XVI Korpus Armijny (Cesarstwo Niemieckie)

XVI Korpus Armijny

XVI. Armee-Korps

Budynek dowództwa w Metz
Historia
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Sformowanie	1890
Rozformowanie	1919
Dowódcy
Pierwszy	gen. Gottlieb von Haeseler
Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Metz
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	VII Inspekcja (do VIII 1914) 5 Armia

Zasięg korpusów w 1914

XVI Korpus Armijny (niem. XVI. Armee-Korps) – wyższy związek taktyczny Armii Cesarstwa Niemieckiego.

Charakterystyka

29 czerwca 1912 armię niemiecką zorganizowano w 25 korpusów prowadzących rekrutację na terenach 22 terytorialnych okręgów korpuśnych. Każdy korpus tworzyły dwie dywizje piechoty, zwykle o kolejnych numerach. Korpusy zgrupowane były w osiem inspekcji armii^[1]. Barwą XVI KA był kolor cytrynowy^[2].

W sierpniu 1914 rozwinięto w Niemczech do etatów wojennych związki operacyjne (armie^[a]). W skład 5 Armii wszedł między innymi XVI Korpus Armijny^[4][5]. W I wojnie światowej korpus walczył na froncie zachodnim^[6].

Korpus na stopie wojennej początkowo składał się ze sztabu korpusu, oddziałów korpuśnych i dwóch dywizji piechoty. Jednak wojna pozycyjna wymusiła bardziej płynną organizację korpusów, która umożliwiałaby przerzucanie nawet do sześciu dywizji na odcinki korpusów znajdujących się na głównym wysiłku obrony. Reformę tę sformalizowano w grudniu 1916^[7], a Korpus od tej pory traktowano jako tymczasowe zgrupowanie poszczególnych dywizji^[8].

Struktura organizacyjna

Skład od 2 VIII 1914 do 20 IX 1915^[4][9]:

• dowództwo korpusu
• 33 Dywizja Piechoty
• 24 Dywizja Piechoty

Dowódcy korpusu

Stopień	Imię i nazwisko[10]	Okres
Generał kawalerii	Gottlieb Graf von Haeseler	24 III 1890 – 17 V 1903
Generał piechoty	Louis Stoetzer	18 V 1903 – 23 IV 1906
Generał piechoty	Maximilian von Prittwitz und Gaffron	24 IV 1906 – 28 II 1913
Generał piechoty	Bruno von Mudra	1 III 1913 – 28 X 1916
Generał lejtnant	Adolf Wild von Hohenborn	29 X 1916 do końca wojny

Uwagi

1. Armie polowe nie w pełni odpowiadały przedwojennym okręgom armijnym^[3].

Przypisy

1. Thomas 2019a ↓, s. 6.
2. Thomas 2019a ↓, s. 33.
3. Thomas 2019a ↓, s. 8.
4. Thomas 2019a ↓, s. 13.
5. 5 Armia Cesarstwa Niemieckiego ↓, XVI Korpus Armijny – dowództwo.
6. Thomas 2019a ↓, s. 11.
7. Thomas 2019b ↓, s. 8.
8. Thomas 2019c ↓, s. 10.
9. XVI Korpus Armijny Metz ↓, rozmieszczenie wojsk.
10. XVI Korpus Armijny ↓, historia.

Bibliografia

• Nigel Thomas: Armia niemiecka w I wojnie światowej 1914–1915. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-074-2.
• Nigel Thomas: Armia niemiecka w I wojnie światowej 1915–1917. T. 2. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-075-9.
• Nigel Thomas: Armia niemiecka w I wojnie światowej 1917–1918. T. 3. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-076-6.
• Jonathan Viser: Imperial German Fifth Army. [w:] The Prussian Machine [on-line]. prussianmachine.com. [dostęp 2025-01-16]. (ang.).
• Jonathan Viser: XVI. Armeekorps Metz. [w:] The Prussian Machine [on-line]. prussianmachine.com. [dostęp 2025-01-18]. (niem.).
• Jonathan Viser: XVI Army Corps. [w:] The Prussian Machine [on-line]. prussianmachine.com. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).