PROFILBARU.COM

Wysoczyzna Polanowska
Megaregion	Pozaalpejska Europa Środkowa
Prowincja	Nizina Środkowoeuropejska
Podprowincja	Pojezierza Południowobałtyckie
Makroregion	Pojezierze Zachodniopomorskie
Mezoregion	Wysoczyzna Polanowska
Zajmowane ; jednostki ; administracyjne	Polska; woj. zachodniopomorskie, woj. pomorskie

Wysoczyzna Polanowska (314.46) – mezoregion w obrębie Pojezierza Zachodniopomorskiego, stanowiący wewnętrzną część morenowego pasma pojeziernego^[1]. Jest obszarem przejściowym między nisko położonymi terenami równinnymi Pobrzeża Koszalińskiego a wyższymi partiami ciągu wzniesień moren czołowych Pojezierza Bytowskiego^[2]. Zajmuje powierzchnię około 1700 km²^[1]. Na zachodzie przechodzi w Równinę Białogardzką i Pojezierze Drawskie, na północy w Równinę Słupską i Wysoczyznę Damnicką, na wschodzie w Pojezierze Kaszubskie, na południu w Pojezierze Bytowskie^[3]. Według Tomasza Larczyńskiego najwyższym wzniesieniem jest Świerczogóra (191 m n.p.m.) w obrębie Rzeczyca Wielka^[4]. W alternatywnej propozycji podziału fizycznogeograficznego autorstwa Józefa Sylwestrzaka takiego mezoregionu się nie wyróżnia, a większość terenów Wysoczyzny Polanowskiej należy do szeroko pojmowanego Pojezierza Bytowskiego^[5].

Wysoczyznę Polanowską, podobnie jak inne mezoregiony Pojezierza Zachodniopomorskiego, cechuje pojezierny charakter krajobrazu. Główne formy ukształtowania terenu związane są z cofaniem się ostatniego zlodowacenia podczas fazy pomorskiej^[6]. Lądolód, cofając się, zostawił przyniesiony z północy materiał skalny – żwiry, piaski, gliny, głazy^[7].

Stosunki wodne

Przez Wysoczyznę Polanowską przepływają duże rzeki przymorskie – Radew, Grabowa, Wieprza, Słupia i Łupawa^[2]. Jezior jest niewiele^[1], przy czym jest ich więcej we wschodniej części mezoregionu^[2]. Na Wysoczyźnie Polanowskiej znajdują się dwa jeziora reperowe monitorujące zmiany stanu wód powierzchniowych – Jasień Południowy i Jasień Północny, tworzące kompleks jeziora Jasień. W 2012 stan chemiczny wód był dobry. Stan ekologiczny pogorszył się w latach 2010–2013 z bardzo dobrego do dobrego, w przypadku Jasienia Północnego, i z dobrego do umiarkowanego, w przypadku Jasienia Południowego^[8]. W latach 80. XX wieku wody tych dwóch jezior nie spełniały norm, o czym zadecydowała wysoka zawartość miedzi^[9].

Fauna

Z uwagi na różnorodność siedlisk fauna jest reprezentowana przez liczne gatunki. Wyspy jeziora Jasień są lęgowiskiem wielu ptaków wodnych – nurogęsi, gągoła, czernicy, brodźca piskliwego, potencjalnie także kormorana zwyczajnego. Na wyspach tych odnotowano również takie gatunki jak: szpak zwyczajny, sikora uboga, muchołówka mała, muchołówka szara i dzięcioł zielony^[10]. W rezerwacie „Gniazda orła bielika” znajdują się stanowiska lęgowe tego ptaka^[11]. W „Studni Nietoperzy” stwierdzono obecność nocka Natterera, gacka brunatnego^[12] i nocka rudego^[13].

