڈس طاس
معاون	کھبے: دریائے پونچھ، دریائے سُکھ ناگ، رامبی ارا، دریائے ویشو سجے: دریائے آرپتھ، دریائے لدر، دریائے نیلم، دریائے سندھ، دریائے کنہار، دریائے پوہرو

دریائے جہلم (انگریزی: Jhelum River)، پنجاب دے پنج وڈے دریاواں وِچوں اک دریا اے۔ ایہ ہمالیا وچ ویرناگ چشمے توں نِکݪ کے سری نگر دی ڈل جھیل توں پاݨی لیندا ہویا سری نگر دے کوݪوں گُزر کے وولر جھیل وچ گر کے اگے نوں جاندا اے۔ پہاڑی علاقہ ہوݨ دی وجہ توں ایہدی گُزرگاہ تنگ ہُندی چلی جاندی اے۔ ایہدا مشاہدا چکوٹھی وچ مظفر آباد تے کوہالا تک کیتا جا سکدا اے۔

دریائے نیلم، دریائے جہلم دی سَبھ توں وڈی معاون ندی اے جو، ڈومیل، مظفرآباد وچ ایہدے ناݪ مِݪ جاندی اے، اگلا معاون دریائے کنہار اے۔ اس توں بعد ایہدے ناݪ دریائے پونچھ مݪ جاندا اے تے ضلع میرپور وچ منگلا جھیل وچ رَݪ جاندا اے۔ اگے دریائے جہلم ضلع جہلم وچ داخل ہُندا اے۔ ایتھوں اگے مُختلف میدانی علاقےآں وِچوں گُزردا ہویا انڈس ساگر دوآب تے چج دوآب دے درمیان حَد بݨاؤندا اے۔ ضلع جھنگ وچ اٹھاراں ہزاری دے کوݪ تریموں بیراج دے مقام اُتے دریائے چناب وچ شامل ہوکے ختم ہوجاندا اے۔ ایہدی کُل لمبائی 725 کلومیٹر اے۔

دریائے پونچھ، دریائے سُکھ ناگ، رامبی ارا، دریائے ویشو، دریائے آرپتھ، دریائے لدر، دریائے نیلم، دریائے سندھ، دریائے کنہار، دریائے پوہرو ایہدے معاون چھوٹے پہاڑی دریا نیں۔

دریائے جہلم دے کنارے مری، میرپور، جہلم، منڈی بہاؤدین تے خوشاب شہر واقع نیں۔

ناں

جہلم سنسکرت دے دو لفظاں جل تے ہم ناݪ مِݪ کے بݨیا اے۔ جل = پاݨی تے ہم = پہاڑی برف ۔

تریخ

دریائے جہلم نوں قدیم یونانیاں نے Hydaspes (یونانی: Υδάσπης) کہیا اے۔

سکندر تے اوہدی فوج نے 326 قبل مسیح وچ جنگ جہلم (Battle of the Hydaspes) وچ دریائے جہلم نوں عبور کیتا، جِتھے اوہنے پنجاب دے راجا پورس دا سامݨا کیتا۔ اس جنگ وچ سکندر مقدونی نوں زخمی ہوکے واپس جاݨا پیا۔ اریان (اناباسیس، 29) دے مطابق، اوہنے "اس جگہ اُتے جِتھے اوہنے دریائے ہائیڈاسپس (دریائے جہلم) نوں عبور کرنا شروع کیتا" اک شہر تعمیر کیتا، جیہنوں اوہنے جلال پور شریف (گرجاکھ) وچ دفن اپݨے مشہور گھوڑے Bucephalus دی تعظیم لئی Bukephala (یا Bucephala) دا نام دِتا۔ ایہ خیال کیتا جاندا اے کہ قدیم بکفالا جدید جہلم دے مقام دے کوݪ سی۔ گجرات دے مورخ منصور بہزاد دے مطابق، بکیفالس نوں جلال پور شریف وچ دفن کیتا گیا سی، لیکن جہلم ضلع منڈی بہاؤدین دے لوکاں دا خیال اے کہ پھالیا دا نام سکندر دے مردہ گھوڑے دے نام اُتے رکھا گیا سی، ایہ کہندے ہوئے کہ پھالیا دا نام بوسفالا (Bucephala) دی تحریف اے۔

نہراں

• سرینگر شہر وچ تے اوہدے آس پاس دیاں نہراں۔
• اپر جہلم نہر، منگلا ڈیم توں دریائے چناب تک وَگدی اے۔
• چشما جہلم لنک نہر دریائے انڈس اُتے چشما بیراج توں رسول بیراج دے تھلے دی طرف دریائے جہلم تک جاندی اے۔

جھیلاں

• وولر جھیل
• ڈل جھیل
• مانسبل جھیل
• گنگابل جھیل
• نگین جھیل
• انچار جھیل
• خانپورسر
• گل سر جھیل

تصویراں

• 
• 
• 
• 
• 
• 

حوالے

1. (1816) The Quarterly Review (in en). Murray, 170. 
2. (1997) Kashmir Through Ages (5 Vol) (in en). Sarup & Sons, 110. ISBN 9788185431710. 
3. (9 June 2011) Ancient India: From the Earliest Times to the First Century AD (in en). Cambridge University Press, 171. ISBN 9780521229371. 
4. (November 2012) Indus Waters and Social Change: The Evolution and Transition of Agrarian Society in Pakistan (in en). Oxford University Press Pakistan, 10. ISBN 9780199063963. 
5. (November 2012) Know Your State Jammu and Kashmir (in en). Arihant Publications Ltd, 35. ISBN 9789313169161.