Wysoki Duże

Wysoki Duże

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	staszowski
Gmina	Bogoria
Liczba ludności (2021)	139[2]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	28-210[3]
Tablice rejestracyjne	TSZ
SIMC	0788710[4]
Położenie na mapie gminy Bogoria Wysoki Duże
Położenie na mapie Polski Wysoki Duże
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Wysoki Duże
Położenie na mapie powiatu staszowskiego Wysoki Duże
50°39′44″N 21°17′42″E[1]

Wysoki Duże – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Bogoria^[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Dawne części wsi – obiekty fizjograficzne

W latach 70. XX wieku przyporządkowano i opracowano spis lokalnych części integralnych dla Wysok Dużych zawarty w tabeli 1.

Tabela 1. Wykaz urzędowych nazw miejscowych i obiektów fizjograficznych^[6]

Nazwa wsi – miasta	Nazwy części wsi – miasta	Nazwy obiektów fizjograficznych – charakter obiektu
I. Gromada SZCZEGLICE
Wysoki Duże	—	Bugajówka — pole Dworskie — pole Góra — pole Kobiałki — pole, doły Ku Szczeglicom — pole Wyrwane Doły — pole, doły Zok — pole

Historia

Według Jana Długosza (Długosz, L.B., I, 318, 319, II, 332, 333) w XV wieku rozróżniano cztery wsie o nazwie Wysokie: prima, secunda, tertia i quarta alias Mała Wieś. W połowie XV wieku wieś Wysokie tertia^[7] (Wielkie^[8]), znajdowała się w parafii Szczeglice i liczyła 9 łanów kmiecych, karczmę oraz zagrodnika z rolą, z których płacono dziesięcinę archidiakonii sandomierskiej^[7][8], w wysokości 10 grzywien^[7]. Folwark rycerski dawał dziesięcinę plebanowi w Szczeglicach^[7][8]. Właścicielami wsi byli Biszowski i Prandota herbu Nieczuja i Odrowąż oraz Jakub Jaguszewski herbu Habdank^[8].

W 1578 roku miejscowość Wysokie major należała do parafii w Kiełczynie i była własnością Sebastyana Lipnickiego, który płacił wówczas podatek od 9 osadników, dwóch i pół łana, 6 zagrodników z rolą i 3 rzemieślników^[7].

Miejscowość w XVI wieku nazywała się Wysokie Duże. W 1895 roku nosiła nazwę Wysoki Duże, zaś wcześniej Wysoczki Duże^[7]. W rejestrze poborowym powiatu sandomierskiego z 1629 roku wymieniona jako Wysoki Wielkie. Właścicielem wsi był wówczas Jan Lipnicki^[9].

Pod koniec XIX wieku wieś z folwarkiem należała do ówczesnego powiatu sandomierskiego, gminy Górki i parafii Szczeglice. W 1827 roku wieś i folwark liczyły 18 domów i 100 mieszkańców, zaś w 1895 roku 36 domów i 208 mieszkańców. Folwark Wysoki Wielkie liczył w 1880 roku 209 mórg, z czego 116 gruntów ornych i ogrodniczych, 11 łąk, 51 pastwisk, 20 lasu i 12 nieużytków. Stosowano płodozmian 9-polowy. Znajdowało się w nim 9 budynków drewnianych. W 1895 roku Wysoki Duże obejmowały 138 mórg ziemi dworskiej i 206 mórg ziemi włościańskiej^[8].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 153586
2. Wieś Wysoki Duże w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-10-20] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1561 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Por. Leon Kaczmarek (red. nauk. zeszytu), Witold Taszycki (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970, s. 55, 77-96.
7. Wysoczki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 122 .
8. Wysoki Duże, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 128 .
9. Zbigniew Anusik. Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629. „Przegląd Nauk Historycznych 2012, R. XI, Nr.2”. s. 63. 

Bibliografia

• Kaczmarek Leon (red. nauk. zeszytu), Taszycki Witold (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970. Brak numerów stron w książce