Flora

Mezoregion cechuje się znacznym zalesieniem. Przeważają lasy mieszane^[2]. Pod względem występowania zbiorowisk leśnych potencjalnej roślinności naturalnej występują tu zarówno kwaśne i żyzne buczyny, jak również bory mieszane i sosnowe^[14]. Licznie reprezentowana jest roślinność torfowiskowa. W rezerwacie przyrody „Torfowisko Zieliń Miastecki” odnotowano: przygiełkę brunatną, przygiełkę białą, bagnicę torfową, turzycę bagienną, rosiczkę pośrednią, rosiczkę okrągłolistną, wrzośca bagiennego, pływacza drobnego oraz pływacza średniego. W rezerwacie „Wieleń” występuje hildenbrandia rzeczna. Oprócz niej także wiele gatunków mszaków, wśród nich: gajniczek krótkodzióbkowy, Plagiothecium neglectum, Brachythecium rivulare i Eurhynchium striatum^[2]. W „Rezerwacie na Rzece Grabowej” spotkać można: rutewkę orlikolistną i groszek czerniejący^[2]. W dolinie Huczka występują gnieźnik leśny, skrzyp olbrzymi i wawrzynek wilczełyko^[15].

Ochrona przyrody

Na Wysoczyźnie Polanowskiej rozciąga się znaczna część Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”^[1]^[a]. W obszarze mezoregionu położone są rezerwaty przyrody (stan na 2017)^[a]: „Wieleń”^[16] – rezerwat florystyczny, „Torfowisko Potoczek”^[17], „Torfowisko Zieliń Miastecki”^[18], „Źródliskowe Torfowisko”^[19], „Mechowiska Czaple”^[20], „Skotawskie Łąki”^[21] – rezerwaty torfowiskowe, „Dolina Huczka” – rezerwat leśny^[22], „Rezerwat na rzece Grabowej”^[23] – rezerwat faunistyczny, „Jeziora Małe i Duże Sitno” – rezerwat wodny, oprócz tych: „Gniazda orła bielika”^[24] i „Gołębia Góra”^[25], których głównego typu ekosystemu nie określono w aktach powołujących. Na wysoczyźnie znajdują się również głazy narzutowe uznane za pomniki przyrody, m.in. „Smocze jajo” w gminie Dębnica Kaszubska^[26]^[a].

Uwagi

↑ ^a ^b ^c Weryfikacji i oceny położenia dokonano przy pomocy usługi WMS Regiony fizyczno-geograficzne Polski na podstawie opracowania Jerzego Kondrackiego z 2002 r. „Geografia regionalna Polski” Centralnego Banku Danych Geologicznych i danych geoprzestrzennych dotyczących form ochrony przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 73. ISBN 978-83-01-16022-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski: Pojezierze Zachodniopomorskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 202–208, seria: Przyroda polska. ISBN 83-214-0359-X.
↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling. Regiony fizycznogeograficzne, skala 1:1500 000. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 1994.
↑ TomaszT. Larczyński TomaszT., Wikipedia (nie zawsze) prawdę ci powie, „Rowertour”, 2, Poznań: Dom Wydawniczy Kruszona, luty 2016, ISSN 1898-8512 .
↑ JózefJ. Sylwestrzak JózefJ. (red.), Pojezierze Bytowskie – Monografia geograficzno-ekonomiczna, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1978, s. 248 .
↑ Jerzy Kondracki: Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 978-83-01-11422-3.
↑ Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski: Pojezierze Zachodniopomorskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 5, seria: Przyroda polska. ISBN 83-214-0359-X.
↑ Hanna Soszka: Analiza zmian stanu jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych reperowych badanych w latach 2010–2013. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02].
↑ Dorota Cydzik, Hanna Soszka: Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1979–1983. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1988, s. 135–145. ISBN 83-220-0338-2.
↑ Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Jezioro Jasień”. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Rezerwat przyrody „Gniazda orła bielika”. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. [dostęp 2017-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)]. (pol.).
↑ Mateusz Ciechanowski: Podziemny spis powszechny. Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dębnica Kaszubska na lata 2014–2017 z perspektywą do roku 2021. Urząd Gminy Dębnica Kaszubska. s. 34. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Roman Zielony, Anna Kliczkowska: Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2012, s. 90–91. ISBN 978-83-61633-62-4.
↑ Rezerwat przyrody „Dolina Huczka”. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. [dostęp 2017-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Wieleń”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Torfowisko Potoczek”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Torfowisko Zieliń Miastecki”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Źródliskowe Torfowisko”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Mechowiska Czaple”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Skotawskie Łąki”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Dolina Huczka”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Rezerwat na Rzece Grabowej”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Gniazda orła bielika”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – „Gołębia Góra”. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-08-02]. (pol.).
↑ Orzeczenie nr 8/194 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie o uznaniu za pomnik przyrody z dnia 20 października 1971 r.