Wiek Wszechświata

Wiek Wszechświata – w standardowym modelu kosmologicznym (jednorodnym i izotropowym) – czas, który upłynął od Wielkiego Wybuchu (czyli czas kosmiczny w chwili obecnej). Jest równy odwrotności stałej Hubble'a.

Według współczesnych ustaleń wiek Wszechświata wynosi około 13,82 mld lat (dane z misji Planck z 2013^[1]). Istnieją jednak szacunki podające dokładniejszą liczbę 13,799 ± 0,021 mld lat^[2].

Modele historyczne

W XVIII wieku uważano, że wiek Ziemi może być szacowany w milionach lat^{[potrzebny przypis]}, ale do początków XX wieku panowała teoria stanu stacjonarnego, według której Wszechświat był wieczny i istniał od zawsze. Ze zmianami teoria ta była powszechnie uznawana jeszcze do lat 50. XX wieku, kiedy została zastąpiona teorią Wielkiego Wybuchu^[3]. Pierwsze wskazówki na to, że wiek Wszechświata jest skończony, pochodzą z obserwacji Edwina Hubble’a z 1929^[4]. Pierwszą osobą, która stosunkowo dokładnie oszacowała wiek Wszechświata, był w 1958 roku Allan Sandage^[5], który jednak sam nie wierzył w swoje wyliczenia, niezgodne z ówczesnymi teoriami określającymi wiek najstarszych gwiazd na 25 miliardów lat. Od lat 70. XX wieku powszechnie uznawano, że wiek Wszechświata wynosi kilkanaście miliardów lat, choć w latach 90. w astrofizyce na krótko powstał problem znany jako age crisis („kryzys z wiekiem”). Według ówczesnego modelu, Wszechświat miał około dziesięciu miliardów lat, a najstarsze znane obiekty astronomiczne miały 13–18 mld lat^[6].

Misja satelity naukowego WMAP, która rozpoczęła się w 2001 roku, wyznaczyła wiek Wszechświata na 13,75 ± 0,11 · 10⁹ lat^[7]. Badania WMAP kontynuowane były przez satelitę Planck, której pomiary pozwoliły w 2013 roku ustalić wiek Kosmosu na obecnie obowiązującą wartość 13,82 mld lat^[1].

Obecnie przyjmowany wiek Wszechświata zgadza się z wiedzą na temat wieku najstarszych znanych gwiazd. Wiek najstarszej znanej gwiazdy, WASP-29, szacowany jest na 15 ± 8 mld lat^[8].

Zobacz też

• widzialny Wszechświat

Przypisy

1. Planck reveals an almost perfect Universe. European Space Agency, 2013-03-21. [dostęp 2013-03-21]. (ang.).
2. Planck Collaboration: Planck 2015 results. XIII. Cosmological parameters. arXiv, 2015-02-05. s. 31. [dostęp 2016-04-23]. (ang.).
3. steady-state theory, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-03-24]  (ang.).
4. E. Hubble: A RELATION BETWEEN DISTANCE AND RADIAL VELOCITY AMONG EXTRA-GALACTIC NEBULAE. Proceedings of the National Academy of Sciences, 1929-03-15. [dostęp 2013-03-24]. (ang.).
5. Allan Sandage: Current Problems in the Extragalactic Distance Scale. Astrophysical Journal, vol. 127, p.513, 1958. [dostęp 2013-03-24]. (ang.).
6. Björn Feuerbacher, Ryan Scranton: Evidence for the Big Bang. talkorigins.org, 2006. [dostęp 2013-03-24]. (ang.).
7. The Universe is Precisely 13.75 Billion Years Old. discovery.com. [dostęp 2012-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-07)]. (ang.).
8. The Extrasolar Planet Encyclopaedia – WASP-29 b [online], exoplanet.eu [dostęp 2018-09-04] .