Zofia Salomea Niesiołowska była córką Mirona Niesiołowskiego h.Korzbok (1868–1940), ziemianina, pracownika Ministerstwa Rolnictwa, i Ewy z Węglińskich (1876–1960)[3][4]. Po ukończeniu warszawskiej szkoły żeńskiej Zofii Sierpińskiej (1922) rozpoczęła studia w Uniwersytecie Warszawskim. Jej nauczycielami byli m.in. Józef Ujejski (filologia polska) i Zygmunt Batowski (historia sztuki).
W 1923 roku wyszła za mąż za inż. Bolesława Rotherta (1894–1952)[3][4].
Zofia Niesiołowska-Rothertowa pracowała w latach 1925–1928 jako nauczycielka-polonistka w prywatnej żeńskiej szkole przy ul. Wiejskiej, prowadzonej przez Jadwigę Kowalczykównę i Jadwigę Jawurkównę[5][6], po czym skoncentrowała się na pracy naukowej. Wykonała pracę doktorską nt. „Analiza artystyczna twórczości Kornela Ujejskiego” i otrzymała stopień doktora filozofii (1930). W latach 1930–1931 studiowała pedagogikę. Zdała w roku 1932 egzamin państwowy, uprawniający do nauczania w państwowych szkołach średnich, i podjęła pracę w Seminarium dla Ochroniarek Leokadii Turzańskiej (1931–1932)[1]. Wykładała też historię sztuki na Uniwersytecie dla Dorosłych[2]. W roku 1934 wróciła do pracy w szkole Kowalczykówny i Jawurkówny[1][6]. Poza pracą pedagogiczną pisała artykuły krytyczne i eseje dot. historii sztuki, wygłaszała odczyty i pogadanki radiowe. Działała w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami Przeszłości i Klubie Literackim i Naukowym[1].
W czasie powstania Niesiołowska-Rothertowa (ps. „doktor Zofia”) kierowała patrolem sanitarnym 3 kompanii II Rejonie Obwodu I AK (Śródmieście południowo-wschodnie)[1]. Za udział w powstaniu została odznaczona Krzyżem Walecznych[5].
Po upadku powstania należała do personelu szpitala AK (kierowanego przez Stanisława Zameckiego), który został ewakuowany do Zalesia Dolnego. Uczestniczyła w działaniach zespołów Stanisława Lorentza (grudzień 1944) i Wacława Borowego (styczeń–luty 1945), ratujących księgozbiory warszawskich bibliotek, m.in. Biblioteki UW[1].
Okres powojenny
Po zakończeniu wojny Zofia Niesiołowska-Rothertowa nadal uczestniczyła w zabezpieczaniu zbiorów Biblioteki UW i księgozbiorów prywatnych, a następnie była[1]:
pracownicą biblioteki Państwowego Instytutu Historii Sztuki i uczestniczką reaktywacji Muzeum Narodowego (listopad 1945 – październik 1947),
kierowniczką Biblioteki tego Muzeum (listopad 1947 – sierpień 1954),
„Od Kochanowskiego do Staffa, antologia liryki polskiej”. Wacław Borowy, Zofia Niesiołowska-Rothertowa (wyd. III 1958)
„Sztuka sakralna w Polsce. Malarstwo”, T. Dobrzeniecki, J. Ruszczycówna, Z. Niesiołowska-Rothertowa, Ars Christiana, Uniwersytet Michigan, Warszawa 1958 (w formie cyfrowej: 2007)
„Portret Tomasza Zamoyskiego na tle ksiąg: próba interpretacji”, Zofia Niesiołowska-Rothertowa, Wyd. Muzeum Narodowe, 1957
„Dziecko w malarstwie polskim”, Zofia Niesiołowska-Rothertowa, Wyd. Sztuka, 1956
Wspomnienia
Jadwiga Cierniak, uczennica Zofii Niesiołowskiej-Rothertowej w okresie przedwojennym (absolwentka z czasów okupacji), wspominając swoją nauczycielkę napisała[5]:
Wniosła do klasy jakąś inną, niecodzienną atmosferę. Czuło się, że jest w świecie literatury w swoisty sposób zadomowiona, że porusza się po nim z wielką swobodą. Literatura nagle przestała być literaturą, a stała się czymś bardzo związanym z życiem. Nie miałyśmy wtedy więcej niż czternaście, piętnaście lat i można powiedzieć, że pojawienie się jej w naszej klasie było czymś przełomowym...
Autorka utrzymywała bliski kontakt Zofią Niesiołowską-Rothertową do końca jej życia. Swoje wspomnienia tak podsumowała[5]:
Cóż jeszcze mogę powiedzieć? – Że w jej życiu był jakiś królewski rozmach. Że odważnie nim szafowała – czynna w konspiracji, odznaczona Krzyżem Walecznych w Powstaniu Warszawskim – jeśli angażująca się, to do końca, z pełną konsekwencją. Niesłychanie żywa intelektualnie, czynna w organizowaniu tajnego uniwersytetu, [...], doskonały prelegent, wytrawny organizator wystaw. Chociaż nieraz źle ubrana, w wytartym płaszczu i rozpadających się butach – zawsze wytworna.
↑ abcPiotr Grzegorczyk. Zofia Niesiołowska-Rothertowa (1903–1959). „Pamiętnik literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej”. 53, 1962. Towarzystwo Literackie imienia Adama Mickiewicza, Instytut Badań Literackich (Polska Akademia Nauk). Zakład im. Ossolińskich.brak numeru strony
↑ abcdeJadwiga Cierniak: Zofia Niesiołowska-Rothertowa. W: praca zbiorowa, red. Wanda Karpowicz: Szkoła na Wiejskiej. Kraków: Znak, 1974, s. 174–177.
↑ abAneks do książki op.cit.: Szkoła na Wiejskiej. s. 259–265. zawiera listę nauczycieli i wychowawczyń (1903–1944), z informacją o wykładanym przedmiocie i okresie pracy w Szkole.
