Wiązownica-Kolonia

Wiązownica-Kolonia
kolonia
Ilustracja
Kościół pw. św. Michała Archanioła
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

staszowski

Gmina

Staszów

Liczba ludności (2011)

467

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

28-200[2]

Tablice rejestracyjne

TSZ

SIMC

0807620[3]

Położenie na mapie gminy Staszów
Mapa konturowa gminy Staszów, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Wiązownica-Kolonia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wiązownica-Kolonia”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wiązownica-Kolonia”
Położenie na mapie powiatu staszowskiego
Mapa konturowa powiatu staszowskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Wiązownica-Kolonia”
Ziemia50°35′09″N 21°23′35″E/50,585833 21,393056[1]

Wiązownica-Koloniakolonia w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Staszów[3][4]. Wieś stanowi sołectwo[5].

Wieś jest siedzibą parafii św. Michała Archanioła w Wiązownicy-Kolonii[6].

Współczesne części kolonii

Poniżej w tabeli 1 integralne części kolonii Wiązownica-Kolonia

Tabela 1. Integralne części wsi Wiązownica-Kolonia[4][3]
SIMC Nazwa Rodzaj
1019361 Browary część kolonii
1019384 Granicznik część kolonii
1019390 Grobla część kolonii
1019444 Kopanina część kolonii
1019496 Wronia Góra część koloni

Dawne części wsi – obiekty fizjograficzne

W latach 70. ubiegłego wieku przyporządkowano i opracowano spis lokalnych części integralnych dla Wiązownicy-Kolonii zawarty w tabeli 2.

Tabela 2. Wykaz urzędowych nazw miejscowych i obiektów fizjograficznych[7]
Nazwa wsi — miasta Nazwy części wsi
— miasta
Nazwy obiektów fizjograficznych
— charakter obiektu
I. Gromada WIĄZOWNICA
  1. Wiązownica-Kolonia
  1. Browary
  2. Dzięki
  3. Granicznik
  4. Grobla
  5. Kopanina
  6. Pod Kościołem
  7. Podgórze
  8. Poręby
  9. Trześnie
  10. Wronia Góra
  11. Zamłynie
  12. Zborniak
  1. Babia Góra — las
  2. Browary — pole
  3. Górecki Las — las
  4. Granicznik — pole
  5. Grobla — pole
  6. Fajgówka — pole, łąka
  7. Klimontówka — droga
  8. Kopanina — pole
  9. Kościelne — pole
  10. Las Nawodzki — las
  11. Pod Czarnym Lasem — pole
  12. Podgórze — pole
  13. Podlesie — pole
  14. Poręby — pole
  15. Rządowy Las — las
  16. Secemin — las
  17. Siedliska — wzniesienie
  18. Trześnie — pole
  19. Wronia Góra — pole
  20. Wulakowa Góra — pole, wzniesie-
    nie
  21. Za Wąwozem — pole
  22. Zamłynie — pole
  23. Zborniak — pole

Przynależność i podział administracyjny

W latach 1867–1954 Wiązownica znajdowała się w granicach administracyjnych gminy Osiek i dzieliła się wówczas na: Wiązownicę (osadę młyńską), Wiązownicę Małą (wieś) i następujące kolonie: Wiązownicę-Majorat, Wiązownicę Poduchowną oraz Wiązownicę Sołectwo. W granicach obecnej gminy Staszów znajduje się od 1 stycznia 1973 roku, po reaktywacji gmin w miejsce gromad. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego, a od 1999 r. do województwa świętokrzyskiego i powiatu staszowskiego[8].

Warunki naturalne

Przez miejscowość przepływa rzeka Kacanka, prawostronny dopływ Koprzywianki.

Historia

Pierwsze udokumentowane wzmianki o miejscowości pochodzą z XIII wieku (1255 r.), kiedy to książę Bolesław V Wstydliwy w swoim dyplomie stwierdza, że wybudował w Zawichoście klasztor i szpital dla ubogich, który uposaża we włości i dochody z wsi królewskich, w tym z Wiązownicy[9]. Następnym dokumentem potwierdzającym jest „Wezounice que nuns ostrow dicitur”, w którym to Wiązownica zostaje nadana klasztorowi franciszkanów w Zawichoście[10]. Za czasów Jana Długosza jest wsią królewską z kościołem pw. św. Michała Archanioła i plebanem Janem Robociczem herbu pierścień[11]. We wsi był zagrodnik i sołtys, należało do niej 45 łanów kmiecych, działały 2 karczmy. Nad rzeką stały dwa młyny: jeden królewski z łanem ziemi, drugi sołtysa dający dziesięcinę plebanowi[12].

W 1578 roku wieś liczyła 34 osady, 35 łanów, 1 chałupę, 4 ubogich osadników i 2 rzemieślników[13]. W latach 1597–1602 dzierżawcą królewskiej wsi był wojewoda poznański starosta sandomierski Hieronim Gostomski. Ówczesny pleban Tomasz Starorząbski skierował na niego skargę do króla Zygmunta III za zaleganie w dawaniu dziesięcin i innych krzywd[14]. Od końca XVII wieku następował powolny upadek gospodarczy wioski, o czym mówi rozporządzenie w sprawie kościołów parafialnych: filii strzegomskiej i parafii Wiązownica, wydane przez ks. S.K. Sadowskiego po wizytacji w roku 1694[15]. W 1706 roku dzierżawcą dóbr królewskich, w tym Wiązownicy, zostaje Samuel Nahorecki, starosta kotelnicki, rotmistrz królewski[11]. Kardynał Jan Aleksander Lipski w roku 1741 afiliował parafię Wiązownica do parafii św. Bartłomieja w Stradowie[16]. W roku 1817 kościół podparto wewnątrz słupami, a nabożeństwa odprawiano w domurowanej do kościoła zakrystii. Kościół spalił się w 1820 r. od uderzenia pioruna. Przez kolejne 25 lat nabożeństwa odprawiano w szopie. Dopiero w 1844 roku, na gruntach należących do folwarku Dzięki, wybudowano nowy budynek świątyni i nową plebanię[17].

Po utracie przez Polskę niepodległości wieś Wiązownica znalazła się w zaborze rosyjskim, majoracie osieckim. Na mocy postanowienia cara Mikołaja I z dnia 4/16 października 1835 roku ziemie te otrzymał w nagrodę zasług senator i generał intendent armii paskiewiczowskiej Wasilij Pogodin (Василий Васильевич Погодин)[18]. Sam będąc wyznania prawosławnego, zaangażował się w zbudowanie kościółka w Osieku i Wiązownicy. W roku 1846 Pogodin wybudował okazały eklektyczny pałac „Dzięki” na swoją siedzibę.

W roku 1912 staraniem ks. Wł. Kłosińskiego architekt radomski Zygmunt Słomiński, późniejszy prezydent Warszawy, przygotował plan powiększenia kościoła. Zakończenie rozbudowy świątyni nastąpiło w 1924 roku[19].

Po zakończeniu I wojny światowej pałac „Dzięki” jako własność skarbu państwa przeznaczono na potrzeby odbudowywanej administracji Rzeczypospolitej. Ostatni remont pałacu przeprowadzono w 1943 roku. Po II wojnie światowej pałac był siedzibą nadleśnictwa, będąc własnością Lubelskiej Dyrekcji Lasów Państwowych. Umiejscowiono tam też ośrodek zdrowia, bibliotekę i pocztę, a w pewnym okresie siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej[20].

W roku 1966 zelektryfikowano miejscowość, a także oddano do użytku nowy budynek Wiejskiego Ośrodka Zdrowia. We wsi działa drużyna piłkarska Leśnik.

Kalendarium

  • 1255 – 18 kwietnia Bolesław V Wstydliwy uposaża klasztor i szpital dla ubogich w Zawichoście dochodami z wsi królewskich, w tym Wiązownicy[21].
  • 1257 – Wiązownica zostaje ofiarowana franciszkanom z Zawichostu przez króla Bolesława Wstydliwego. (Dokument z roku 1257: „Wezownice que nunc ostrów dictum”[22]
  • 1262 – 2 marca Bolesław Wstydliwy uposaża dobrami klasztor Klarysek w Skale, wśród nich jest wieś Wiązownica[23].
  • 1411 – pierwsze wzmianki o istnieniu kościoła pw. św. Michała Archanioła[24].
  • 1440 – Wiązownica należy do dóbr królewskich i zostaje wymieniona w dziele „Liber Beneficjorum Dioecesis Cracoviensis” Jana Długosza[25].
  • 1442 – ustanowienie dziesięciny na rzecz probostwa w Koniemłotach[26].
  • 1470 – kolejne poświadczenie o istnieniu świątyni w Wiązownicy[27].
  • 1529 – ustalono źródła dochodów kościoła parafialnego w Wiązownicy[28].
  • 1543 – Król Zygmunt Stary zezwolił Jakubowi Glibowi na wykupienie z rąk Mateusza Koczki młyna we wsi Wiązownica, należącego do miasta Osiek[29].
  • 1596 – 3 września napomnienie królewskie dotyczące naprawy ogrodzenia cmentarza parafialnego[30].
  • 1597 – administratorem dóbr królewskich zostaje Hieronim Gostomski herbu Nałęcz, starosta sandomierski, wojewoda poznański[31].
  • 1598 – powstaje dekanat połaniecki, do którego należy parafia Wiązownica[32].
  • 1602 – pierwsza wzmianka o istnieniu szkoły parafialnej (wizytacja bp. B. Maciejewskiego). Wizytację przeprowadził w imieniu biskupa archidiakon sandomierski Marcin Wróblewski, kierownikiem szkoły był wówczas Jan ze Stopnicy[33].
  • 1602 – 6 czerwca skarga do króla na wojewodę Gostomskiego, złożona przez proboszcza T. Starorzębskiego, w sprawie zaległości w dawaniu dziesięcin i innych krzywd[34].
  • 1609 – dnia 20 grudnia biskup Piotr Tylicki dołączył kościół i parafię w Strzegomiu do parafii Wiązownica, w dekanacie Połanieckim, diecezji Krakowskiej[35].
  • 1617 – wizytacja bp. M. Szyszkowskiego potwierdza istnienie szkoły parafialnej ze scholarką Cyprianem. Wizytację w imieniu biskupa przeprowadził oficjał radomski Wojciech Gniewosz[36].
  • 1685 – 15 kwietnia skradziono naczynia liturgiczne z kościoła. Dnia 25 września tegoż roku kościół powtórnie został okradziony[37].
  • 1694 – protokół powizytacyjny ks. Prot. Apost. Sadowskiego o złym stanie świątyni i zalecenie remontu[38].
  • 1703 – król August II przedstawia na probostwo królewskie w Wiązownicy i Strzegomiu ks. Jana Franciszka Kalisza, późniejszego oficjała sandomierskiego[39].
  • 1706 – dzierżawcą dóbr królewskich (w tym Wiązownicy), został Samuel Nahorecki, starosta kotelnicki, rotmistrz królewski[40].
  • 1715 – ks. Sebastian Dębicki skarży pod sąd królewski Jakuba Słowikowskiego za nocny napad na plebanię[41].
  • 1749 – dzierżawcą dóbr królewskich jest Jan Hofman, a Stanisław Tymiński, podczaszy Pilzneński Kapitan wojsk królewskich, dzierżawcą traktu osieckiego[42].
  • 1760 – ufundowanie przez księży (ks. Kaczmarczyk, Zieliński i Wysokiński) monstrancji dla świątyni[43].
  • 1783 – dobudowanie zakrystii z lewej strony kościoła[44].
  • 1807 – parafia Wiązownica znajduje się w dekanacie staszowskim, diecezji kieleckiej[43].
  • 1817 – zły stan techniczny kościoła doprowadził do jego zapieczętowania i zamknięcia[43].
  • 1818 – parafia Wiązownica znajduje się w dekanacie staszowskim diecezji sandomierskiej[44].
  • 1835 – wieś Wiązownica wchodzi w skład majoratu osieckiego i należy do senatora Wasylija Pogodina[18].
  • 1844 – rozpoczęto budowę kościoła na dobrach osady Dzięki[45].
  • 1847 – budowa pałacu Dzięki[46].
  • 1848 – budowa plebanii[47].
  • 1851 – poświęcenie cmentarza parafialnego[48].
  • 1863 – śmierć senatora Pogodina, który został pochowany na cmentarzu parafialnym w Wiązownicy[49].
  • 1865 – Aleksandra i Aleksander Pietrow fundują tzw. mały dzwon do dzwonnicy, odlany w Warszawie[47].
  • 1862 – powstaje szkółka parafialna z nauczycielem Janem Wojtaszkiem z Bukowej[50].
  • 1867 – parafia Wiązownica znajduje się w dekanacie sandomierskim diecezji sandomierskiej[51].
  • 1905 – powstaje jednoklasowa szkoła powszechna w prywatnym domu Andrzeja Mazura[52].
Budynek szkoły w 2015 r.
  • 1909 – wybudowano budynek przeznaczony na szkołę powszechną[53].
  • 1912 – Pietrowowie oddają część posiadłości okolicznym chłopom i Żydom w tzw. administrowanie[54].
  • 1912 – staraniem ks. Wł. Kłosińskiego architekt radomski, Zygmunt Słomiński, przygotował plan rozbudowy kościoła w Wiązownicy[55].
  • 1914 – wybuch I wojny światowej i ucieczka Pietrowów w głąb Rosji[56].
  • 1919 – w Wiązownicy na tle ekonomicznym doszło do krwawych starć mieszkańców wsi z policją. W tej sprawie poseł Antoni Pączek 27 stycznia złożył nawet interpelację w sejmie[57].
  • 1921 – na podstawie spisu Wiązownica dzieliła się na Wiązownicę osadę młyńską i kolonie Wiązownicę majorat, Wiązownicę Poduchowną, Wiązownicę sołectwo[58].
  • 1923 – 16 stycznia utworzenie Nadleśnictwa Sandomierz obręb Klimontów z siedzibą w majątku „Dzięki”[59].
  • 1924 – 23 maja konsekracja nowo rozbudowanej świątyni przez ks. bp. Pawła Kubickiego, oraz trzech ołtarzy[60].
  • 1934 – 1 sierpnia – parafia Wiązownica w dekanacie koprzywnickim diecezji sandomierskiej[61].
  • 1936 – kierownikiem szkoły w Wiązownicy zostaje Józef Stępniewski[62].
  • 1938 – dokonano rozbudowy budynku szkolnego o dwie sale lekcyjne[63].
  • 1943 – remont pałacu Dzięki[64].
  • 1943 – 11 marca Niemcy aresztowali i rozstrzelali w Wiązownicy Dziękach trzech pracowników nadleśnictwa[65].
  • 1950 – otwarto Urząd Pocztowy i sklep spożywczy[66].
  • 1954 – wpisano do rejestru pomników przyrody ożywionej Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pod nr 685 dąb szypułkowy w parku Dzięki[67].
  • 1956 – powstał punkt felczerski z siedzibą w Dziękach[68].
  • 1958 – w dniu 1 września uruchomiono przedszkole w prywatnym domu państwa Lipców w Wiązownicy Małej – pierwszym kierownikiem zostaje Jadwiga Kaczmarczyk[68].
  • 1964 – otwarto Szkołę Przysposobienia Rolniczego w Wiązownicy Kolonii[69].
  • 1966 – elektryfikacja wsi Wiązownica Kolonia[70].
  • 1966 – oddano do użytku Wiejski Ośrodek Zdrowia w Wiązownicy Kolonii[71].
  • 1968 – kierownikiem szkoły w Wiązownicy Kolonii zostaje Zdzisław Kwiecień[72].
  • 1975 – miejscowość administracyjnie należy do województwa tarnobrzeskiego[8].
  • 1988 – konserwacja stropu i polichromii kościoła parafialnego.
  • 1988 – dyrektorem szkoły wiązownickiej zostaje Maria Swatek.
  • 1997 – wybudowano nowy dom parafialny poświęcony przez ks. bp. Mariana Zimałka.
  • 1997 – właścicielem pałacu Dzięki zostaje Aleksander Pietrow.
  • 1998 – miejscowość Wiązownica Kolonia znajduje się w województwie świętokrzyskim, powiecie staszowskim.
  • 2003 – oddano do ruchu drogę asfaltową łączącą Wiązownicę Kolonię z Bukową przez Zamłynie.
  • 2004 – modernizacja i remont szkoły filialnej w Wiązownicy Kolonii.
  • 2005 – 31 marca wpisano do rejestru zabytków kościół parafialny, zespół pałacowo-parkowy Dzięki i cmentarz stary w Wiązownicy Małej.
  • 2007 – remont dachu nad zakrystią i skarbczykiem – pokrycie miedzianą blachą.
  • 2008 – oddanie do ruchu drogi asfaltowej przez przysiółek Browary.
  • 2009 – 20 lutego Rada Miejska w Staszowie podjęła uchwałę o likwidacji filialnej szkoły podstawowej w Wiązownicy Kolonii.
  • 2009 – wrzesień – zabezpieczenie okien witrażowych kościoła przez montaż okien osłonowych.
  • 2010 – czerwiec – wydano „Inwentarz rękopisów” autorstwa prof. F. Kiryka. z którego wynika że w zbiorach Archiwum Kapitulnego i Katedralnego znajdują się dokumenty dotyczące parafii Wiązownica.
  • 2010 – Odwodnienie budynku kościoła.
  • 2012 – podczas uroczystości odpustowych ks. bp. E. Frankowski dokonał poświęcenia pomnika bł. Jana Pawła II ufundowanego przez rodzinę Zbigniewa i Jolanty Bąk.

Zabytki

Pałac „Dzięki” w czasie renowacji w 2011 r.
  • Późnoklasycystyczny kościół pw. św. Michała Archanioła z 1844 r. Wzniesiony na terenie osady Dzięki w zastępstwie kościoła drewnianego z 2. poł XV w. z Małej Wiązownicy, który spłonął w 1820 r. W 1916 r. świątynia została rozbudowana, powstały dwie kaplice boczne (św. Barbary i św. Michała Archanioła) i prezbiterium. W latach 1988–1990 kościół został odrestaurowany.
  • "Pałac Dzięki" – Eklektyczny z dominującym stylem neogotyckim pałacyk z 1844 r. zaprojektowany najprawdopodobniej przez Adama Idźkowskiego, wybudowany na terenie osady Dzięki, skąd często nazywany jest Dzięki. Ma powierzchnię 800 m² i 26 pomieszczeń i był wiejską rezydencją senatora Wasilija Pogodina. Półokrągłe wejście i okrągła klatka schodowa w kształcie baszty nawiązują do budowli wschodnich. W jednym z wejść zachowały się drzwi z XIX w. z herbem pierwszych właścicieli. Obok znajdują się stajnia z wozownią, dom dla służby i lodownia, a na sąsiednim wzgórzu dom ogrodnika. W sąsiedztwie pałacu rośnie 500-letni dąb szypułkowy – pomnik przyrody.

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145550
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1446 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. Jednostki pomocnicze gminy Staszów. Urząd Gminy Staszów. [dostęp 2015-10-18].
  6. Parafia św. Michała Archanioła w Wiązownicy-Kolonii. diecezjasandomierska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-17)]. na stronie diecezji sandomierskiej.
  7. Por. Leon Kaczmarek (red. nauk. zeszytu), Witold Taszycki (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970, s. 69-70, 77-96.
  8. a b Zdzisław Bednarczyk: Monografia wsi Wiązownica Kolonia.
  9. C. Niezgoda: OFMConv – Bogosławiona Salomea Piastówna. Kraków: 1996.
  10. F. Piekośiński: Kodeks dyplomatyczny Małopolski 1138-1386. Kraków: 1876..
  11. a b J. Wiśniewski: Dekanat Sandomierski. Radom: 1915.
  12. J. Długosz: Liber beneficjorum dioecesis cracoviensis. T. II. Kraków.
  13. B. Chlebowski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów Słowiańskich. T. XIII. Warszawa: 1893.
  14. Piotr Tylicki bp warmiński podkanclerz królewski: Sprawozdanie. Kraków: 1605.
  15. S.K. Sadowski: Rozporządzenie w sprawie kościołów. Wiązownica: 1694.
  16. B.S. Kumor: Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795. T. IV. Kraków: 2002.
  17. J. Fijałkowski, A.M. Zarębski: Sekrety zamków i pałaców ziemi staszowskiej. Staszów: STK, 1997.
  18. a b Postanowienie królewskie Mikołaja I Romanowa z dnia 4/16 października 1835 r. Dz. Praw Królestwa Polskiego T. XVII. Str. 339.
  19. Wł. Kłosiński: Pamiątka księdza proboszcza z Wiązownicy. Sandomierz: 1913.
  20. A.M. Zarębski i in.: Almanach Staszowski. T. I. Staszów: 1982.
  21. Kodeks Dyplomatyczny Małopolski. T. 2, syg. CCCXLVI. s. 99-100.
  22. KDM. T. 1, syg. XLIV. s. 52-53.
  23. KDM. T. 3, syg. LVIII. s. 70..
  24. „Rocznik Diecezji Sandomierskiej”, s. 29, 1861. 
  25. J. Wisniewski: Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w stopnickim. s. 109.
  26. „Rocznik Diecezji Sandomierskiej”, s. 196, 1994. 
  27. Z. Leszczyńska-Skretkowa: Księga Dochodów L.R z 1529 r.. s. 360.
  28. Wł. Ochmański: Lustracja Województwa Sandomierskiego 1564 – 1565. s. 102.
  29. J. Wiśniewski: Dekanat Sandomierski. s. 90.
  30. Tamże, s. 286.
  31. J. Rawski: Wybrane zagadnienia dotyczące administracji kościelnej w widłach Wisły i Sanu. s. 54.
  32. St. Kot: Szkolnictwo parafialne w Małopolsce XVI-XVIII w. s. 376.
  33. J. Wiśniewski: Dekanat Sandomierski. s. 290.
  34. Tamże, s. 239.
  35. St. Kot: Szkolnictwo…. s. 290.
  36. J. Wiśniewski: Dekanat Sandomierski. s. 291.
  37. BDS R 1901 102-103 /właściciel zbioru Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu/.
  38. J. Wiśniewski: Katalog Prałatów i Kanoników Sandomierskich. s. 140.
  39. BDS R 1901 – 84.
  40. BDS R 1901 – 85.
  41. J. Wiśniewski: Dekanat Sandomierski. s. 292.
  42. J.Z. Łoziński: Katalog Zabytków sztuki w Polsce. T. III województwo Kieleckie. s. 115.
  43. a b c J. Wiśniewski: Dekanat …. s. 287.
  44. a b W. Siek: Opis Historyczny Parafii i Miasta Staszów. s. 91.
  45. M. Bobula: Duma Parafii. s. 34.
  46. J. Fijałkowski, M.A. Zarębski: Zamki, pałace i dworki ziemi staszowskiej. s. 6.
  47. a b J. Wiśniewski: Dekanat …. s. 289.
  48. Wł. Kłosiński: Pamiątka księdza proboszcza z Wiązownicy. s. 10.
  49. „Monitor Staszowski”. Nr 6/98. s. 5. 
  50. J. Masłowiec, J. Piwowarski: Bukowa i Bukowianie. Historia wsi i ludzi. s. 325.
  51. A. Bazak: Parafia św. Bartłomieja w Staszowie 1918-2000. s. 15.
  52. J. Feręns: Krótka historia Szkoły Podstawowej w Wiązownicy Kolonii. s. 1.
  53. Dzieje Szkoły Podstawowej w Wiązownicy Kolonii wg J. Stępniewskiego. s. 3.
  54. J. Fijałkowski, A.M. Zarębski: Zamki, pałace i dworki ziemi staszowskiej. s. 7.
  55. J. Myjak: Staszów i okolice. s. 76.
  56. J. Fijałkowski, A.M. Zarębski: Sekrety Zamków i Pałaców Ziemi Staszowskiej. s. 8.
  57. Stanisław Giza. Kalendarz wydarzeń historii ruchu ludowego 1895-1965. Warszawa 1967, s. 50, 52.
  58. W. S. Laskowski: Słownik Krajoznawczy miejscowości powiatu sandomierskiego. s. 64-65.
  59. Rozporz. Min. Rolnictwa nr ZOL III z dnia 16.01.1923 r.
  60. Archiwum Diecezjalne w Sandomierzu – Akta parafii Wiązownica syg. 151.
  61. „Kronika Diecezji Sandomierskiej 1934 r.”. s. 182. 
  62. Dzieje Szkoły Podstawowej …. s. 4.
  63. Tamże, s. 6.
  64. J. Fijałkowski, A.M. Zarębski: Sekrety zamków i pałaców ziemi staszowskiej. Staszów: STK, 1997, s. 7.
  65. S. Kryska: Śmierć na drodze. s. 7.
  66. Dzieje Szkoły Podstawowej …. s. 9.
  67. A.T. Bieleccy: Środowisko geograficzno-przyrodnicze ziemi staszowskiej. s. 244.
  68. a b Dzieje Szkoły Podstawowej …. s. 10.
  69. Tamże, s. 12.
  70. Tamże, s. 11.
  71. Tamże, s. 13.
  72. J. Feręns: Krótka historia Szkoły Podstawowej w Wiązownicy Kolonii. s. 4.

Literatura

  1. Kaczmarek Leon (red. nauk. zeszytu), Taszycki Witold (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970.

Linki zewnętrzne

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!