Polska
śląskie
gliwicki
Pilchowice
2138
32
44-189[2]
SGL
0219069
Wilcza – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice.
Na południowym wschodzie Wilcza posiada eksklawę o nazwie Wilcza-Czuchów, oddzieloną od głównego obszaru wsi pasmem Knurowa. Jest to więc zarazem ekslawa gminy Pilchowice.
Pierwsze zapiski o wsi pochodzą z 1486 roku. Dawniej dzieliła się ona na Wilczę Górną i Wilczę Dolną, które stanowiły odrębne gminy jednostkowe. 1 października 1941 zostały one połączone przez okupanta niemieckiego w jedną gminę jednostkową Wilcza[3]. 1 grudnia 1945 władze polskie z Wilczy Górnej i Wilczy Dolnej utworzyły zbiorową gminę Wilcza, lecz bez podziału na gromady[4]. W 1954 roku zniesiono gminę Wilcza, przekształcając ją w gromadę Wilcza[5]. Od 1973 w granicach gminy Ochojec, która 1 czerwca 1975 (do 1998) weszła w skład nowo utworzonego woj. katowickiego[6]. 1 lutego 1977 gminę Ochojec zniesiono, a Wilczę włączono do nowej gminy Pilchowice[7].
Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy drapieżnika wilka[8]. W swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia on najwcześniejszą nazwę wsi jako Wilcza podając jej znaczenie „Wolfsdorf”, czyli po polsku „Wieś wilków”[8]. Nazwa wsi została później fonetycznie zgermanizowana[8] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.
W XIX wieku wymieniane są dwie wsie Ober oraz Nieder Wilcza[9]. W połowie XIX wieku w obu miejscowościach dominowała ludność polska. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje stosunki ludnościowe na terenie wsi: Ober Wilcza – „Im Dorfe befinden sich 98 Haushaltungen mit 508 nur der polnischen Sprache(...).” (pol. We wsi znajduje się 98 gospodarstw domowych z 580 mieszkańcami tylko polskiej mowy), a w sąsiedniej Nieder Wilcza „Das Dorf enhalt in 99 Haushaltungen 495 polnisch Sprechende(...).”, czyli w tłumaczeniu na język polski „Wieś składa się z 99 gospodarstw domowych, z 495 osobami polskiej mowy(...)”[9].
We wsi znajdują się:
Przez wieś przebiegają szlaki turystyczne:
W miejscowości działa klub piłki nożnej oraz tenisa stołowego Wilki Wilcza, założony w 1948 roku.
Siedziba gminy: Pilchowice