足利 義輝
Ashikaga Yoshiteru
od 1546do 1565
Yoshiharu Ashikaga
Yoshihide Ashikaga
31 marca 1536
17 czerwca 1565
córka Taneie Konoe
Yoshiteru Ashikaga (jap. 足利 義輝 Ashikaga Yoshiteru; ur. 31 marca 1536, zm. 17 czerwca 1565) – 30. siogun w dziejach Japonii, 13. siogun siogunatu Ashikaga.
Sprawował władzę w latach 1546-1565 (japoński okres Muromachi)[1]. Starszy syn 12. sioguna Yoshiharu Ashikaga i córki Taneie Konoe (zwanego także Keijuin)[2].
Po urodzeniu otrzymał imię Yoshifushi (także Yoshifuji), ale w historii zapisał się pod imieniem Yoshiteru, które przyjął w 1554 roku[1].
Yoshiteru urodził się 31 marca 1536 roku w Kioto. Był pierwszym synem sioguna Yoshiharu oraz Taneie Konoe. W 1546 roku, mając zaledwie 11 lat, został siogunem. Urząd otrzymał od ojca, pod naciskiem Harumoto Hosokawy, stając się kolejnym marionetkowym siogunem, podczas gdy władza spoczywała w ręku rodu Hosokawa. Z powodu jego wieku, ceremonia zaprzysiężenia odbyła się w prowincji Ōmi, a nie w Kioto.
Niedługo po objęciu przezeń urzędu, między dwoma przywódcami rodu Hosokawa wybuchł konflikt spowodowany przejściem Nagayoshi Miyoshiego ze służby u Harumoto Hosokawy do Ujitsuny Hosokawy. Z powodu tych walk, Yoshiteru razem z ojcem zostali zmuszeni do opuszczenia Kioto. 20 maja 1550 r. Yoshiharu zmarł na wygnaniu w prowincji Ōmi)[3].
W 1552 roku Yoshiteru zawarł pokój z Nagayoshi Miyoshim i Hisahide Matsunagą, co umożliwiło mu powrót do Kioto[1]. W następnym roku, Yoshiteru z pomocą Harumoto rozpoczął wojnę przeciwko Nagayoshiemu. Dzięki pomocy Yoshikaty Rokkaku wojna toczyła się korzystnie dla sioguna.
Podczas sprawowania władzy w Kioto i prowadzenia wojny przeciwko Nagayoshiemu godnymi uwagi wydarzeniami były:
W 1558 r. po szybkim i niespodziewanym ataku Nagayoshiego na Kioto, Yoshiteru ponownie uciekł ze stolicy[1]. Tym razem został schwytany przez oddziały Nagayoshiego, który wszakże nie zabił sioguna, bo obawiał się wybuchu wojny domowej o schedę po siogunacie Ashikaga. Zezwolił więc Yoshiteru na powrót do Kioto pod warunkiem, że ten zostanie pod jego jurysdykcją.
Otoczony ze wszystkich stron przez daimyō, którzy pragnęli wykorzystać go dla własnych celów. Yoshiteru jako ostatni z rodu Ashikaga potrafił potwierdzić autorytet sioguna, poprzez aktywną dyplomację. Jego starania umożliwiały tymczasowe zawarcia pokoju między takimi daimyō, jak: Shingen Takeda, Kenshin Uesugi, Takahisa Shimazu, Yoshishige Otomo, Motonari Mōri i Haruhisa Amago. Powodowało to, że wielu możnowładców japońskich ponownie zaczęło liczyć się ze zdaniem sioguna. Nawet tacy daimyō, jak: Nobunaga Oda i Kenshin Uesugi przybywali do Kioto, aby oddać pokłon i złożyć wyrazy szacunku siogunowi.
W 1564 roku Yoshiteru próbował skorzystać ze śmierci Nagayoshiego, aby odzyskać pełnię władzy związanej z bycia siogunem. Jednak Hisahide Matsunaga i trzech innych członków rady rodu Miyoshi, pragnąc uzyskania takiej władzy, jaką miał Nagayoshi, rozpoczęło z Yoshiteru wojnę, aby ponownie zredukować go do roli figuranta. W 1565 roku, Hisahide i Yoshitsugu Miyoshi wkroczyli zbrojnie do Kioto i uderzyli na kompleks budynków, znanych później jako zamek Nijō, gdzie żył Yoshiteru. Znajomość sztuki walki mieczem, której uczył się od mistrzów Nobutsuny Kamiizumiego i Bokudena Tsukahary, umożliwiła mu zabicie wielu wrogów własnymi rękoma. Pozbawiony jednak pomocy od innych daimyō, Yoshiteru z grupką wiernych samurajów popełnił seppuku. Trzy lata później jego kuzyn Yoshihide Ashikaga został 14. siogunem.
Z powodu swojej siły i umiejętności władania kataną, zwany był "kengō-shōgun" (siogun-mistrz szermierz). Udało mu się umocnić rolę i prestiż urzędu sioguna, jednak w ostatecznej rozgrywce przegrał z koalicją daimyō.
Wiersz śmierci, który pozostawił po sobie Yoshiteru, pokazuje skalę jego aspiracji. Jest zbudowany – zgodnie z zasadami – w oparciu o wieloznaczność znaczeniową, fonetyczną i znakową.
Znaczenie: